Badanie serologiczne w kierunku PCV2

Biorąc pod uwagę szerokie występowanie zakażeń PCV2 i ich obecność zarówno u chorych jak i klinicznie zdrowych świń, podważa się rolę badań serologicznych jako metody diagnostycznej w tym kierunku. Wiadomo również, że rozpoznawanie cirkowirozy opiera sie na kryteriach Sordena. Mimo to testy serologiczne mogą znaleźć zastosowanie w rozpoznawaniu zakażeń PCV2.

Testy takie jak immunofluorescencji pośredniej (IFA) czy immunoperoksydazowy (IPMA) są zbyt pracochłonne do zastosowania w rutynowej praktyce diagnostycznej. Test IPMA jest traktowany jako referencyjny w odniesieniu do którego ocenia się będące w powszechnym użyciu testy ELISA.

Testy ELISA

Wśród testów ELISA dla PCV2 możemy wyróżnić dwie zasadnicze grupy:

• Testy typu blocking, których celem jest wykrywanie immunoglobulin IgM i IgG.
• Testy typu pośredniego, które są przeznaczone ogólnie do wykrywania przeciwciał

ELISA typu blocking

Obecnie na ryku jest dostępny zestaw ELISA przydatny do:

• Wykrywania zakażenia, pod warunkiem, że zwierzęta nie były szczepione, lub były szczepione szczepionką w niewielkim stopniu stymulująca odpowiedź humoralną, lub stymulującą odpowiedź niewykrywalną tym testem.
• Określania stosunku między poziomami przeciwciał IgM i IgG co pozwala na określenie momentu, w którym doszło do zakażenia i wiremii (Ryc. 1).

Ryc. 1. Ewolucja odpowiedzi humoralnej IgG i IgM określona przy pomocy testu ELISA typu blocking (INGENASA) oraz przebieg wiremii po doświadczalnym zakażeniu PCV2 (Segalés i wsp. 2005)

Przeciwciała IgM są wykrywalne od 7-14 dnia po zakażeniu, na tydzień przed pojawieniem się przeciwciał IgG. Trzy tygodnie po zakażeniu odsetek zwierząt posiadających zarówno przeciwciała IgG jak i IgM jest podobny po czym w kolejnych tygodniach liczba zwierząt posiadających IgM stopniowo się zmniejsza.

• Profil serologiczny wskazujący na sposób krążenia PCV2 w różnych grupach wiekowych niezależnie od postaci zakażenia (objawowe i bezobjawowe) (Ryc. 2).

Rycina 2. Profil serologiczny fermy, w której wystąpiły objawy zakażenia PCV2, i w której noe stosowano szczepień.

W fermie tej występowały problemy z PMWS od 10 tygodnia życia. Pomiar ogólnego poziomu przeciwciał wskazuje na obecność przeciwciał matczynych w najmłodszych grupach oraz serokonwersji w następstwie zakażenia w starszych grupach.

Należy być ostrożnym przy interpretcji takich wyników ponieważ zakażenia PCV2 nie należy utożsamiać z wystąpieniem choroby, szczególnie w przypadku zwierząt wcześniej szczepionych. Ponadto testy te mają ograniczona przydatność w przypadku loch ze względu na powszechne występowanie serokonwersji dla PCV2 u dorosłych zwierząt. Tak więc testy te mają zastosowane głównie w odniesieniu do prosiąt i warchlaków.

ELISA typu pośredniego

Na rynku jest wiele zestawów do ogólnego wykrywania przeciwciał dla PCV2. Można je stosować w następujących przypadkach (Ryc. 2):

• Badanie poziomu przeciwciał matczynych.
• Dodatkowo w stosunku do testów swoiście wykrywających IgG/IgM w profilach serologicznych.
• Ocena statusu serologicznego loch i prosiąt (pobieranie siary).
• Ewentualnie do oceny skuteczności immunizacji¹, w zależności od rodzaju szczepionki i testu.

Rycina 3. Przekrój serologiczny stada świń szczepionego przeciw PCV2 przy odsadzeniu. Porównanie dwóch testów ELISA typu pośredniego do ogólnego wykrywania przeciwciał dla PCV2.

Profil serokonwersji IgG wskazuje na ich pochodzenie z siary lub na krótkotrwałą i obniżającą się serokonwersję po szczepieniu przeciw PCV2. Brak serokonwersji IgM można wyjaśnić brakiem infekcji. Dwa testy typu pośredniego dają odmienne wyniki. Test A wskazuje na istnienie odporności biernej i później na niewielką serokonwersję poszczepienną. Test B wydaje się być bardziej czuły w wykrywaniu serokonwersji po szczepieniu.

Należy pamiętać, że poziom serokonwersji wykrywanych w testach ELISA nie odnosi się bezpośrednio do poziomu odporności u szczepionych świń. Niektóre szczepionki nie stymulują serokonwersji wykrywalnej w testach ELISA.

Testy ELISA różnią się między sobą (Aleff i wsp. 2007). Również w aspekcie wykrywalności serokonwersji poszczepiennej. Bez świadomości istnienia tych różnic interpretacja wyników badań serologicznych w kierunku PCV2 może prowadzić do fałszywych wniosków. Z drugiej strony właściwy wybór testu i właściwa interpretacja uzyskanych wyników mogą być bardzo przydatne w ocenie sytuacji epidemiologicznej. W każdym przypadku przy badaniach serologicznych należy pamiętać o właściwym próbobraniu a także przeprowadzeniu wywiadu.

Często w omawianiu wyników badania testami ELISA używa się określenia "miano". Jednak większość tych testów służy do oznaczeń jakościowych a nie ilościowych. Innymi słowy wartości przekraczające pewien umowny poziom uznawane są za dodatnie a wartości nie przekraczające tego poziomu, za ujemne. Niektórzy producenci zestawów ELISA proponują wykonywanie badań różnych rozcieńczeń surowicy i interpretację uzyskanych wyników umożliwiające wyciąganie wniosków odnośnie przypuszczalnych mian przeciwciał. Wyniki badania surowic niektórymi zestawami ELISA są wyrażanie w postaci stosunku między wartością gęstości optycznej (OD) próbki (S) i wartością OD dodatniej próbki kontrolnej (P), S/P. Niekiedy odczyt gęstości optycznej w badaniu próbki surowicy jest porównywany z wartościami referencyjnymi surowic o znanych mianach przeciwciał (Segalés i wsp. 2011). Należy więc z ostrożnością podchodzić do oznaczeń ilościowych mian przeciwciał w testach ELISA przy czym w niektórych sytuacjach może to być pomocne w diagnostyce.

¹ Opracowano test ELISA do badania jakości szczepienia przeciw PCV2 jedną ze szczepionek oparty na wykrywaniu przeciwciał dla antygenów bakulowirusa.