Od momentu wydania w roku 2003, rozporządzenia (WE) nr. 2160/2003 sprawie zwalczania salmonelli i innych czynników chorobotwórczych, UE nakazała obowiązek realizacji konkretnych programów nadzoru i kontroli salmonelli u drobiu i świń. Programy dla hodowli drobiu były realizowane trochę później i uzyskano bardzo dobre wyniki. W przypadku świń czekamy na reaktywację wyżej wymienionego rozporządzenia i ustalenie celów UE dotyczących ograniczenia częstości występowania. Mimo, że wiele krajów, a wśród nich główni producenci trzody chlewnej, już ruszyło i prowadziło formy nadzoru i / lub programu kontroli.
W obliczu tej sytuacji oczywiste jest, że w krótkim okresie czasu hiszpański sektor trzody chlewnej będzie musiał podjąć kroki w tej sprawie, jeśli nie chce ryzykować strat eksportowych. W obliczu początku każdej inicjatywy zakrojonej na szeroką skalę w zakresie zwalczania salmonellozy pojawia się wiele pytań. Ten artykuł zawiera podsumowanie głównych strategii działania, szczególnie na poziomie gospodarstwa, a następnie aktualnych programów nadzoru i kontroli salmonellozy w UE.
Podejścia do programów kontroli salmonellozy
W przeciwieństwie do programu realizowanego przez wiele lat w Stanach Zjednoczonych opierającym się na podstawie działań (głównie odkażania) w rzeźni, europejska strategia na rzecz monitorowania i zwalczania Salmonelli, opiera się głównie na działaniach w gospodarstwach, choć ostatnio nacisk został również położony na ubojnie aby wzmocnić zwalczanie Salmonelli na tuszach (rozporządzenie UE nr. 217/2014 z dnia 7 marca 2014 roku).
Chociaż w niektórych krajach programy zostały rozpoczęte przez rząd, jednak na dzień dzisiejszy większość z nich była inicjatywą sektora trzody chlewnej, wiążącą się z nakladaniem kar albo prowadzeniem polityki zachęt.
- Kary: w przypadku Danii nakładana jest kara w wysokości 2% od wartości tuszy dla gospodarstw z poziomu 2 (średnia seroprewalencja) i od 4% do 8% dla gospodarstw z poziomu 3 (wysoka seroprewalencja).
- Zachęty: jest kilka krajów, które stworzyły systemy zapewniania jakości, na przykład Niemcy (QS Qualität und Sicherheit), Wielka Brytania (British Quality Assured Pork), Irlandia (Bord Bía Quality Assurance Scheme) i Holandia (IKB Nederland Varkens).
Podstawowe elementy programów kontroli na fermach
W UE można znaleźć dwa rodzaje bardzo różnych sytuacji dotyczących poziomów występowania infekcji w hodowli trzody chlewnej, a one ustalają cele realizowane przez różne programy kontroli. W Szwecji, Finlandii i Norwegii częstość występowania jest bardzo niska, a ich programy są kierowane przez strategie zwalczania. Strategia ta nie może być stosowana w pozostałych krajach europejskich, w których poziom rozpowszechnienia jest średnio-wysoki. Tak więc, celem większości europejskich programów nadzoru i kontroli salmonellozy świń jest zmniejszenie poziomów infekcji, tak, jak tylko to możliwe.
W odniesieniu do podstawowych elementów, które są częścią różnych programów, a także mając na uwadze, że każda z nich ma swoje cechy szczególne, z grubsza rzecz biorąc możemy je podsumować w następujący sposób:
1. Działania na dwóch poziomach: fermy i rzeźnie
Duńskie modele szacują, że programy kontroli koncentrujące się wyłącznie na farmach są niewystarczające do zmniejszenia poziomu zanieczyszczeń powodowanych przez Salmonellę w tuszach poniżej 1% (Baptista i in. 2011). Po zredukowaniu zakażeń w gospodarstwach rolnych do pewnego poziomu, nadejdzie moment, w którym będzie się także oczekiwać lepszych wyników pod względem wydajności ekonomicznej w ubojniach.
2. Ciągły nadzór zakażeń i klasyfikacja gospodarstw
Z uwagi na wielką zmienność sezonową salmonellozy świń, działania nadzorcze muszą być utrzymywane przez cały czas. Nadzór ten może być serologiczny (próbki krwi i / lub sok mięśniowy), co pozwala sklasyfikować różne farmy w różnych kategoriach, i podjąć działania wobec tych z większym ryzykiem zakażenia (z wyższą seroprewalencją).
Ale obecnie...
... Wielka Brytania zakańcza serologiczne monitorowanie zwierząt, ponieważ przedefiniowuje swój program kontroli.
... W Irlandii już nie klasyfikuje się ferm według kategorii, ale określa poziom prewalencji
3. Priorytetyzacja kontroli w okresie tuczu
Do tej pory, w początkowych etapach wszystkich programów, działania nadzoru są głównie skupione na okresie tuczu, choć później, podobnie jak w przypadku programów Danii i Irlandii, gospodarstwa loch 'zostały również uwzględnione.
4. Realizacja indywidualnych planów kontroli w gospodarstwach
W gospodarstwach z wyższym poziomem infekcji, gdzie czynniki ryzyka zostały zidentyfikowane (poprzez szczegółową listę) i zostało przeprowadzone bakteriologiczne badanie krążących szczepów, lekarz weterynarii odpowiedzialny za gospodarstwo realizuje niestandardowe plany kontroli.
Poniżej przedstawiamy tabelę podsumowującą główne cechy działań nadzoru w okresie tuczu świń z programów kontroli salmonellozy w Danii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Holandii. Oprócz tych krajów, w Austrii są przeprowadzenie regionalne programy kontroli, w Belgii, we Francji, a ostatnio w Katalonii, możemy znaleźć kilka badań pilotażowych. W szczególności, kataloński klaster trzody chlewnej INNOVACC prowadzi badania pilotażowe w zakresie wdrożenia dobrowolnego programu zwalczania salmonellozy świń, które w tej chwili liczy na zaangażowanie znacznej liczby gospodarstw i rzeźni w Katalonii i niektórych w Aragonii. Bez wątpienia wszystkie te inicjatywy będą stanowić dobrą podstawę do realizacji przyszłych programów zwalczania Salmonelli w tych krajach.
Tabela 1. Czynności nadzoru w okresie tuczu z głównych programach kontroli salmonellozy świń w Unii Europejskiej
Kraj | pobieranie prób | Monitoring serologiczny | Klasyfikacja | |||
Próbka | Numer / rok |
stosowana ELISA | Punkt odcięcia * | Regularność | Kategorie | |
Dania | Sok mięśniowy | 60-100¹ | Duńskie ELISA | DO% ≥ 20 | Kwartalnie (wagowo: 3:1:1) | 1 (< 40%) 2 (≥ 40% i < 65%) 3 (≥ 65%) |
Irlandia | Krew | Max. 72 (6/miesiąc) | Nie określone | DO% ≥ 40 | Kwartalnie | BRAK (jeśli ≥ 50% gospodarstw jest wyłączonych z systemu zapewnienia jakości) |
Wielka Brytania | Program monitorowania serologicznego (sok mięśniowy) został tymczasowo zawieszony na farmach i czeka na podjęcie nowych działań | |||||
Niemcy | Sok mięśniowy (krew) | 60 | Salmotype, Labor Diagnostik Herd Check, IDEXX PrioCheck, Prionics |
DO% ≥ 40 | Kwartalnie |
1 (≤ 20%) |
Holandia | Krew | 36 | Nie określone | DO% ≥ 40 | Kwartalnie | Podobnie jak Niemcy |
*Punkt odcięcia od którego próbka jest uznawana za dodatnią
1 W zależ. od l. zwierząt wysłanych do rocznie do ubojni : 60 (< 2,000 świń); 75 (2,001-5,000 świń); 100 (> 5,000 świń)
Na koniec należy wspomnieć, że zgodnie z wcześniej wspomnianym rozporządzeniem (WE) nr. 2160/2003, w przyszłości UE będzie musiała określić swoje cele w zakresie ograniczenia salmonellozy w poszczególnych krajach, w zależności od punktu wyjścia. Wydaje się oczywiste, że ta sytuacja wyjściowa będzie oznaczona poprzez wyniki referencyjne Wspólnoty Europejskiej badań przeprowadzonych w latach 2006-2007 (EFSA, 2008). Jest bardzo prawdopodobne, że sposób na osiągnięcie tych celów pozostanie w gestii każdego kraju, w zależności od swojej struktury produkcji, wśród innych aspektów.Rola rzeźni będzie niewątpliwie niezbędna dla uniknięcia zakażenia konsumenta, co zapewni końcowy sukces programów.