Opis fermy
Opisany przypadek miał miejsce u warchlaków w fermie o stadzie podstawowym liczącym 1050 loch zlokalizowanej w Katalonii, w Hiszpanii.
Program profilaktyki obejmował:
- Szczepienie dywanowe żywą szczepionką przeciw chorobie Aujeszky’ego 3 razy w roku.
- Szczepienie dywanowe żywą szczepionką przeciw PRRS 3 razy w roku.
- Szczepienie przeciw E. coli i beztlenowcom w 60 i 90 dniu ciąży u loszek i w 90 dniu ciąży u loch.
- Szczepienie przeciw parwowirozie i różycy po porodzie.
- Odrobaczanie iwermektyną przed porodem.
Prosięta szczepiono przeciw mykoplazmozie przed odsadzeniem (19-20 dni życia), i przeciw PCV2 w 5 tygodniu życia.
Prosięta odsadzano do trzech obiektów:
- Obiekt A mieszczący 2200 prosiąt zlokalizowany 300 metrów od fermy loch.
- Obiekt B mieszczący 1000 prosiąt zlokalizowany 50 km od fermy loch.
- Obiekt C mieszczący 1200 prosiąt zlokalizowany 70 km od fermy loch.
Każdy obiekt składał się z kilku pomieszczeń, każde dla 150-300 prosiąt. We wszystkich pomieszczeniach zachowana była zasada całe pomieszczenie pełne-całe pomieszczenie puste.
Ferma produkowała prosięta w grupach tygodniowych a odsadzanie miało miejsce w 3 tygodniu życia.
Status zdrowotny przed wybuchem choroby
W ostatnich 12 miesięcy ferma była stabilna jeśli chodzi o PRRS. Warchlakarnie były wolne od wirusa PRRS.
Śmiertelność wśród warchlaków wynikała ze sporadycznych przypadków biegunki wywołanej przez E. coli, wysiękowego zapalenia skóry w niektórych grupach, a także z padnięć wolno rosnących prosiąt, które nie przystosowały się do nowej diety.
Pojawienie się problemu klinicznego
W sierpniu zaobserwowano kaszel u 8-9 tygodniowych warchlaków w obiekcie A. Spodziewano się, że objawy ustąpią w wyniku podawania doksycykliny w wodzie, co jednak nie nastąpiło.
W ciągu następnych tygodni takie same objawy wystąpiły w innych grupach prosiąt po osiągnięciu podobnego wieku. W kolejnych tygodniach objawy stawały się coraz ostrzejsze: świnie wykazywały objawy kaszlu i duszności, a u niektórych występowała gorączka powyżej 40ºC. Spadało również zużycie paszy.
W wodzie do picia podawano różne leki przeciwbakteryjne (doksycyklina, amoksycylina, sulfonamidy, trimetoprim, makrolidy) a w paszy florfenikol. Żadna terapia nie okazała się skuteczna.
Doustne podawanie niesterydowego leku przeciwzapalnego (ketoprofen) poprawiło ogólny stan zdrowia lecz objawy mimo to utrzymywały się przez 10-15 dni w różnych grupach.
Objawy pojawiały się we wszystkich trzech obiektach warchlakarni.
Rozwój sytuacji
W ciągu kolejnych dwóch miesięcy (wrzesień i październik 2012) pojawiały się te same objawy z dwoma charakterystycznymi cechami:
1. Problem pojawiał się u coraz młodszych świń i występował 1 tydzień po odsadzeniu (4 tydzień życia). U niektórych prosiąt występowała ostra niewydolność oddechowa i silne wychudzenie co pokazuje film wideo.
Badanie sekcyjne wykonane na fermie wykazało stwardnienie miąższu płuc, szczególnie w płatach doczaszkowych, lecz także całego narządu.
Nie stwierdzono zmian w innych narządach.
Ryc 1. Stwardnienie płuc.
Ryc. 2. Stwardnienie płuc i rozedma i warchlaka padłego w 5 tygodniu życia.
2. Poza objawami ze strony układu oddechowego zaobserwowano rosnącą liczbę przypadków zapalenia stawów, kulawizny oraz nagłych padnięć. W niektórych grupach straty dochodziły do 40%.
Badanie sekcyjne tych zwierząt wykazywało zapalenie wielosurowicze wskazujące na chorobę Glassera.
Przypadki padnięć związane były raczej z wtórnymi zakażeniami niż z zaburzeniami oddechowymi.
Ogólnie śmiertelność warchlaków wzrosła w porównaniu do okresu sprzed wybuchu z 2,3% do 2,7%.
Od połowy września rozpoczęto iniekcje tildipirozyny u 4 tygodniowych prosiąt co doprowadziło do spadku liczby padnięć lecz nie zmniejszyło występowania objawów oddechowych.
Sytuacja w fermie loch
Między wrześniem i grudniem zaobserwowano wzrost liczby ronień jak pokazuje poniższy wykres:
Wykres 1. Liczba ronień w 2012.
Obserwowanych ronień u loch nie wiązano z problemami prosiąt. Nie obserwowano martwo urodzonych prosiąt ani padnięć przed odsadzeniem, ani też żadnych objawów oddechowych czy zmniejszenia zużycia paszy.
Rozpoznanie
1- Pierwsza próba
1.1 Dostarczenie żywych prosiąt do laboratorium
W dniu 12 września 2012 roku, w czasie wizyty w obiekcie B zaobserwowano kaszel u 4-5 tygodniowych warchlaków, z których niektóre wykazywały objawy duszności i zmęczenia.
Dwóm prosiętom nie podano antybiotyków i 14 września wysłano je do laboratorium.
Sprawozdanie z przeprowadzonej sekcji zawierało następujący opis: „obustronne, stwardnienie miąższu płuc w płatach szczytowych i sercowych i przeponowych . Na przekroju brak wysięku ropnego”. Na rycinie 3 pokazano jedno z dwóch płuc.:
Ryc. 3. Stwardnienie płuc.
Badanie wykazało „podostre śródmiąższowe zapalenie płuc z nieżytowo-ropnym odoskrzelowym zapaleniem płuc. W innych narządach nie stwierdzono zmian”
W obu płucach badanie PCR w kierunku PRRSV dało wynik ujemny.
Badanie płuc jednej świni metodą immunohistochemiczną wykazało obecność wirusa grypy, a u drugiej wynik był ujemny.
Posiewy nie wykazały istotnego wzrostu bakterii.
Sprawozdanie z badania mówiło: „Brak zmian w węzłach chłonnych pozwala na wykluczenie PCV2. Dodatni wynik badania w kierunku wirusa grypy w płucach od jednego warchlaka może sugerować rolę tego drobnoustroju w przypadku chorobowym, lecz badanie mikroskopowe nie wykazało zmian w nabłonku dróg oddechowych, tak więc rola wirusa grypy nie może być potwierdzona.”
1.2- Profil serologiczny
Jednocześnie wykonano badanie profilu serologicznego w populacjach warchlaków i młodszych tuczników. Nie wykazano serokonwersji dla PRRSV ani wirusa grypy po pojawieniu się objawów klinicznych.
Na tym etapie podejrzewano chorobę wirusową, lecz:
- Badanie kliniczne i laboratoryjne wykluczyło PCV2
- Brak objawów u loch i wyniki badań laboratoryjnych wykluczyły PRRS
- Objawy mogły wskazywać na grypę lecz wyniki badań laboratoryjnych nie wskazywały na tę chorobę
Zdecydowano o przeprowadzeniu kolejnych badań:
2- Druga próba
2.1 Badanie testem paskowym w kierunku grypy
Przeprowadzono szybkie badanie umożliwiające wykrycie wirusa grypy w wymazach z nosa. Do tego celu wybrano 5 tygodniowe warchlaki z obiektu B, które wykazywały objawy kliniczne. Dwa spośród 5 prosiąt miały gorączkę 40,3 ºC.
Wynik badania był ujemny.
Ryc. 4. Szybki test paskowy w kierunku wirusa grypy.
2.2 Wysłanie chorych 7 tygodniowych warchlaków do badania w laboratorium.
W dniu 3 października 2012 roku wysłano do badania w laboratorium 4 warchlaki z obiektu C.
Wyniki badania były następujące:
Sprawozdanie z badania sekcyjnego: „Zwierzęta posiadały zmiany w postaci zapalenia opłucnej, osierdzia i włóknikowego zapalenia otrzewnej. U dwóch warchlaków stwierdzono brak zapadania się płuc, obrzęk i rozsiane ogniska zapalne w miąższu płuc. U jednego warchlaka stwierdzono nagromadzenie płynu surowiczego w jamie klatki piersiowej. Nie stwierdzono innych zmian sekcyjnych”.
Badanie molekularne:
- Wirus grypy w oskrzelach i płucach: wynik ujemny.
- Mycoplasma hyopneumoniae w płucach i oskrzelach: wynik dodatni.
- PRRSV w oskrzelach, płucach i migdałkach: wynik ujemny
Czynnik zakaźny nadal pozostawał nieznany.
Dodatni wynik badania w kierunku Mycoplasma hyopneumoniae został zignorowany. Wiadomo było, że ferma jest dodatnia i chociaż zwierzęta były szczepione to nie wykluczało to możliwości ich zakażenia.
3- Ostateczne rozpoznanie
3.1 Wysłanie płuc do badania laboratoryjnego
W dniu 23 października 2012 roku w obiekcie A padło 9 prosiąt w kilka minut po szczepieniu przeciw PCV2.
Podczas wizyty w obiekcie stwierdzono, że co tydzień, 10-12 dni po odsadzeniu prosięta szczepiono przeciw PCV2 i podawano im tildiprosinę w iniekcji. Dotychczas nie obserwowano w związku z tym żadnych problemów lecz w tym przypadku padło 9 z 390 prosiąt.
Ryc. 5. Prosięta padłe w 12-15 dniu po odsadzeniu.
Obserwując resztę zwierząt stwierdzono, że u pozostałych rozpoczynały się problemy oddechowe, których hodowca nie zauważył. Szczepienie zwierząt w takiej sytuacji doprowadziło do padnięć niektórych z nich.
Płuca dwóch padłych prosiąt wysłano do badania w laboratorium.
W dniu 7 listopada otrzymano informację mówiącą, że wynik badania płuc obu świń metodą PCR w kierunku wirusa grypy był dodatni.
3.2- Płyn ustny
W dniu 6 listopada u kolejnej grupy prosiąt zaobserwowano objawy oddechowe po osiągnięciu wieku 4 tygodni.
Ponieważ w tym czasie wyniki badania wcześniej wysłanych próbek były nieznane do analizy pobrano próbki płynu ustnego:
W trzech kojcach (25 prosiąt w kojcu) zawieszono na 30 minut sznur bawełniany, który prosięta gryzły. Następnie płyn został wyciśnięty ze sznura i wysłany do badania na obecność wirusa grypy metodą PCR. Z jednego kojca nie uzyskano wystarczająco dużej objętości płynu. Wynik badania pozostałych dwóch był dodatni.
Profilaktyka i ostateczny wniosek
Wydaje się, że czynnikiem etiologicznym wywołującym opisywany przypadek zaburzeń oddechowych u warchlaków był wirus grypy.
W związku z tym podjęto decyzję o rozpoczęciu szczepień loch trójważną szczepionką przeciw grypie. Czas występowanie objawów był zbyt wczesny aby stosować szczepionkę u prosiąt.
Szczepienie dywanowe przeciw grypie zostało przeprowadzone 21 grudnia 2012 roku i powtórzone 3 tygodnie później.
W wyniku tego objawy oddechowe u warchlaków zanikły. Liczba przypadków zapalenia stawów i nagłych padnięcia również uległa istotnemu zmniejszeniu.
W kolejnych tygodniach iniekcje tildipirosyny zostaną zaprzestane.
Pewne pytania dotyczące tego przypadku pozostają bez odpowiedzi:
- Sytuacja zdrowotna zaczęła się poprawiać u warchlaków zanim pierwsze grupy zostały odsadzone od szczepionych loch. Czy powodem tego mogło być pojawienie się naturalnej odporności u loch i jej przekazywanie prosiętom?
- Dlaczego nie powiodła się izolacja bakterii wywołujących wtórne infekcje (H. parasuis, P. multocida) z próbek wysłanych do laboratorium?
- Czy wzrost liczby ronień u loch mógł być związany z zakażeniem wirusem grypy?
Wykres 2. Ronienia od stycznia 2012 do stycznia 2013