Prosięta odsadzone: nie wszystkie takie same. Zróżnicowanie wiekowe i wagowe

Zmiana diety z płynnej na stałą, zmiana środowiska, a także ustanowienie hierarchii społecznej sprawia, że odsadzenie jest jednym z krytycznych momentów w życiu prosiąt.

Wiek i masa ciała prosiąt przy odsadzaniu są dwoma czynnikami, które decydują o sukcesie tej fazy, a także  odpowiednie zarządzanie na tym etapie. Waga przy odsadzeniu jest również kluczową informacją o wydajności porodówek.

W nowoczesnej produkcji świń przetwarza się wiele danych, które pozwalają nam analizować i zrozumieć działanie farmy. Na przykład, u loch: % powtórek, wskaźniki dotyczące porodów, całkowita liczba urodzonych prosiąt, liczba prosiąt żywo urodzonych, itp. Również w fazie odsadzenia lub tuczu: współczynnik konwersji paszy, średnie dzienne przyrosty,% padnięć, etc.

Jednak parametry bazujące na podstawie średnich wartości nie dają żadnych informacji o zróżnicowaniu danych w naszej populacji. Wiadomo, że zróżnicowanie jest bardzo ważne przy ocenie wieku i wagi przy odsadzeniu.

Wyobraźmy sobie fermę z kojcami na 5-tygodniowy okres porodowy:

W zasadzie można powiedzieć, że gospodarstwo odsadza prosięta w wieku czterech tygodni, ponieważ porodówki przewidziane na 5-tygodniowy okres porodów, umożliwiają czterotygodniowy okres laktacji, a następnie jeden tydzień na depopulacji i wprowadzenie zwierząt przed porodem. Prawda jest taka, że jeśli gospodarstwo odsadza raz w tygodniu, zróżnicowanie między najmłodszym a najstarszym prosięciem wyniesie 7 dni (21-28 dni).

 Czy właśnie to dzieje się na fermach? Odpowiedź brzmi: nie.

Prawda jest taka, że dzisiaj postęp genetyczny spowodował osiągnięcie znaczących ulepszeń w wielkości miotu loch. Nie jest rzadkością, że w niektórych gospodarstwach jest średnio ponad 16 żywo urodzonych prosiąt na lochę. W tych sytuacjach często jest wymagane użycie matki zastępczej, bo liczbę prosiąt urodzonych przekracza liczby funkcjonalnych sutków.

Zdjęcie 1: Mimo, że istnieje wiele sposobów na pozyskanie mamki dla prosiąt, najczęściej odsadza się od lochy prosięta tydzień wcześniej i  stopniowo przynosi kolejne, w odstępach 7-dniowych ( 3-stopniowo) lub przenosi prosięta 7-dniowe do lochy w 21 dniu laktacji ( 2-stopniowo).

Zazwyczaj niektóre prosięta odsadza się wcześniej.

Ferma, która posiada 10% mamek na tydzień odsadza w sumie ponad 30% prosiąt tydzień wcześniej.

Podobnie nacisk na to, by nie odsadzać prosiąt, które nie osiągną minimalnej ku temu wagi doprowadza do powstania grupy "maruderów". Są to prosięta, które zamiast zostać odsadzone w ustalonym wieku, przebywają kolejny tydzień w odchowalni, przy matce lub mamce, w celu zwiększenia masy ciała.

Podsumowując, nie jest zaskakujące, że sytuacja w wielu gospodarstwach przypomina schemat przedstawiony poniżej:

Jeśli teraz spojrzymy na wagę odsadzeniową, zauważymy, że z reguły zróżnicowanie jest duże (Tabela 1.)

Tabela 1: Percentyle przy założeniu, że srednia waga to 6 kg, a maksymalna różnica wiekowa to 7 dni.
10% prosiąt może ważyć mniej niż 4.5 kg, a kolejne 10% ponad 7.5 kg.

Mike Brumm 2003

W przypadku tutaj opisanym łatwo znajdziemy prosięta od 3 do 9 kg.

Ponadto waga nie zawsze jest dobrym wskaźnikiem wieku. Poza opisanym już zróżnicowaniem wiekowym będziemy mieli też do czynienia z ciężkimi ale młodymi prosiętami (wiele z nich w grupie 2), a także lekkimi "starymi" prosiętami (grupa 3).

Zróżnicowanie wagowe ma wpływ na hierarchię - a co za tym idzie współzawodnictwo o pokarm, wodę, miejsce w kojcu itd. - a także zróżnicowanie wagowe przy przemieszczaniu na tucz.

Zróżnicowanie wiekowe wpływa na "dojrzewanie" układu pokarmowego prosiąt, ilość paszy płynnej i adaptację do paszy stałej.

Jak sobie radzimy ze zróżnicowaniem?

Standardowe procedury robocze obejmują klasyfikację prosiąt co do wielkości, co ma na celu zminimalizowanie negatywnego wpływu zróżnicowania wagi. Dlatego prosięta odsadzonych od lochy są klasyfikowane w różnych rozmiarach: duże, małe, średnie.

Główne "zróżnicowane" środki jakie można zastosować:

• Podawanie paszy i zarządzanie: dodatkowe karmidła, pasza mokra, zwiększenie podaży paszy, itd. (Fot. 2) 

• Kilogramy paszy pre-starter dla prosiąt: więcej kilogramów dla najmniejszych..

• Środowisko: w przypadku kilku pomieszczeń, tam gdzie są najmniejsze prosięta temperatura powinna być 1 °C do 2 °C wyższa.

Fot. 2 Stosowanie papki lub wilgotnej paszy wspomaga pobieranie pokarmu i adaptację do paszy stałej

Zaleca się aby jako zmienna nie służyła jedynie wielkość prosiąt, a także aby podzielić je na dwie i trzy grupy na odchowalni.

Tabele 2 i 3 pokazują różne sposoby zarządzania, w zależności od sytuacji.

Tabela 2: Jeśli grupy (g) 2 i 3 nie są zróżnicowane, prosięta nie będą zarządzanie inaczej niż prosięta tej samej wielkości,, a w innym wieku.

Tabela 3: Kiedy już zróżnicujemy prosięta z grupy (g) 2 i 3 od grupy 1, mogą być one odpowiednio zarządzane. Zwłaszcza prosięta dołączone do innych loch mogą otrzymywać trochę więcej pre-starteru, niż jeśli byłby by sklasyfikowane po prostu jako "duże" prosięta.

Wysoka plenność pozwala odsadzić więcej prosiąt maciory, ale wymaga lepszego zarządzania w odchowalni i zwiększa zróżnicowanie wagowe i wiekowe przy odsadzeniu dzięki zastosowaniu matek zastępczych. Różnicowanie młodszych prosiąt od mamek i "maruderów" umożliwia właściwe zarządzanie takimi prosiętami, zmniejszenie liczby słabych prosiąt oraz poprawę ich wydajności.