0
Cirkowirus świń typ 2 (PCV2) jest czynnikiem etiologicznym poodsadzeniowego zespołu wyniszczającego świń (PMWS) - jednej z najważniejszych chorób świń na całym świecie. Jak się jednak okazało zakażenie PCV2 nie wystarcza do wywołania objawów zespołu. Aby doszło do jego rozwoju konieczne jest współdziałanie wirusa, czynników środowiskowych, elementów zarządzania i towarzyszących infekcji. W konsekwencji nasilenie choroby jest niezwykle zmienne, a jej diagnostyka trudna. Do złożoności problemu przyczynia się również występowanie bezobjawowych zakażeń PCV2 (PCV2SI), w przebiegu których świnie nie wykazują objawów klinicznych, poza zmniejszeniem przyrostów. Te świnie mogą byc jednak bardziej wrażliwe na inne infekcje i choroby.
Wobec tak złożonego problemu zakażeń PCV2 pojawia się pytanie, jak zrozumieć i ocenić skutki ekonomiczne dla fermy świń jakie wiążą się z występowaniem PMWS i PCV2SI, i jak wybrać najskuteczniejsze metody zwalczania? To są naprawdę trudne pytania, na które staraliśmy się odpowiedzieć w naszych badaniach.
Nasilenie choroby musi być ocenione na fermie. Oczywistym jest, że skutki ekonomiczne choroby, oraz najefektywniejsze ekonomicznie metody zwalczania, będą różne w zależności od tego, w jakim stopniu ferma jest zaatakowana. Przegląd 147 ferm w Wielkiej Brytanii pozwolił na wykazanie korelacji między trzema parametrami: śmiertelność po odsadzeniu, częstość występowania objawów PMWS i odsetek świń zakażonych PCV2. Na podstawie tych trzech parametrów oznaczano "nasilenie PMWS", w punktach od 0 do 10. Fermy oznaczano jako zaatakowane w stopniu lekkim (<4,5), średnim, lub wysokim (>6).
Aby właściwie ocenić skutki ekonomiczne PMWS i PCV2SI należy precyzyjnie zidentyfikować dodatkowe koszty jakie zakażenia generują. W fermach gdzie występuje PMWS stwierdzamy świnie, które padają z powodu (PMWS-D), świnie, które zdrowieją (PMWS-R), świnie, u których obserwuje się jedynie zahamowanie przyrostów (nazwane tutaj zakażonymi bezobjawowo - Sub-S) i świnie, które padają z powodu chorób towarzyszących bezobjawowemu zakażeniu PCV2 (Sub-D). Na podstawie analiz porównawczych (benchmarking) z Wielkiej Brytanii, oraz parametrów choroby uzyskanych w wyniku doświadczalnego wywołania PMWS, obliczono, że średnie straty w przeliczeniu na świnię wynosiły: 84 GBP dla PMWS-D, 25 GBP dla PMWS-R, 83 GBP dla Sub-D i 8 GBP dla Sub-S. Wiedząc ile ze świń z każdej grupy znajduje się w fermie, obliczono, że całkowity koszt PMWS i PCV2SI wynosił 21 GBP/locha/rok, 108 GBP/locha/rok i 245 GBP/locha/rok, odpowiednio w fermach o lekkim, średnim i dużym nasileniu nasileniu PMWS. Ponadto wykazano, że łączne straty związane z zakażeniami sublikinicznymi były wyższe od łącznych strat związanych z PMWS (Ryc. 1).
Ryc. 1. Koszty PMWS i PCV2SI w odnieniesieniu do różnego nasilenia PMWS (Alarcon et al, 2013)
Kiedy znamy już koszty choroby, możemy obliczyć ekonomiczne skutki różnych sposobów zwalczania. Metody zwalczania skupiają się na eliminacji czynników ryzyka z fermy, np.: poprawie bioasekuracji, zmniejszeniu zagęszczenia zwierząt, poprawie żywienia i ograniczeniu koinfekcji. Przydatność szczepień w zwalczaniu PMWS również została potwierdzona w wielu badaniach.W Royal Veterinary College opracowano model symulujący produkcję świń w fermach o różnym nasileniu PMWS. Model ten wykorzystano dla oceny kosztów i zysków po zastosowaniu następujących metod zwalczania: 1) zmniejszenie zagęszczenia zwierząt, 2) poprawa bioasekuracji, 3) poprawa żywienia, 4) całkowita depopulacji i repopulacja, 5) szczepienie PCV2 i 6) kombinacje wymienionych. Zastosowanie modelu wykazało, że dla ferm o średnim nasileniu PMWS, zastosowanie wyłącznie szczepienia przeciw PCV2 było ekonomicznie najkorzystniejsze (hodowca mógł zaoszczędzić przeciętnie 14 739 GBP/100 loch/5 lat). Z kolei w fermach o dużym nasileniu PMWS, najkorzystniejsze ekonomicznie było zastosowanie szczepień lub szczepień i poprawy bioasekuracji (oszczędności 57 648 GBP/100 loch/5 lat). Szczepienie przeciw PCV2 przynosiło dodatni efekt ekonomiczny tylko w fermach o nasileniu PMWS powyżej 4 (Ryc. 2). W fermach o mniejszym nasileniu choroby, mimo występowania chorych świń, szczepienie ni było uzasadnione ekonomicznie.
Ryc. 2. Wartość bieżąca netto (NPV) zastosowania wyłącznie szczepienia przeciw PCV2 w fermach o różnym nasileniu PMWS (Alarcon et al., 2013).
Opisany model ekonomiczny jest dostępny online. Został on utworzony jako narzędzie dla hodowców i lekarzy pomocne przy podejmowaniu decyzji. Można w nim wprowadzać własne dane i obliczać nasilenie PMWS, koszt choroby, oraz uzyskać wskazówki odnośnie najefektywniejszych ekonomicznie metod jej zwalczania. Wyniki i podejmowane decyzje powinny być dyskutowane z opiekującymi się fermą lekarzami.
