Wzbogacanie środowiska zapobiegające ogryzaniu ogonów

Kaudofagia czyli ogryzanie ogonów to jeden z głównych problemów w okresie tuczu i odnosi się do zaburzenia polegającego na tym, że świnie ogryzają ogony innych zwierząt. Ból wywołany powstałymi ranami ma negatywny wpływ na zachowanie zwierząt, ich zdrowie i przyrosty, powodując znaczne straty ekonomiczne. Powszechnie praktykuje się kopiowanie ogonów, co ma zapobiec takim patologicznym zachowaniom. Jednak taki zabieg jest również bolesny, a skuteczność jest dyskusyjna. Badania przeprowadzane przez naszą grupę pokazują, że w 60% badanych ferm o intensywnym profilu hodowli wystąpiły problemy związane z ogryzaniem ogonów, mimo ich kopiowania  (Temple et al., 2011).

Jednym z ważniejszych aspektów mogących zapobiegać ogryzaniu ogonów jest umożliwienie zwierzętom wyrażania swoich zachowań poznawczych w odpowiedni sposób. W warunkach chowu intensywnego, wzbogacanie środowiska o dodatkowe przedmioty pozwalają na to, dzięki czemu zapobiegają ogryzaniu ogonów. Jednak przy wyborze odpowiednich materiałów należy rozważyć kilka rzeczy:

• Jadalność, najlepiej by były przyswajalne, z walorami odżywczymi
• Nadające się do żucia,  posiadające smak.
• Zajmujące, co zachęca zwierzęta do posługiwania się w zabawie ryjem.
• Ulegające zniszczeniu, co pozwala świniom na poznanie przedmiotu i zachęca do dalszej zabawy.

- Czyste. Świnie nie są zainteresowane brudnymi przedmiotami. Przedmioty pozostawione na podłodzze szybko się brudzą i zwierzęta szybko tracą zainteresowanie.

- Bezpieczne. Nie powinny być toksyczne i nie mogą stanowić potencjalnego źródła zranień po ich zniszczeniu. Za przykład materiałów, które mogą spowodować perforację jelit są drzazgi, trociny z miękkich drzew jak sosna, druty z opon i kawałki plastikowych butelek.

Częste zadawanie ściółki nie tylko zapewnia zwierzętom dostęp do czystego materiału, ale także za każdym razem jest nowym elementem, który zachęca zwierzęta do kontaktu i manipulacji, przez co ściółka uznawana jest za najlepszy materiał wzbogacający środowisko (Fotografia 1). Jednak zastosowanie słomy lub podobnego materiału nie jest częste w regionach z gorącym klimatem, ponieważ taka ściółka zwiększa temperaturę otoczenia co ma zły wpływ na pobieranie paszy, wzrost i dobrostan. Dodatkowo, zastosowanie słomy na ruszcie jest dość problematyczne. Dlatego też wybierany materiał musi nie tylko być dostosowany do potrzeb zwierząt, ale również do warunków panujących na fermie.

Jeśli nie jest możliwe zastosowanie słomy, jak na przykład w fermach z podłogą rusztowaną, można wykorzystać inne możliwości. Na przykład można dawać zwierzętom słomę, siano, lucernę czy kiszonkę w  korytach lub karmidłach. ( Fotografia 2). W takim przypadku należy dawać tylko tyle materiału ile zwierzęta zużyją w ciągu dnia, żeby nie zapychał rusztu. Aby uniknąć marnotrawstwa, dozownik powinien mieć wąskie wejście i jeśli to możliwe, być na obszarze bez rusztu.

Jednak miejsce gdzie umieścimy materiał ma także wpływ na to, jak świnie będą się nim zajmować (Fotografia 3). Jeśli umieścimy materiał na różnych wysokości, zwierzęta będą się dłużej zajmować materiałem przy podłodze niż tym umieszczonym wyżej. Podobnie, świnie wolą bawić się rzeczami zawieszonymi kilka cm nad podłogą niż na wysokości ryja. 

Niektóre materiały (plastikowe rury lub wiszące łańcuchy) nie spełniają wyżej wymienionych właściwości i przyciągają uwagę zwierząt tylko na krótki czas (Fotografia 3). Na przykład plastikowe rury nie nadają się do jedzenia, są trudne do zniszczenia i nawet jeśli uda się je trzymać w czystości, to szybko tracą efekt nowości i zwierzęta przestają się nimi interesować.

Projekt EuWelNet stworzył w języku hiszpańskim materiały edukacyjne dotyczące wzbogacania środowiska. Zawiera listę materiałów i ich właściwości powodujące, że zwierzęta się nimi interesują.

Zastosowany materiał:		Cechy, które zaspokajają potrzeby behawioralne zwierząt
		Jadalność	Możliwość żucia	Zachęcanie do kontaktu	Uleganie zniszczeniu
		Łańcuch			Tylko powierzchowne
Plastik / Plastikowe rury			Im twardszy plastik tym trudniejszy do żucia		Im twardszy plastik tym trudniejszy do zniszczenia
Drewno			Z drzew liściastych może być zbyt twarde do żucia		Mogą powstawać drzazgi. Z drzew liściastych mogą być zbyt trudne do zniszczenia
Karton		ALE karton z recyklingu może zawierać substancje toksyczne		Możliwe jeśli leży na poziomie podłogi
Piłka
Materiał: worki i sznury				Możliwe jeśli jest na poziomie podłogi
Lizawki

Coordinated European Animal. Welfare Network (EUWelNet)

Zastosowany materiał:		Cechy, które zaspokajają potrzeby behawioralne zwierząt
	Słoma	Jadalne	Dające się żuć	Zachęcające do kontaktu	Ulegające zniszczeniu
	Siano	Jadalne	Dające się żuć	Zachęcające do kontaktu	Ulegające zniszczeniu
	Kiszonka	Jadalne	Dające się żuć	Zachęcające do kontaktu	Ulegające zniszczeniu
	Gleba	Jadalne Soil may contain edible components, such as roots	Dające się żuć	Zachęcające do kontaktu	Ulegające zniszczeniu
	Trociny	Jadalne	Dające się żuć	Zachęcające do kontaktu	Ulegające zniszczeniu
	Wióry	Jadalne	Dające się żuć	Zachęcające do kontaktu	Ulegające zniszczeniu
	Dozownik ze słomą, sianem lub zbożem	Jadalne	Dające się żuć	Zachęcające do kontaktu	Ulegające zniszczeniu

Coordinated European Animal. Welfare Network (EUWelNet)