Środki mające na celu zmniejszenie śmiertelności noworodków: zarządzanie, genetyka i utrzymanie loch karmiących

System utrzymania zwierząt na porodówce musi pogodzić potrzeby macior i prosiąt. W Europie większość loch jest trzymana w kojcach porodowych przez okres od jednego tygodnia przed porodem do trzech tygodni po porodzie. Z ekonomicznego punktu widzenia, system ten posiada zalety, takie jak oszczędność przestrzeni i czasu na zarządzanie, zdolność do utrzymania wysokiego poziomu higieny w kojcu i mniejsze ryzyko zmiażdżenia prosiąt. Jednakże inne badania wykazały, że kojce porodowe mają negatywny wpływ na fizjologię lochy i zachowanie podczas porodu, generuje stres, który może ostatecznie wpłynąć na długość porodu i żywotność prosiąt. Z tego powodu niektóre kraje europejskie inwestują środki na badania alternatywnych systemów utrzymania. Wyniki badań tej pory nie były spójne, niektóre systemy i badania wykazywały małą różnicę jeśli chodzi o śmiertelność noworodków między tradycyjnymi kojcami i systemami alternatywnymi, a inne sugerują większą śmiertelność w tych ostatnich. Śmiertelność noworodków nie zależy tylko od konstrukcji kojca porodowego, ale także od czynników genetycznych i zarządzania, jak również wielkości miotu, co jest szczególnie widoczne ze wzrostem wykorzystania hiper-płodnych linii matecznych. W artykule  oprócz niektórych nowych systemów utrzymania loch karmiących opisano w skrócie różne inne czynniki.

Czynniki zarządzania związane z redukcją stresu u karmiących loch mogą przyczynić się do lepszych porodów i dynamiki laktacji. W związku z tym niezbędna jest kontrola temperatury środowiska, wystarczający zapas wody i żywności, a także udostępnianie materiałów do gniazdowania. Podobnie działania, które przyczyniają się do zwiększenia żywotności prosiąt są szczególnie ważne, zwłaszcza w przypadku niskiej masie urodzeniowej prosiąt z hiper-płodnych samic. Ważnymi czynnikami, które mogą poprawić witalność prosiąt są: zapewnienie właściwej ilości siary, standaryzacja miotów z uwzględnieniem masy prosiąt w stosunku do średniej masy miotu i utrzymanie odpowiedniej temperatury, aby zapobiec hipotermii. Badania genetyczne, które zostały opublikowane w Danii i Holandii sugerują, że selekcja pod kątem określonych cech może jednocześnie zmniejszyć śmiertelność noworodków i zwiększyć wielkość miotu, chociaż jest to skomplikowane. Bezpośrednia selekcja noworodków jak do tej pory była najbardziej skuteczna. Selekcja pod kątem homogennej masy urodzeniowej miotu ma wielki potencjał, chociaż wymaga bardzo skomplikowanych metod statystycznych. Wybór dla umiejętności rodzicielskich i wytrzymałości jest także możliwy, ale wymaga jasnego określenia kryteriów wyboru dla tych cech.

Fot. 1 SWAP (Sow Welfare and Piglet Protection, Dobrostan Loch i Ochrona Prosiąt) na czas utrzymania loch w odosobnieniu
Dzięki uprzejmości Christian Fink Hansen

Fot. 2 System SWAP poza okresem utrzymania w odosobnieniu. Dzięki uprzejmości Christian Fink Hansen

W kwestii projektowania kojców porodowych podjęto starania, aby poprawić komfort w odniesieniu do przestrzeni dla loch i bezpieczeństwa dla prosiąt. Jednak wiele badań w ostatnich latach skupiło się na systemach porodowych , które nie są typowymi klatkami porodowymi. Istnieją modele kojców, takie jak kojec UMB, kojce PigSAFE lub kojce Werribee Farrowing, w oparciu o zasadę usuwania klatki porodowej co pozwala wydzielić dwa obszary, jeden dla loch a drugi dla bezpieczeństwa prosiąt. Ten drugi obszar jest otrzymywany poprzez umieszczenie odgrodzeń, paneli ochronnych na obszarach gdzie najbardziej prawdopodobne jest zapadnięcie się, lub tworzeniu gniazd ochronnych, które są atrakcyjne dla prosiąt. Chociaż wyniki badań dla tych systemów nie są zawsze zgodne, to problem śmiertelności noworodków nie jest w pełni wyjaśniony, zwłaszcza w ciepłym klimacie, gdy gniazda ochronne są rzadziej użytkowane. Z tego powodu prowadzi się również prace nad systemami pół-porodowymi, jak ten przedstawiony niedawno w badaniach w Danii. Biorąc pod uwagę fakt, że najwyższa śmiertelność skupia si w 3-4 dniach po oproszeniu, systemy takie jak SWAP polegają na utrzymywaniu w tym okresie lochy w klatce, a następnie pozwala się na swobodny ruch. Wyniki dotyczące śmiertelności noworodków były dotychczas obiecujące i porównując okresy restrykcyjne dla lochy, sugeruje się, że 4 są wystarczające (patrz Tabela 1 zawierają podsumowanie danych reprodukcyjnych z systemem SWAP). Warto zauważyć, że te systemy ograniczające wymagają dostosowania zarządzania oraz, że dane dotyczące kosztów ekonomicznych w warunkach handlowych nie są jeszcze dostępne. Te systemy zostały również połączone z praktyką umożliwiającą kontakt prosiąt pomiędzy różnymi miotami, co jest rzadkością w obecnych kojcach. W naturalnych warunkach, jednakże ten kontakt rozpoczyna się około 10 dnia życia, kiedy locha powraca do grupy. Niektóre wyniki wskazują, że praktyka ta może zmniejsza stres związany z tworzeniem hierarchii w czasie po odsadzeniu, co zmniejsza agresję, a zatem, promuje wzrost.

Tabela 1. Wyniki reprodukcyjne na lochę w systenie pół - porodowym SWAP ( z dwoma strategiami) i systemem bezklatkowym podczas porodu. Źródło: Hales et al., 2015

¹ Oblicza się jako odsetek żywych urodzeń przed standaryzacją i odsetkiem standaryzowanego miotu po standaryzacji