Eliminacja chorób zakaźnych z populacji świń jest dobrze znana i przyczynia się do ogólnego stanu zdrowia stada, poprawy dobrostanu i zmniejszenia obaw o oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe ze względu na zmniejszone stosowanie antybiotyków. Ponadto, zdrowe stada będą miały możliwość wyrażenia ich potencjału genetycznego, wpływając na optymalizację zarówno reprodukcji, jak i przyrostów. Decyzja o wyeliminowaniu patogenu ze stada wymaga przemyślenia, ponieważ należy wziąć pod uwagę kilka czynników.
Eliminacja wirusa zespołu rozrodczo-oddechowego świń (PRRSv) ze stad hodowlanych i tuczu jest narzędziem zawsze dostępnym, jednak jej wdrożenie jest dla niektórych trudniejsze niż dla innych. Eliminacja PRRSv w stadach hodowlanych może być osiągnięta za pomocą różnych metod, takich jak depopulacja/repopulacja stada lub zamknięcie stada. Pierwsza z nich polega na usunięciu wszystkich świń z gospodarstwa, po czym następuje dokładne czyszczenie i dezynfekcja obór wraz z wyrzuceniem materiałów, które mogą być potencjalnie skażone i potensjalnie przenosić patogen (tj. igły, otwarte butelki z lekami do wstrzykiwania, buty, kombinezony). Po depopulacji wprowadza się zupełnie nową populację świń wolnych od PRRSv. Z drugiej strony, zamknięcie stada jest prawdopodobnie najczęściej stosowane i odnosi się do sytuacji, gdy wprowadzenie loszek do stada (zarówno jeśli są one urodzone na miejscu, jak i pochodzą z zewnętrznego źródła) jest zatrzymane na pewien czas, aż do wytworzenia się odporności, ustania przenoszenia wewnątrz stada, a rodzące się i odsadzane prosięta są wolne od PRRSv w PCR. Wtedy PRRSv ujemne (nie narażone) loszki mogą być wprowadzone do stada. Obie metodologie próbują ustanowić populację prawdziwie wolną od PRRSv.
Niektóre czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy eliminacji PRRSv to lokalizacja stada, szczep wirusa, program bezpieczeństwa biologicznego i zgodność z przepisami.
- Położenie: chociaż stwierdzono, że regiony o wysokiej gęstości hodowli świń zwiększają ryzyko przeniesienia niektórych chorób zakaźnych, stada w regionach o wysokiej gęstości mogą skutecznie wyeliminować wirusa. Jednak ryzyko reintrodukcji będzie nadal wysokie, zwłaszcza jeśli utrzyma się presja choroby pochodząca z sąsiednich stad. Dlatego należy to uwzględnić w procesie podejmowania decyzji.
- Szczep wirusa: wiadomo, że niektóre szczepy PRRSv są bardziej zjadliwe niż inne, generując większe skutki ekonomiczne. Jednocześnie, niektóre z tych szczepów mają tendencję do dłuższego pozostawania w stadzie, co sprawia, że interwencje związane z zamykaniem stad trwają dłużej niż 300 dni. Ponadto w stadach może współwystępować więcej niż jeden szczep, co może zwiększać szanse na rekombinację wirusa i unikanie odpowiedzi systemu immunologicznego, komplikując zarówno kontrolę, jak i eliminację.
- Bezpieczeństwo biologiczne i zgodność: zobowiązując się do eliminacji wirusa, należy wprowadzić ścisły i solidny program bezpieczeństwa biologicznego, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo reintrodukcji. W regionach o dużym zagęszczeniu, filtracja powietrza odgrywa ważną rolę jako kolejna warstwa bezpieczeństwa biologicznego i jest związana z niższymi wskaźnikami występowania ognisk. Jednakże, filtracja powinna być włączona, gdy właściwe procedury wprowadzania pracowników i dostaw są na miejscu, dedykowane floty transportowe świń (np. loszki, odsadzone świnie, lochy wybrakowane) z właściwymi procedurami mycia i dezynfekcji istnieją protokoły przewozowe, oraz gdy istnieje zobowiązanie ze strony pracowników i kierownictwa do przestrzegania właściwych wytycznych bezpieczeństwa biologicznego.
Początkowym celem w stadach hodowlanych jest konsekwentne odsadzanie świń wolnych od PRRSv, tak aby ich wydajność po odsadzeniu była lepsza, a następnie ustanowienie stada seronegatywnego (wolnego od wirusa - nigdy nie narażonego).
Kontrola, a nie eliminacja
Jeżeli stado hodowlane znajduje się w regionie o dużym zagęszczeniu i ryzyko wprowadzenia lub ponownego wprowadzenia jest wysokie, eliminacja PRRSv może nie być pożądana. W takim przypadku pożądane jest utrzymanie pewnego stopnia odporności w stadzie hodowlanym. Zazwyczaj stosuje się zmodyfikowaną żywą szczepionkę lub celowo naraża się nowe loszki na kontakt z wirusem w czasie izolacji, a następnie pozwala się im wyzdrowieć i zaprzestać wydalania wirusa przed wprowadzeniem do stada. Nadal można podejmować wysiłki w kierunku zapewnienia, że stado odsadza świnie wolne od wirusa, podczas gdy stado hodowlane utrzymuje odporność poprzez wprowadzenie wcześniej narażonych loszek, z uzasadnieniem, że wcześniejsza odporność pomoże złagodzić objawy kliniczne w przypadku wprowadzenia do stada wirusa typu dzikiego. W przypadku zastosowania tej drogi, producenci i lekarze weterynarii będą kontrolować, a nie eliminować. Niezależnie od tego, czy producent i lekarz weterynarii zdecydują się na eliminację czy kontrolę, program bezpieczeństwa biologicznego powinien być wdrożony w celu uniknięcia nie tylko wprowadzenia innych szczepów PRRS, ale również innych patogenów.
Decyzja o eliminacji lub kontroli będzie zależała od postrzeganego ryzyka. Jednakże, środki bezpieczeństwa biologicznego wdrożone w celu zmniejszenia ryzyka PRRSv powinny przynieść korzyści nie tylko PRRSv, ale także kontroli i eliminacji innych chorób zakaźnych, pozwalając świniom na wyrażenie ich potencjału genetycznego i wydajności zgodnie z oczekiwaniami.