Cirkowiroza świń, czy też jak ostatnio zaproponowano, wielonarządowa choroba związana z PCV2 (PCV2-SD), jest stosunkowo nową chorobą opisana po raz pierwszy w Kanadzie w 1996 roku przez dr Johna Hardinga i dr Edwarda Clarka. Badania retrospektywne wykazały jednak, że zakażenia tym wirusem występowały w Niemczech już w 1962 roku a chorobę obserwowano w Europie od połowy lat 80-tych XX wieku.
Tabela 1. Choroby związane z PCV2: terminologia obecna i dawniejsza oraz kryteria diagnostyczne.
PCVD (akronim) | Dawna terminologia | Rozpoznanie |
PCV2 - postać wielonarządowa (PCV2-SD) |
Poodsadzeniowy wielonarządowy zespół wyniszczający (PMWS), cirkowiroza świń, wielonarządowe zakażenie PCV2 |
1. Wyniszczenie, utrata masy ciała, bladość skóry, objawy ze strony układu oddechowego lub pokarmowego. |
PCV2 - postać płucna (PCV2-LD) |
Choroba układu oddechowego związana z PCV2, rozrostowo martwicze zapalenie płuc (PNP) |
1. Objawy oddechowe, duszność.
2. Zapalenie płuc śródmiąższowe lub odoskrzelowe z naciekami limfocytarnymi i histiocytarnymi oraz zmianami ziarniniakowymi, rozrost tkanki łącznej okołooskrzelikowej, martwicowe i wrzodziejące zapalenie oskrzelików lub rozrostowe, martwicze zapalenie płuc przy braku zmian w tkance limfoidalnej typowych dla PCV2-SD. |
PCV2 - postać jelitowa (PCV2-ED) | Zapalenie jelit związane z PCV2 |
1. Biegunka. 2. Zapalenie ziarniniakowe jelit z zmniejszoną liczbą limfocytów i zapaleniem ziarniniakowym w kępkach Peyera (lecz nie w innych organach limfatycznych). 3. Średnia do dużej ilość PCV2 w śluzówce jelita i kępkach Peyera. |
PCV2 - postać rozrodcza (PCV2-RD) | Zaburzenia rozrodcze związane z PCV2 |
Ronienia i mumifikaty płodów: |
PCV2 - postać bezobjawowa (PCV2-SI) | Brak |
1. Niższe przyrosty masy ciała przy braku objawów klinicznych. |
Zespół skórno-nerkowy świń (PDNS)* |
Brak |
1. Ciemno czerwone grudki i plamy na skórze, głównie tylnych kończyn i krocza. |
* PDNS jest wiązany z PCV2 chociaż jest uważany za chorobę immunologiczną a jej etiologia nie została dotyczczas wyjaśniona.
PCV2-SD jest uważana za chorobę o wieloczynnikowej etiologii atakującą warchlaki i tuczniki, które wykazują obniżone przyrosty i różną zachorowalność i śmiertelność. Znaczenie choroby zostało szybko rozpoznane ze względu na jej globalne rozprzestrzenienie w krótkim czasie oraz duży wpływ jaki miała na produkcję świń. W ciągu ostatnich 16 lat zdobyliśmy dużą wiedzę o PCV2-SD i PCV2, który jak się okazało jest związany z innymi chorobami (choroby związane z PCV2 - PCVD) (Tabela 1). Pojawianie się na rynkach od 2004 szczepionek przeciw PCV2 przyczyniło się do rozpoznania tych chorób ze względu na wyjątkowo dobre wyniki ich stosowania wykraczające poza spodziewane efekty w zakresie wydajności produkcji trzody chlewnej. Chociaż więc PCV2-SD w swoim czasie była najważniejszą i najlepiej znaną chorobą związana z PCV2, obecnie uważa się, że wirus może mieć negatywny wpływ na wyniki produkcji na wszystkich etapach. Świadomość tego jaki wpływ mają zakażenia subkliniczne PCV2 (PCV2-SI) jest więc szczególnie ważna ponieważ jest to najpowszechniej występująca forma infekcji tym wirusem, i której wpływ na produkcję może być zmierzony dopiero po wprowadzeniu szczepień przeciw PCV2. Innym ostatnio rozpoznanym objawem związanym z PCV2 są zaburzenia rozrodcze (PCV2-RD), których obraz zależy od chwili zakażenia (Tabela 2).
Tabela 2. Zaburzenia rozrodcze związane z zakażeniem PCV2 w różnych okresach ciąży.
Dzień ciąży, w którym doszło do zakażenia |
Skutek |
Dni: 1-35 |
Śmierć zarodka |
Dni: 35-70 |
Mumifikaty płodów Ronienie |
Dni: 70-115 |
Mumifikaty płodów Prosięta martwo urodzone Słabe prosięta Opóźniony poród Ronienie |
Obecnie PCV2-SD uważa się za chorobę łatwą do zwalczania przez stosowanie szczepień. Stosowanie szczepień okazało się korzystne również w przypadku PCV2-SI i PCV2-RD. Obecnie szczepienia przeciw PCV2 są szeroko stosowane. W każdym przypadku rozważając wprowadzenie szczepień musimy określić nasze oczekiwania w zakresie efektów zwalczania PCVD jak i efektu ekonomicznego. Planując program szczepień musimy pamiętać o różnych formach PCVD jak i o współistnieniu innych chorób i zakażeń, i konieczności stosowania profilaktyki swoistej przeciw nim.
Dzisiaj szczepionki sa uważane za efektywne narzędzie zwalczania PCV2-SD jak i PCV2-SI i PCV2-RD. Należy jednak pamiętać o innych narzędziach zwalczania, jak higiena, bioasekuracja i zwalczanie chorób potencjonujących efekt zakażenia PCV2. Należy również pamiętać o cechach wrodzonych świń, które mogą wpływać na obraz infekcji jak cechy genetyczne lub płeć. Wiadomo bowiem, że PCV2-SD występuje częściej u kastrowanych samców niż samic.