Praktyczne podejście do krytycznych punktów kontroli biegunek poodsadzeniowych na fermach

Okres poodsadzeniowy jest prawdopodobnie najbardziej newralgicznym momentem w życiu świni. Przyczynami występujących po odsadzeniu problemów są oddzielenie od matki i zmiana żywienia. Zmiana z płynnego, ciepłego i łatwo strawnego pokarmu od lochy na stałą, zimną i trudną do strawienia paszę, którą trzeba pobierać z karmnika powoduje tymczasowo gwałtowny spadek pobierania pokarmu. Wówczas bakterie komensaliczne, takie jak E. coli mogą ujawnić swoją zjadliwość i powodować biegunki. Oczywiście do tego mogą dochodzić pewne czynniki predysponujące - niski poziom higieny, złej jakości pasza, współistniejące choroby itp., co sprzyja występowaniu biegunek.

Zdjęcie 1: Prosięta z biegunką poodsadzeniową.

Prawidłowa kontrola biegunki poodsadzeniowej (post-weaning diarrhoea - PWD) nie może lekceważyć wymienionych czynników predysponujących, ponieważ stanowią one krytyczne punkty tej kontroli. Musimy mieć na uwadze, że bakteria E. coli to komensal i będzie występować zawsze, na każdej fermie.

• Spadek pobierania pokarmu w okresie poodsadzeniowym jest uważany za główny czynnik predysponujący do wystąpienia biegunek. U większości prosiąt trwa on tylko kilka godzin, ale u niektórych zwierząt może to być nawet 48 godzin. Jako główną przyczynę tego stanu wskazuje się niewłaściwe przejście na paszę stałą. Pasza starterowa powinna być wprowadzana już podczas laktacji. Im wyższe jej spożycie podczas laktacji tym mniej problemów po odsadzeniu. Badania oceniły, że zmniejszenie spożycia paszy po odsadzeniu zwiększa ryzyko wystąpienia biegunek o 30%. Dobry dostęp do paszy i wody i długo włączone oświetlenie mogą pomóc w radzeniu sobie z tym problemem w pierwszych 2-3 dniach po odsadzeniu.

Zdjęcie 2: Dobry dostęp do paszy i wody

• Ponieważ mikroorganizmy odpowiedzialne za wywoływanie biegunek często występują w środowisku życia świń, jedynym skutecznym środkiem, który może przerwać ciągłe zakażanie się zwierząt jest odpowiednia dezynfekcja pomieszczeń i ścisłe przestrzeganie zasady całe puste- całe pełne. Dobre wyczyszczenie i dezynfekcja pomieszczeń obejmują całkowite usunięcie materiału organicznego w pomieszczeniach; inaczej dezynfekcja nie będzie skuteczna. Często zapominamy, że kanały z nawozem płynnym i systemy doprowadzające wodę także są elementami pomieszczenia.
• Zimno jest sprzymierzeńcem biegunek. Prosięta którym jest zimno niechętnie się poruszają, a w konsekwencji pobierają mniej paszy. Za odczuwanie zimna odpowiedzialna jest kombinacja obniżonej temperatury środowiska, wilgotności, wentylacji i typu podłoża. Pomieszczenia źle izolowane powodują zwiększone skraplanie i sprzyjają przeciągom, nawet przy odpowiedniej temperaturze. Takie sytuacje sprzyjają występowaniu biegunek ponieważ między innymi wpływa to negatywnie na zachowanie i funkcjonowanie zwierząt.

• Zrozumiałym jest także, że pasza również odgrywa ważną rolę, i że ważna jest strawność w okresie poodsadzeniowym. Substancje, które słabo się trawią moga doprowadzić do zwiększonej fermentacji w jelitach, co sprzyja wzrostowi E. coli. Jeszcze kilka lat temu pasza dla prosiąt odsadzonych zawierała wiele białka, celem osiągnięcia maksymalnie wydajnych przyrostów zwierząt. Jednak obecnie wiadomym jest, że takie pasze sprzyjają występowaniu biegunek. Obecnie pasze zawierają mniej białka, jednak na tyle dużo, by uniknąć wystąpienia niedoborów różnych aminokwasów. Diety płynne, które są bardziej przyjazne dla nowo odsadzonych prosiąt zostały powiązane ze wzrostem przypadków biegunek ze względu na nieodpowiednie systemy doprowadzające pokarm.
• Prawidłowa kontrola innych infekcji takich jak PRRS i cirkowirus jest także ważna w zapobieganiu biegunkom. Krążenie wirusów wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, sprzyjając rozwojowi innych infekcji. Prawidłowa profilaktyka i dobre przygotowanie loszek remontowych ( m. in. aklimatyzacja) i kolejnych grup loch przed porodem jest tutaj kluczowym czynnikiem.

Wreszcie należy wspomnieć o stosowanie leków. Najnowsze badania wykazały, że zastosowanie leków aktywnych przeciw bakteriom mlekowym w okresie poodsadzeniowym zaburza równowagę normalnej flory jelitowej, sprzyjając wzrostowi bakterii E. coli. Antybiotyki beta-laktamowe (amoksycylina) powinny być stosowane tylko w wyjątkowych przypadkach, a nie jako leczenie podstawowe, jak to często się zdarza.