Dzik (1/2) - Zagrożenia zdrowotne i aktualna sytuacja

1) Jakie są główne choroby, które dziki mogą przenosić na świnie domowe?

Dziki i świnie należą do tego samego gatunku, ponieważ dzik jest przodkiem naszej świni domowej . W konsekwencji wszystkie patogeny dzików są przenoszone na świnie i na odwrót. Główne problemy? To zależy od regionu, o którym mówimy. W Europie Środkowej i Wschodniej choroba dotykająca oba rodzaje zwierząt, która spowodowała najwięcej problemów w ostatnich dziesięcioleciach, to być może klasyczny pomór świń (CSF); Po wykryciu ognisk CSF u dzików, ich pojawianie się wymusza obowiązkową realizację kampanii szczepień doustnych. Na szczęście te interwencje odnoszą zamierzony skutek. Ale teraz mamy do czynienia z dwoma jeszcze pilniejszymi problemami: afrykańskim pomorem świń (ASF) i gruźlicą (TB). Pierwszy z nich obejmuje kraje bałtyckie, Polskę, Rosję, Białoruś i Ukrainę. Choroba niedawno dotarła do Rumunii i Czech i prawdopodobnie nadal będzie budzić obawy w innych krajach kontynentu. Gruźlica zaczyna oddziaływać na dziki i świnie w wielu krajach europejskich, od Wielkiej Brytanii, Półwyspu Iberyjskiego, Polski i Francji po Grecję. Ważne jest podkreślenie faktu, że niestety świnie i dziki dzielą wszystkie swoje choroby.

2) Jaka jest częstość występowania tych chorób w populacji dzików?

Częstość występowania zależy od biologii patogenu (wirusa, bakterii lub pasożyta), który powoduje chorobę i od sytuacji epidemiologicznej. W żadnym przypadku nie jest ona stabilna, ale zmienia się w czasie i przestrzeni w zależności od populacji dzików i czynników środowiskowych, takich jak typ siedlisk oraz dostępność i dystrybucja wody i żywności. Rozważmy na przykład ASF, gruźlicę i włośnicę. Częstość występowania ASF jest zwykle niska, niższa niż 3%, co powoduje, że konieczne jest zbadanie dużej liczby dzików w celu wykrycia lub wykluczenia jej obecności z dużą pewnością. Dlatego szczególną uwagę zwraca się na dziki znalezione martwych lub umierające, gdzie prawdopodobieństwo wykrycia wirusa jest znacznie wyższe. To samo dotyczy trichinellozy, której rozpowszechnienie jest wyjątkowo niskie. Mimo to, nowe przypadki są wykrywane każdego roku, a ponieważ jedynym sposobem na przerwanie cyklu jest pozbycie się zainfekowanych tusz, ważne jest, aby przeprowadzić prawidłową diagnozę każdej tuszy i usunąć wszystkie zarażone martwe zwierzęta. Inaczej jest w przypadku gruźlicy. W endemicznych rejonach południowo-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego rozpowszechnienie może być bardzo wysokie, osiągając nawet powyżej 60%, co może nawet doprowadzić do wysokiej śmiertelności wśród dzików, po wystąpieniu rozległych zmian w organizmie.

3) Jakie są ich główne drogi transmisji? Czy ryzyko przeniesienia jest istotne tylko w przypadku świń w ekstensywnych systemach produkcji?

Ponownie, to zależy od choroby. Wśród dzików, podobnie jak u świń, transmisja może nastąpić poprzez bezpośredni kontakt, w tym spożycie padliny i szczątków łowieckich. Przenoszenie z dzików na świnie jest zwykle pośrednie, na przykład poprzez współdzielenie poideł lub miejsc spożywania paszy. W sytuacjach, w których świnie przebywają na wolnym powietrzu lub bioasekuracja jest na niskim poziomie, dziki mogą być przyciągane do gospodarstwa przez obecność loch w rui lub łatwo dostępną żywność. W przypadku braku środków bezpieczeństwa biologicznego mogą wystąpić sporadyczne przypadki przenoszenia wenerycznego, na przykład Brucella suis lub wirusa choroby Aujeszkyego (AD). Nawet w obecności barier, które skutecznie uniemożliwiają bezpośredni kontakt między świniami a dzikami, nadal może zachodzić ryzyko przeniesienia drogą powietrzną (na przykład wirusy AD lub CSF) lub przenoszenia poprzez wprowadzenie zanieczyszczonej żywności lub jej resztek (na przykład z prątkami TB lub wirusem ASF) do gospodarstwa.

4) Czy wszystkie populacje europejskiego dzika zwiększyły swoją liczebność? Dlaczego i co to oznacza?

Taka jest rzeczywistość i jest to zła wiadomość dla bezpieczeństwa zdrowia zwierząt, a także dla środowiska, bezpieczeństwa ruchu drogowego, rolnictwa, a nawet zdrowia publicznego. Przegląd na ten temat, który obejmował ponad trzy dekady danych z około 20 krajów europejskich, wykazał, że w każdym z nich obserwuje się ciągły wzrost populacji dzików. Dane cierpliwie zebrane przez Jose Luisa Garrido z Federacji Łowieckiej w Hiszpanii wskazują, że liczba dzików wzrosła dziesięciokrotnie od lat 80-tych. W ostatnim sezonie polowań, w latach 2016-2017, schwytano ponad 300 000 dzików, co wskazuje na całkowitą populację około miliona zwierząt. Ponadto, ponieważ nie osiągnęliśmy jeszcze stabilności, jeżeli obecne tempo wzrostu będzie się utrzymywać, oczekuje się, że populacja ta podwoi się do 2025 r. Jedynym ostatnim wyjątkiem jest Estonia, gdzie łączny efekt śmiertelności na skutek ASF i nasileniem polowań, jako środki kontroli ASF, chwilowo odwróciły ten trend. Przyczyny tego zjawiska są liczne i obejmują zmiany w użytkowaniu gruntów, z większymi obszarami roślin drzewiastych i bardziej nawadnianych upraw oraz stopniowym zmniejszaniem się liczby myśliwych, zarówno w Hiszpanii, jak i w całej Europie.

5) Czy są jakieś plany kontrolowania populacji dzików? I monitorowania ich stanu zdrowia?

Polowanie jest niezbędne do kontrolowania populacji dzików: w Europie jest to główny mechanizm kontroli populacji. Jednak populacja nadal rośnie, co wskazuje, że wysiłki łowieckie powinny także wzrosnąć, aby przynajmniej spowolnić ten wzrost. Dr Oliver Keuling, ekspert od dzików na Uniwersytecie w Hanowerze, szacuje, że w celu utrzymania stabilności powinno być usuwanych każdego roku 65% dzików.

Jeśli chodzi o monitorowanie, mimo że jego potrzeby są już widoczne i zostaną ostatecznie wdrożone, nadal nie funkcjonuje to w skoordynowany i spójny sposób. W odniesieniu do świń domowych, lokalizacja i wielkość gospodarstw jest znana, a ich stan zdrowia monitorowany. To samo powinno dotyczyć dzików. Jednakże, chociaż ich zdrowie zaczyna być monitorowane, przynajmniej w przypadku niektórych kluczowych chorób, takich jak CSF i ASF, monitorowanie populacji jest w najlepszym przypadku ograniczone do kontroli wyników polowania.

6) Czy istnieją inne dzikie lub zdziczałe zwierzęta, które stwarzają większe ryzyko?

Nie ma większego zagrożenia dla świń niż inne świnie, w tym dziki. Jest jednak oczywiste, że niektóre patogeny mogą być również dzielone z innymi gatunkami w ich środowisku, w tym z mięsożercami domowymi i dzikimi, ptakami i, oczywiście przeżuwaczami, zarówno udomowionymi, jak i dzikimi.