Protokoły dla loszek remontowych: choroby przewodu pokarmowego (3/3)

Aklimatyzacja dla patogenów jelitowych występujących w gospodarstwie nie może być pominięta przy projektowaniu programu aklimatyzacji dla loszek. W tym przypadku cele procesu aklimatyzacji obejmują: ekspozycję przyszłych loch na mikroflorę patogenną obecną na fermie i upewnienie się, że zwierzęta posiadają odpowiedni poziom specyficznych przeciwciał na czas porodu, co ma zapewnić potomstwu ochronę przed zaburzeniami jelitowymi podczas laktacji.

Podobnie jak w przypadku każdego procesu aklimatyzacji, najbardziej wskazanym rozwiązaniem jest kombinacja naturalnej ekspozycji oraz szczepień. Jednakże, jeśli chodzi o patogeny jelitowe, aktywna odpowiedź immunologiczna zależy od wytwarzania przeciwciał na poziomie błony śluzowej, co jest przyczyną tego, że większość skutecznych szczepionek może być podawana doustnie (na przykład szczepionka przeciw Lawsonia intracellularis). Na rynku nie ma zbyt wielu opcji immunoprofilaktyki dostępne na rynku jedynie szczepionki przeciwko E.Coli, Clostridium, Lawsonia i szczepionki autogenne.

W procesie aklimatyzacji często stosuje się naturalną ekspozycję lub feedback. Chociaż nie ma dokładnych danych naukowych dotyczących protokołu wdrażania powyższych metod, to okazują się one skuteczne, gdy są stosowane prawidłowo (wystarczająca ekspozycja), w zwalczaniu niektórych chorób jelitowych dla których odporność poszczepienna nie jest wystarczająca lub nie istnieje (TGE, rotawirusy, itp).

Przy metodzie feedback należy rozważyć trzy podstawowe koncepcje:

1. Pewne bakterie są zdolne do szybkiego produkowania toksyn, a niektóre z patogenów można łatwo unieszkodliwić, co powoduje utratę ich immunogennych właściwości w czasie. Należy używać "świeżego" lub mrożonego materiału.
    
2. Należy stosować feedback wielokrotnie i konsekwentnie. Pozwól zwierzętom "ostygnąć, np. zaprzestać feedbacku we właściwym czasie, aby uniknąć siewstwa przy wchodzeniu na porodówkę. Stosowanie tej techniki jest wysoce zalecane podczas aklimatyzacji i przed porodem.
    
3. Przebadaj materiał (próbki mogą być zamrożone do późniejszej analizy), żeby wiedzieć, co tak naprawdę jest podawane zwierzętom. Stosowanie takiego systemu w przypadku Clostridium lub rotawirusów nie ma sensu jeśli danych patogenów lub szczepów nie ma w materiale, z jakimi stykają się zwierzęta podczas aklimatyzacji. W procesie remontu stada ekspozycja musi być spójna (np. w przypadku PED ważniejsza jest ilość wirusa w jednej dawce niż podawanie wielu dawek z niewielką ilością wirusa w każdej).

Dla niektórych patogenów np. E. coli lub Clostridium ciągłe dodatkowe podawanie bakteryn może działać wzmacniająco.

Bardzo ważne jest zdecydowanie czy zastosuje się powyższą technikę. Nie należy jej stosować w przypadku wybuchu PRRS i fermach gdzie występuje dezynteria świń.

Przykład zastosowania feedbacku podczas wymiany loch

Materiał do zebrania

• Odchody od loszek z porodówki ( 1 do 3 dni po porodzie)
   
• Odchody od prosiąt biegunkujących lub zawartość jelit prosiąt padłych zebrana w dniu upadku. W celu zebrania biegunkowego kału z kojców porodowych można użyć ręczników papierowych lub mopa. W przypadku ostrej choroby przebiegającej z biegunką aby pozyskać kał wystarczy ucisnąć brzuch prosięcia. Pobrany materiał powinno się rozpuścić w niechlorowanej wodzie ( o ile to możliwe). Należy mieć także na uwadze, że jeśli w kojcach stosowano środki osuszające, mogą one wpłynąć na żywotność mikroorganizmów.

Zdjęcie 1. Prosięta ssące z biegunką

Przygotowanie materiału

• Woda do przygotowania materiału powinna być zimna i pozbawiona chloru. Należy użyć tylko takiej ilości wody by rozpuścić zebrany materiał. Jeśli woda była chlorowana lub posiada dodatek nadtlenku wodoru, pozostaw wodę w pojemniku do odstania przez jeden dzień.

Zdjęcie 2. Gotowa do użycia woda po odstaniu w ciągu nocy

• Rozpuść kał i inny materiał zebrany w porodówce w wodzie aby uzyskać ilość wystarczającą dla aklimatyzujących się loszek. Wystarczy 75 ml, więc na około 250 loszek przypada 18 do 19 litrów płynu. Jeśli w roztworze mają się znaleźć tkanki ( jelita) należy spróbować je rozdrobnić (np blenderem). 
   
• Uzyskany roztwór podaj zwierzętom jak najszybciej, nie później niż 4 godziny po przygotowaniu ( lub go zamroź). Nie zachowuj go na następny dzień.

Podawanie feedbacku

• Podczas aklimatyzacji feedback należy podać minimum 3 razy ( za każdym razem przez 2-3 dni). Najlepiej zaplanować z wyprzedzeniem pobieranie materiału na konkretne dni.

• Przenieś materiał na teren aklimatyzacji w pojemniku, który może być wymyty po każdym użyciu.
   
• Przed podaniem feedbacku podajnik paszy musi być opróżniony. Rozlej materiał do podajnika, a niewielką ilość paszy dodaj ręcznie. Pasza powinna być bez antybiotyków.
   
• Jeśli cała podłoga jest rusztowa a materiał nie może być podany w podajniku, rozważ zamrożenie mieszaniny ( w litrowych pojemnikach) i podaj do kojca w postaci zamrożonych "bloków", które będą traktowane przez zwierzęta jako zabawka.
   
• W kojcach grupowych, w których część podłogi pozbawiona jest rusztu, zmieszać feedback z paszą i rozrzuć po tej części kojca.
   
• Jest więcej metod zautomatyzowanych, na przykład dozowniki wody lub elektroniczny system zadawania paszy (C. Martinez et al, 2014 IPVS.). Jednak prawo europejskie w zakresie dobrostanu zwierząt wymaga aby zwierzęta miały stały dostęp do czystej wody.
   
• W przypadku enterowirusów ( PEDV, TGE, rotawirus) alternatywną metodą przygotowywania i podawania feedbacku podczas aklimatyzacji może być zbieranie materiału od żywych prosiąt w ciągu pierwszych 18 godzin od początku infekcji, rozcieńczanie w roztworze fizjologicznym i rozpylanie roztworu na lochy, co ma na calu ich zainfekowanie. Stężenie tych wirusów w kale prosiąt ssących jest znacznie wyższe niż u loch.
   
• Cała procedura feedbacku powinna być zakończona najpóźniej na 3 tygodnie przed kryciem.

Feedback loszek remontowych przed porodem

Materiał i przygotowanie

• Przygotuj materiał jak opisano powyżej.
   
• Na jedno zwierzę przypada również 75 ml.
   
• Jeśli na fermie krąży PRRS, podanie feedbacku skonsultuj z weterynarzem

Podawanie feedbacku

• Można zastosować wszystkie powyższe techniki
   
• Przygotuj materiał na 2 tygodnie i zamroź.
   
•  Materiał powinien być podany między 79 a 93 dniem ciąży.
   
• Unikaj podawania feedbacku lochom po 93 dniem ciąży.

Pamiętaj, że loszkom remontowym feedback należy podać przed 20-22 tygodniem życia i na 3 tygodnie przed kryciem lub porodem.

Podawanie feedbacku przed porodem może przynieść więcej szkody niż pożytku w przypadku loszek, które nie były eksponowane wcześniej, w czasie aklimatyzacji. Mogą one bowiem przenieść patogeny na porodówkę. Ekspozycją podczas aklimatyzacji może być zastosowanie szczepienia, a podanie feedbacku przed porodem zadziała wzmacniająco.

Tabela 1. Cechy feedbacku w zależności od zastosowanego materiału.