0
Przegrywamy walkę z PED
Epidemiczna biegunka świń (PED) od pięciu lat zaczęła nabierać coraz większego znaczenia w hodowli trzody chlewnej i w chwili obecnej jest w czołówce chorób powodujących poważne zagrożenia dla zdrowia świń i rentowności hodowli. PED wywołuje otoczkowy, jednoniciowy wirus RNA z rodziny koronawirusów. Jak większość wirusów ssRNA, ma tendencję do ulegania częstym mutacjom. Ma to odzwierciedlenie w wybuchach kolejnych ognisk PED z udziałem nowych szczepów PED.
Obecną sytuację można porównać do ognisk PED, które pojawiły się w Korei w 1992 roku. Były związane ze szczepami koreańskimi, pojawiającymi się następnie w całej Azji Wschodniej w ciągu następnej dekady. Na przykład znaczące ogniska PED pojawiły się na Filipinach w 2004 roku, w związku z przywozem młodych świń hodowlanych z Korei. Zwierzęta były importowane bez uprzednich badań na obecność PED.
Kolejna grupa nowych szczepów PED pojawiła się w Chińskiej Republice Ludowej w 2008 roku, co doprowadziło do długotrwałych i ciężkich epidemii w Chinach. Ogniska te rozprzestrzeniły się później przez kolejne granice lądowe na obszary Wietnamu i Tajlandii. Sekwencjonowanie kwasu nukleinowego wskazuje, że istnieją zasadniczo dwie grupy obecnych chińskich szczepów, ogólnie określane jako "północne" i "południowe". W 2013 roku, szczep północny miał udział w rozpoczęciu głównych ognisk PED w Stanach Zjednoczonych Ameryki. To niezamierzone przeniesienie patogenu świń między kontynentami, wywołano silne zaniepokojenie ze względu na brak wykrycia sposobu przeniesienia zarazka, np. przez przemieszczanie zwierząt.
Obecnie PED powoduje ciągłe występowanie umiarkowanych i ciężkich epidemii w wielu fermach trzody chlewnej na terenie Azji, USA i innych krajów, zarówno na fermach naiwnych jak i tam, gdzie choroba się już raz przetoczyła.
Typowy przebieg PED
Dobrze zarządzane ferma licząca 180 loch w południowych Chinach miała szeroki program szczepień, także dwudawkowe szczepienie komercyjną, żywą szczepionką przeciwko wirusowi PED pozyskaną ze szczepu koreańskiego. W marcu 2015 r wystąpił wybuch ciężkiej biegunki wśród nowonarodzonych prosiąt, patrz Zdjęcie1. Chore mioty były rozproszone wśród innych normalnych kojców na porodówce, patrz Zdjęcie 2. U chorych potwierdzono PED przez badanie PCR jelit.
Zdjęcie 1. Ciężka żółtawa biegunka i odwodnienie prosiąt dotkniętych PED.
Zdjęcie 2. Ciężka biegunka i odwodnienie prosiąt chorych (lewa strona), w porównaniu do normalnego miotu.
Hodowce wprowadził restrykcyjne praktyki dezynfekcji na fermie i pozyskiwanie jelit od chorych prosiąt. Używał tego świeżego materiału do przygotowania tzw. "feedback" - autogenicznego, żywego wirusa rozcieńczonego w mleku z dodatkiem antybiotyków. Tak przygotowany preparat wszystkie świnie z pozostałej części gospodarstwa otrzymały doustnie. Po ponad 2-tygodniowym okresie epidemii, mioty 10 procent loch były dotknięte chorobą, następnie sytuacja wróciła do stanu sprzed wybuchu choroby.
Aktualnie ogniska PED mają tendencję do nawrotów w gospodarstwach uprzednio zakażonych
Najnowsze doświadczenia wielu ferm trzody chlewnej m.in. w Azji wskazują na fakt, że po początkowym i typowym wybuchu PED często pojawiają się nawroty. Nawrót "endemicznego" PED występuje zazwyczaj w czasie od 4 do 12 miesięcy po pierwszym ognisku, prawdopodobnie gdy poziom odporności na PED w stadzie spada.
Powód nie jest do końca poznany. Możliwe jest, że nowe chińskie szczepy posiadają zwiększoną zdolność zjadliwości lub transmisji, na skutek mutacji. Eksperymentalne zakażenie prosiąt naiwnych nowymi szczepami wykazało silną zjadliwość w stosunku do nabłonków i kosmków. Badania terenowe sugerują również, że wiele gospodarstw doświadczających nawroty PED były jednocześnie zakażone immunosupresyjnym wirusem PRRSV i/lub szczepami CSF, co mogło wpłynąć na upośledzenie rozwinięcia odporności na PEDV. Najnowsze badania z ferm trzody chlewnej Azji Wschodniej wskazują, że ponad jedna trzecia z nich ma aktywne infekcje zarówno PRRS jak i CSF, działających w tym samym czasie.
Reakcja przemysłu trzodziarskiego
Znaczny wysiłek badawczy doprowadził do pozyskania przydatnych informacji na temat obecnych szczepów PED. Pod względem infekcji prosiąt, szczyt wydalania wirusa z kałem następuje 6 dni po zakażeniu, ale u niektórych świń (10%) było obecny nawet 28 dni po zakażeniu. Przetrwanie w środowisku obecnych szczepów w kale i wodzie wynosi około 7 dni, ale w paszy, ściekach i gnojowicy od 14 do 28 dni. Lokalne transmisje wirusa między gospodarstwami w każdym regionie są wywołane w dużej mierze ze względu na pojawienie się skażonych ciężarówek, knurów, sprzętu i świń z gospodarstw zakażonych.
Najbardziej przydatną formą kontroli podczas wybuchu pozostaje zbieranie i wykorzystanie świeżych jelit i przygotowanie "feedback" zwłaszcza dla ciężarnych loch. Celem tej procedury jest szybka ekspozycja całego stada na PED i szybkie nabycie odporności z podniesionym poziomem przeciwciał matczynych.
Odnotowano również duże zainteresowanie dalszym rozwojem komercyjnych szczepionek PED, z różnych dostępnych produktów pochodzących z różnych krajów. Szczepionki te są zwykle podawane iniekcyjnie w późnym okresie ciąży. Celem jest również podnoszenie poziomu przeciwciał matczynych na wirusa PED do poziomów wystarczających zapobieżeniu chorobie u nowonarodzonych prosiąt w obliczu ekspozycji na PED.
Zmodyfikowane, żywe atenuowane szczepy szczepionkowe powstały z hodowli komórkowych koreańskich szczepów związanych z poprzednimi epidemiami, wykorzystanymi zarówno przez koreańskie i japońskie firmy szczepionkowe. Inne szczepionki, zarówno zabite jak i zmodyfikowane żywe zostały już opracowane na bazie chińskich szczepów, przez chińskie i amerykańskie firmy szczepionkowe.
Ogólne doświadczenie hodowców dotyczące komercyjnych szczepionek PED wskazywało na to, że rzadko kiedy okazywało się ono przydatne i często dochodziło do choroby w stadach szczepionych. Ten ogólny brak skuteczności szczepionki może być spowodowany wieloma czynnikami, takimi jak różnice między szczepami szczepionkowymi i terenowymi, zakłóceniami w rozwoju odporności na PED przez układ odpornościowy ze względu na infekcje PRRS lub CSF lub niestabilność strukturalną koronawirusa PED i jego związek z odpornością komórkową.
Każda ferma trzody chlewnej rozważająca użycie szczepionki muszą zatem upewnoć się, że produkt będzie skuteczny wobec rozpowszechnionych szczepów koreańskich i nowych szczepów. Firmy oferujące szczepionki przeciwko PED muszą dostarczyć wyniki badań porównujące przebieg choroby w miotach szczepionych i nieszczepionych. Miejmy nadzieję, że prosięta pochodzące od szczepionych loch mają mniejsze szanse na zachorowanie!
