Zarządzanie utylizacją zwłok dla producentów świń, przegląd praktyczny (część 1)

Podobnie jak w przypadku innych branż produkcji zwierzęcej, producenci trzody chlewnej muszą radzić sobie z utratą zwierząt w gospodarstwie. Zarządzanie usuwaniem zwłok musi być bezpieczne z punktu widzenia ochrony środowiska i bezpieczeństwa biologicznego.

Cztery najczęściej używane systemy usuwania zwłok to zakopywanie, kompostowanie, spalanie i utylizacja. Optymalne usuwanie zwłok powinno opierać się na wielu kryteriach z wykorzystaniem całościowej oceny ekonomii, wartości i zakresu odzyskiwania zasobów, bezpieczeństwa biologicznego i ryzyka przenoszenia chorób oraz wpływu na środowisko. Tutaj omówimy zalety i wady najczęściej używanych systemów utylizacji zwłok. Na użycie i dostępność każdej metody będzie miał wpływ region i wymogi regulacyjne danego kraju. Ponadto w razie potrzeby można zastosować połączenie dwóch lub więcej metod (np. epidemie).

Grzebanie w ziemi

Zakopywanie w ziemi jest często stosowane w gospodarstwach, które wykorzystują grzebanie w gospodarstwie do usuwania zwłok. Zasadniczo wykopuje się wąski i płytki rów, do którego będą usuwane martwe zwierzęta, naprzemiennie warstwy zwłok i gleby. Właściciele gospodarstw z niektórych krajów mogą utylizować zwłoki na zatwierdzonym terenie. Zakopywanie było jedną z najczęściej stosowanych metod usuwania zwłok podczas epidemii. Zakopywanie i składowanie na wyznaczonych terenach było preferowaną metodą podczas wybuchu afrykańskiego pomoru świń w Chinach w 2019 r. ze względu na brak innej infrastruktury.

Zakopywanie na miejscu może być odpowiednie dla małych gospodarstw, w których wpływ na środowisko będzie minimalny. Jednak w przypadku nowoczesnych i dużych ferm trzody chlewnej wpływ na środowisko zakopania zwłok na miejscu byłby większy i nie jest zalecany. Wpływ zakopywania na wyznaczonym terenie na środowisko można złagodzić poprzez budowę specjalnie zaprojektowanych wysypisk, które mogą zbierać i oczyszczać odcieki.

Zakopywanie zwłok na fermie zapobiega wjazdowi zewnętrznych pojazdów, a tym samym ogranicza liczbę ryzykownych zdarzeń. Byłoby to szczególnie korzystne podczas interwencji w scenariuszach dotyczących chorób zwierząt nie występujacych w danym kraju, aby uniknąć rozprzestrzeniania się chorób (np. likwidacji). Jednak koszt środowiskowy byłby niezwykle wysoki, zwłaszcza w regionach o dużej gęstości świń.

Koszt zakopania na miejscu jest niski. Będzie to wiązało się tylko z kosztami wykopania rowu, jeśli nie zostaną poniesione żadne odszkodowania.

Kompostowanie

Kompostowanie to naturalny biologiczny proces rozkładu materiałów organicznych w obecności tlenu. Czas potrzebny na rozkład zwłok zależy od wieku i wielkości zwierzęcia. Młode świnie można całkowicie kompostować w ciągu 30 dni, ale dorosłe świnie (lochy i knury) mogą potrzebować 3 miesięcy lub dłużej.

Najprostszym sposobem kompostowania jest użycie techniki statycznego stosu. Sukces tej techniki zależy od wyboru odpowiedniego rozmieszczenia zwłok z odpowiednią ilością materiałów pochodzenia roślinnego. Po początkowym umieszczeniu (faza pierwotna) potrzebny jest wtórny cykl produkcji ciepła, aby ponownie aktywować tlenową aktywność drobnoustrojów. Kompost można składować zwykle po zakończeniu drugiej fazy ogrzewania. Rozkład można przyspieszyć mieląc lub otwierając tusze. Jednak należy wziąć pod uwagę inne czynniki, takie jak ryzyko obrażeń personelu i narażenie na patogeny, jeśli wybrano drugą opcję. Kompostowanie w pryzmach i kompostowanie naczyniowe to inne techniki kompostowania, które pozwalają poradzić sobie przy większej śmiertelności.

Co ciekawe, wpływ kompostowania na środowisko wydaje się być mniejszy niż zakopwyania w ziemi. Jednym z zagrożeń jest skażenie płytkiej gleby, jeśli kompostowanie odbywa się na niezagęszczonej glebie.

Wydaje się, że kompostowanie po kilku dniach dezaktywuje większość powszechnych patogenów świń (np. PEDV, wirus Aujeszkyego, PRRSV), co jest korzystne w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się chorób świń podczas stosowania kompostu. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby ocenić zatrzymywanie i inaktywację egzotycznych patogenów, takich jak wirus afrykańskiego pomoru świń.

Koszt maszyn to główny koszt stały i około 50% całkowitego kosztu na głowę. Dlatego tylko w przypadku bardzo dużych ferm kompostowanie ma uzasadnienie ekonomiczne.

Spopielanie

Ten rodzaj utylizacji tuszy powoduje przekształcenie zwłok w popiół poprzez spalenie. Opisano trzy rodzaje metod spalania, a mianowicie spalanie w obiektach stałych, spalanie w kurtynie powietrznej i spalanie na wolnym powietrzu. Każda metoda ma inne konsekwencje dla wpływu na środowisko i kosztów, które mogą ograniczyć jej zastosowanie do usuwania padłych świń.

Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie metody spalania będą bardzo zanieczyszczające i dlatego są ograniczone do określonych sytuacji. Jedyną metodą spalania, która pozwala poradzić sobie ze śmiertelnością w gospodarstwie na co dzień, spalić zwłoki i zmniejszyć wpływ na środowisko, jest zainstalowanie na miejscu spalarni w stałym obiekcie. Spalarnia powinna spełniać przepisy ochrony środowiska kraju lub regionu i może wymagać dodatkowych pozwoleń środowiskowych.

Pod względem bezpieczeństwa biologicznego spalanie zwłok na miejscu zapobiegnie transportowi martwych zwierząt i potencjalnemu rozprzestrzenianiu się chorób. Jednak w scenariuszu choroby zwierząt zwalczanej z urzędu spalarnia w stałym obiekcie nie jest w stanie poradzić sobie z dużą ilością zwłok.

Spalanie zwłok jest raczej najdroższą ze wszystkich metod usuwania zwłok. Istnieje kilka powodów jej kosztu: wymaga instalacji spalarni, dodatkowe koszty mogą wiązać się z dodatkowymi pozwoleniami środowiskowymi, instalacja ta musi być utrzymywana w celu zachowania zgodności z przepisami środowiskowymi i regulacyjnymi, wreszcie wymaga zastosowania niektórych paliw, kopalnych (olej napędowy, gaz lub propan) lub stałych (drewno lub słoma).