3
Opisywany przypadek dotyczy fermy o zamkniętym cyklu produkcji, o stadzie podstawowym liczącym 500 loch, zlokalizowanej w Yorkshire, w Wielkiej Brytanii.
Fermę załozono przed wielu laty a jej status zdrowotny był przeciętny. Ferma była dodatnia w kierunku Mycoplasma hyopneumoniae (M hyo), PRRS, PCV2, Haemophilus parasuis i Streptococcus suis. Ze względu na utrzymujące się problemy oddechowe, szczególnie u starszych warchlaków, kilka lat wcześniej system produkcji zmieniono z tygodniowego na trzytygodniowy. Co trzy tygodnie rodziło 69 loch. Wyniki produkcji stada loch podsumowano w Tabeli 1.
Tabela1. Dane produkcyje stada loch za 12 miesięcy
| Średnia liczba loch | 506 |
| Całkowita liczba porodów | 1194 |
| Współczynnik wyproszeń (FR) | 86.50% |
| Indeks wyproszeń (FI) | 2.36 |
| Żywo urodzone na miot | 12.3 |
| Martwo urodzone na miot | 0.7 |
| Odsadzone na miot | 11.05 |
| Odsadzone od lochy na rok | 26.1 |
| Średnia waga przy odsadzeniu | 7.3kg |
| Średni wiek odsadzenia | 26 dni |
| Współczynnik remontu | 48% |
Loszki były szczepione przed kryciem przeciw różycy, parwowirozie i PRRS. Przed porodem loszki i lochy szczepiono przeciw różycy i PRRS. Ciężarne loszki szczepiono przeciw E. coli.
Szczepienie prosiąt ograniczone było do M. hyo w 7 dniu życia i PCV2 w 3 tygodniu życia. Ponadto prosięta otrzymywały iniekcję preparatu żelazowego oraz doustnie toltrazuril w 4 dniu życia.
Na fermie obserowowano często problem ze stawami u prosiąt ssących w pierwszych 2 tygodniach życia. W związku z tym rutynowo, od wielu lat, w pojedynczej inekcji podawano prosiętom 75 mg amoksycyliny o przedłużonym działaniu w czasie przycinania kiełków (0,5 ml 15% amoksycyliny co stanowiło trzykrotność zalecanej dawki).
Prosięta odsadzano w trzytygodniowych grupach, średnio w 26 dniu życia, do trzech komór. W przeszłości zakres wieku odsadzanych prosiąt był bardzo szeroki na skutek braku dyscypliny w czasie krycia lecz w ostatnich 12 miesiącach zakres ten ograniczono do 23-29 dni.
Po odsadzeniu prosiętom podawano paszę zawierającą 3,1 kg/Tm tlenku cynku przez 2 tygodnie, zapobiegawczo przeciw biegunce, i 3 kg/Tm trimetrimu/sulfadiazyny od 2-4 tygodnia po odsadzeniu, zapobiegawczo przeciw streptokokowemu zapaleniu opon mózgowych.
Mimo to wyniki produkcji w sektorze warchlaków były niezadowalające. Podejrzewano również, że problemy w tym sektorze mają swój skutek również na późniejszych etapach produkcji.
Badanie kliniczne
Wizyta na fermie miała miejsce 11 dni po odsadzeniu prosiąt. Poprzednio obserwowano, że prosięta jadły paszę w pierwszym tygodniu po odsadzeniu lecz około 10 dnia zaczynały chudnąć.
Badanie kliniczne wykazało:
1) Powszechny kaszel i kichanie bez wydzieliny we wszystkich 3 komorach warchlaków odsadzonych 11 dni wcześniej
2) Wewnętrzna ciepłota ciała wahała się w granicach 39-40,5 ºC.
3) Wahania temperatury w pomieszczeniach były mniejsze niż 2 ºC, wilgotność powietrza była niska a jego zanieczyszczenie małe. Zachowanie leżących świń wskazywało, że wentylacja działała prawidłowo i nie występowały przeciągi.
4) Zwierzęta we wszystkich trzech pomieszczeniach mieszczących po około 250 świń (odpowiednio: małych, średnich i dużych, przy odsadzeniu), między 5 i 15% miało zapadnięte boki i złą kondycję. Niektóre wykazywały objawy duszności a wewnętrzna ciepłota takich zwierząt wahała się od 39 do 40,5 ºC (Rycina 1).
Ryc.1. Warchlaki tracące kondycję po odsadzeniu.
5) Zużycie paszy bezpośrednio po odsadzeniu było prawidłowe (przeciętnie 1 kg/świnię przez 6 dni) lecz spodziewany wzrost zużycia w drugim tygodniu nie następował.
6) Prosięta odsadzone 3 tygodnie wcześniej nie miały kaszlu ale otrzymywaly 20 mg/kg/dzień amoksycyliny w wodzie. Leczenie stosowano natychmiast po pojawieniu się kaszlu w grupie (typowo 8-10 dni po odsadzeniu), co miało miejsce w większości pomieszczeń. W pomieszczeniu świń odsadzonych 32 dni wcześniej większość świń wyglądała dobrze lecz niektóre nie wyzdrowiały i wymagały eutanazji.
7) Dane produkcyjne warchlakarni podsumowano w Tabeli 2.
Tabela 2. Wydajność produkcji warchlaków za okres 12 miesięcy
| Wiek odsadzenia | 26 dni |
| Waga przy odsadzeniu | 7.3 kg |
| Czas w warchlakarni | 35 dni |
| Waga przy wyjściu z warchlakarni | 18.5kg |
| Dzienne przyrosty w warchlakarni | 320 g/dzień |
| Śmiertelność | 2.70% |
8) Dane z rzeźni dostarczano na fermę według BPEX Pig Health Scheme (BPHS), który zakłada badanie 50 sztuk z grupy. Zmiany w płucach wynikające z enzootycznej pneumonii były nieznaczne. W ciągu 2 lat zmiany opłucnej wahały się od 8 do 24% świń a zapalenie osierdzia stwierdzano u 0-12% świń z grupy (Rycina 1).
Ryc. 2. Odsetek ubijanych tuczników z zapaleniem opłucnej i osierdzia w kolejnych kwartałach. Zmiany w leczeniu wprowadzono w kwartale 9; dlatego też wyniki w kwartałach 11 i 12 dotyczą świń po tej zmianie (patrz niżej).
9) Wygląd świń w wieku 18-41 kg był dobry, podobnie jak starszych tuczników, gdzie jednak obserwowano zróżnicowanie wagi. Świnie ubijano w wadze około 105 kg a przyrosty od odsadzenia do uboju wynosiły około 640 g dziennie.
Dalsze badania
Badanie sekcyjne
Badaniu sekcyjnemu poddano trzy świnie odsadzone 32 dni wcześniej, które przyrosły niezadowalająco, oraz trzy świnie z objawami ostrej duszności.
Trzy starsze świnie miały objawy zapalenia błon surowiczych o różnym nasileniu. Wszystkie miały zapalenie opłucnej i osierdzia a jedna również zapalenie otrzewnej. Młodsze świnie nie wykazywały obecności zmian sekcyjnych poza obecnością włóknika w opłucnej.
Rycina 3. Badanie sekcyjne warchlaka ukazujące obecność włóknika w osierdziu i na wątrobie.
Rycina 4. Badanie sekcyjne warchlaka ukazujące obecność nacieku i włóknika w opłucnej co doprowadziłoby do przewlekłego zapalenia.
Mimo, że wszystkie świnie poddane były leczeniu antybiotykiem, w wodzie (amoksycylina dla młodszych prosiąt) lub w paszy (trimethoprim/sulfadiazine dla starszych), wykonano badanie bakteriologiczne ale uzyskano wzrost jedynie Streptococcus suis od jednej starszej świni.
Badanie mikroskopowe płuc nie wykazało obecności istotnych zmian, a wynik badania PCR w kierunku PRRSV był ujemny.
Badanie serologiczne
Próbki krwi pobrano od różnych grup wiekowych a badanie serologiczne w kierunku PRRSV wykazało krążenie wirusa u świń po przeniesieniu ich z sektora warchlaków do sektora tuczu wstępnego, a więc po wystąpieniu problemów klinicznych, co wykluczało udział tego drobnoustroju w etiologii objawów.
Table 3. PRRS cross sectional serology (ELISA)
| Wiek | Liczba dodatnich |
| 37 dni | 1/6 |
| 58 dni | 0/6 |
| 79 dni | 5/6 |
| 100 dni | 6/6 |
Badanie reptrospektywne
Osiemnaście miesięcy przed badaniem klinicznym w fermie pobrano próbki do badań dla stwierdzenia czy byłaby ona przydatna w badaniach klinicznych produktu farmaceutycznego. Wymazy z migdałków pobrano od 20 prosiąt przy odsadzeniu. Dokładne wyniki badania bakteriologicznego były nieznane ale z wymazów izolowano Haemophilus parasuis, Streptococcus suis i Mycoplasma hyorhinis.
Interpretacja
Chociaż ostateczne rozpoznanie bakteriologiczne nie było możliwe stwierdzono, że do zakażenia bakteryjnego dochodziło 7-10 dni po odsadzeniu, co skutkowało zapaleniem błon surowiczych dotyczącym niektórych świń i wywoływaniem zapalenia opłucnej obserwowanym po uboju. Skuteczność leczenia była niewielka ponieważ:
1) Leczenie prowadzono zbyt późno;
2) Stosowano niewłaściwe antybiotyki;
3) Występowały zaburzenia mikroflory.
Zwrócono uwagę na potencjalny wpływ wysokiej dawki antybiotyku o szerokim spektrum podawanej przy urodzeniu na występowanie prawidłowej flory nosogardzieli. Wiadomo, że stosowanie po urodzeniu antybiotykoterapii o szerokim spektrum w długotrwały sposób zaburza mikroflorę przewodu pokarmowego. Podobny efekt na nosogardziel jest gorzej poznany chociaż wiadomo, że wczesna kolonizacja H.parasuis ma wpływ na wrażliwość na wystąpienie ostrej choroby Glassera w późniejszym wieku.
Zalecenia i efekty
Mimo oporu kierownictwa obsługi zaprzestanie podawania amoksycyliny wydawało się krokiem niezbędnym do podjęcia dla redukcji problemów w okresie poodsadzeniowym.
Po zaprzestaniu leczenia amoksycyliną przyrosty warchlaków wzrosły do 348 g dziennie (10 grup) a śmiertelność spadła do 1-2%. Nie obserwowano również zapaleń stawów u młodych prosiąt.
Obsługa stwierdza niewiele przypadków zaburzeń oddechowych po odsadzeniu. Użycie antybiotyków w wodzie było konieczne jedynie w 3 pomieszczeniach z 30 (10 grup)
Poprawie uległy przyrosty tuczników chociaż wzrost wagi przy uboju utrudnia interpretację tego parametru.
W dwóch badaniach poubojowych świń u których nie stosowano antybiotyku przy urodzeniu nie wykazano zapalenia osierdzia a zapalenie opłucnej stwierdzono odpowiednio u 6 i 4%.
Podsumowanie
Zakażenie układu oddechowego prosiąt po odsadzeniu może mieć złożony przebieg oraz długotrwałe skutki w postaci przewlekłych zmian zapalnych opłucnej i osierdzia. Opisany przypadek wskazuje, że leczenie prosiąt przy urodzeniu zmierzające do eliminacji problemów występujących wcześniej na fermie miało negatywny wpływ prawidłową, wczesną kolonizację nosogardzieli i migdałków, co w efekcie powodowało, że prosięta stawały się wrażliwe na zakażenie po odsadzeniu. Rozwój normalnej miroflory jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Opisany przypadek wskazuje, że również prawidłowy rozwój flory górnych dróg oddechowych i gardła jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu oddechowego.
