0
Streptococcus suis jest kulistą Gram-dodatnią bakterią naturalnie występującą w górnych drogach oddechowych zdrowych świń, która może wywołać chorobę u świń w wieku poodsadzeniowym, rzadziej u prosiąt ssących i tuczników. Najczęstsze objawy kliniczne to zapalenie opon mózgowych, zapalenie wielonarządowe i rychła śmierć. S. suis jest również czynnikiem zoonotycznym, który może wywoływać ciężkie choroby u ludzi, charakteryzujące się zapaleniem opon mózgowych, ale także sepsą, zapaleniem stawów lub zapaleniem wsierdzia.
Pomimo, że infekcje S. suis są uważane za poważny problem w przemyśle trzody chlewnej na całym świecie, istnieje bardzo niewiele szacunków dotyczących ich wpływu ekonomicznego. W tym artykule przedstawiamy główne wyniki ostatniego badania mającego na celu ocenę częstotliwości występowania chorób związanych z infekcjami S. suis, jak również głównych kosztów związanych z tą chorobą w Niemczech, Holandii i Hiszpanii, trzech głównych krajach Europy produkujących świnie.
Większość danych uzyskano za pomocą kompleksowego kwestionariusza, który został udostępniony (w ciągu 2019 r.) 33 weterynarzom zajmującym się stadami świń (12 w Hiszpanii, 11 w Holandii i 10 w Niemczech), co miało na celu reprezentację różnych rodzajów produkcji świń obecnych w obszarze badań. Kwestionariusz zawierał pytania dotyczące liczby gospodarstw, którymi zarządzali oraz wielkości gospodarstw, partii i zwierząt, u których zaobserwowano chorobę kliniczną w ostatnim roku w różnych fazach produkcji, jak również zastosowanego leczenia. Obliczony koszt choroby obejmował straty bezpośrednio spowodowane chorobą oraz wydatki w wyniku leczenia przeciwbakteryjnego, szczepionek autogennych i analiz laboratoryjnych. Nie uwzględniono kosztów pośrednich, takich jak wpływ na zdrowie publiczne lub ograniczenie dostępu do lepszych rynków.
Fot. 1. Pobieranie próbek z nosa w celu zbadania obecności Streptoccocus suis w odchowalni
Częstość występowania choroby
Ankietowani lekarze weterynarii dostarczyli dane z 1 652 jednostek produkcyjnych w Niemczech, 480 w Holandii i 1 583 w Hiszpanii (Tabela 1). W tych trzech krajach odchowalnia była fazą produkcji, w której odnotowano najwyższy odsetek jednostek dotkniętych chorobą (62,0 do 82,9% w zależności od kraju) oraz partii w ramach tych jednostek dotkniętych chorobą (64,1 do 66,5%). Częstość występowania choroby związanej z S. suis u świń w wieku poodsadzeniowym w krajach objętych badaniami wynosiła od 3,3 do 4,0%, a śmiertelność od 0,5 do 0,9%. Odsetek gospodarstw z prosiętami ssącymi z chorobą związaną z S. suis był podobny, ale liczba partii i zwierząt dotkniętych chorobą była niższa niż w odchowalniach (Tabela 1).
Tabela 1: Częstość występowania choroby związanej z S. suis w krajach objętych badaniem.
| Faza | Kraj | Ogółem jednostek | Średn, liczba zwierząt produkowanych w ciągu roku | % jednostek dotkniętych klinicznie | % partii dotkniętych klinicznie w obrębie jednostek dotkniętych chorobą | % zwierz. z chorobą wywołaną przez S. suis | Śmiertelność (%) Wywołana chorobą S. suis |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Prosięta ssące | Niemcy | 510 | 10,725 | 64.5% | 52.9% | 2.2% | 0.4% |
| Holandia | 157 | 17,614 | 66.7% | 43.3% | 1.6% | 0.3% | |
| Hiszpania | 437 | 25,780 | 80.4% | 36.1% | 1.2% | 0.4% | |
| Odchowalnia | Niemcy | 468 | 10,620 | 62.0% | 64.1% | 3.3% | 0.5% |
| Holandia | 171 | 16,423 | 68.0% | 65.2% | 4.0% | 0.9% | |
| Hiszpania | 370 | 22,665 | 82.9% | 66.5% | 3.3% | 0.7% | |
| Tuczniki | Niemcy | 674 | 8,173 | 39.8% | 19.8% | 0.2% | 0.0% |
| Holandia | 152 | 9,119 | 58.2% | 28.3% | 0.3% | 0.1% | |
| Hiszpania | 776 | 7,774 | 47.1% | 31.8% | 0.3% | 0.1% |
Koszt na jedno zwierzę
Pomimo podobnych częstotliwości występowania choroby, średnie koszty całkowite były bardzo różne pomiędzy trzema krajami. Koszt na jedno prosię ssące w dotkniętych chorobą porodówkach wahał się od 0,86 euro w Niemczech do 0,11 euro w Hiszpanii. W dotkniętych chorobą jednostkach odchowu koszty na jedno zwierzę były wyższe (między 1,06 a 0,57 euro), podczas gdy w dotkniętych chorobą jednostkach tuczu koszty były znacznie niższe (między 0,22 a 0,07 euro na tucznika).
Typy kosztów
Straty związane ze śmiertelnością w odchowalni wahały się od 0,19 euro w Hiszpanii do 0,24 w Niemczech i Holandii na jedną świnię, podczas gdy wartości dla prosiąt ssących i tuczników były znacznie niższe (ryc. 2). Utrata wagi spowodowana zakażeniem S. suis została uznana za nieistotną w trzech fazach. Zaobserwowano znaczne różnice między krajami i fazami w wydatkach na wczesne leczenie metafilaktyczne (ryc. 1 i 2), czyli leczenie przeciwbakteryjne stosowane u zdrowych zwierząt w gospodarstwach endemicznie dotkniętych chorobą wywołaną przez S. suis. Najwyższe wydatki były w Niemczech, w szczególności u świń w wieku poodsadzeniowym (0,44 euro na zwierzę), ale także u prosiąt ssących (0,15 euro) i tuczników (0,14 euro) (ryc. 2). W Hiszpanii wydatki na wczesną metafilaktykę były istotne tylko u świń w wieku poodsadzeniowym (0,29 euro na zwierzę), podczas gdy w Holandii były prawie nieistotne we wszystkich fazach (ryc. 2). Wydatki na leczenie przeciwdrobnoustrojowe stosowane zarówno u zdrowych, jak i chorych zwierząt, gdy pojawia się choroba, nazywane w badaniu późną metafilaktyką, były konsekwentnie niskie, z wyjątkiem świń w wieku poodsadzeniowym w Niemczech (0,17 euro na zwierzę) (ryc. 1).
Istniały istotne różnice między krajami w odniesieniu do wydatków na szczepionki autogenne. Koszty szczepienia loch (wliczone w koszty prosiąt ssących) były wysokie w Niemczech i w Holandii (odpowiednio 0,59 i 0,57 euro na prosię) (ryc. 2). Wysokie były również koszty w odchowalniach w Holandii (0,44 euro, ryc. 2). Z kolei w Hiszpanii wydatki na szczepionki autogenne były niskie we wszystkich fazach (ryc. 2). Istniały nawet znaczne różnice w wydatkach na szczepionki autogenne w obrębie jednego kraju. Wreszcie, koszty analiz laboratoryjnych były prawie nieistotne we wszystkich krajach.
Ryc. 1. Średnie straty związane z chorobą wywołaną przez S. suis oraz koszty wydatków na zwierzę w dotkniętych jednostkach produkcyjnych (w walucie EUR)
Ryc. 2. Całkowity koszt choroby związanej z S. suis na zwierzę w dotkniętych jednostkach produkcyjnych ( w walucie EUR)
Biorąc pod uwagę liczbę zwierząt produkowanych rocznie w każdym gospodarstwie i związane z tym koszty na jedno zwierzę, średnie koszty ekonomiczne w dotkniętych jednostkach hodowlanych wyniosły 9 900 EUR w Niemczech, 11 200 EUR w Holandii i 14 100 EUR w Hiszpanii (średnia produkcja zwierząt na jednostkę rocznie wyniosła 10 620 prosiąt w Niemczech, 16 423 prosiąt w Holandii i 22 665 prosiąt w Hiszpanii). Koszty były również znaczne w dotkniętych chorobą porodówkach w Niemczech i Holandii (odpowiednio 8 700 i 10 200 EUR na dotkniętą chorobą jednostkę, przy produkcji na jednostkę odpowiednio 10 725 i 17 614 prosiąt rocznie), a znacznie niższe w Hiszpanii (2 700 EUR przy produkcji 25 780 prosiąt na jednostkę rocznie). W tuczarniach dotkniętych chorobą koszty roczne były znacznie niższe (od 1 200 do 400 euro, przy produkcji wynoszącej od 7 774 do 9 199 tuczników na jednostkę rocznie).
Średni koszt S. suis dla każdej świni wyprodukowanej w danym kraju (tj. biorąc pod uwagę koszty w różnych fazach i częstotliwości występowania choroby) wynosił 1,30 EUR w Niemczech, 0,96 EUR w Holandii i 0,60 EUR w Hiszpanii. Te różnice w kosztach między krajami można w dużym stopniu wyjaśnić środkami kontroli S. suis wdrożonymi w poszczególnych krajach. Warto wspomnieć, że w momencie zbierania danych przepisy dotyczące stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w badanych krajach były różne. Podczas gdy w Niemczech wczesna metafilaktyka była uzasadniona tylko w wyjątkowych przypadkach, a późna metafilaktyka przeciwdrobnoustrojowa była dozwolona, w Holandii wczesna metafilaktyka była zabroniona, a późna metafilaktyka dozwolona. Z kolei w Hiszpanii wczesne i późne leczenie metafilaktyczne nie było prawnie zabronione. Dane z badania pokazują, że stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, głównie beta-laktamów, jest nadal kluczowe dla kontroli choroby w Hiszpanii i w Niemczech; natomiast w Niemczech i Holandii znaczna część kosztów związanych z S. suis wynika z wydatków na szczepionki autogenne.
