0
Jednym z problemów z jakimi się spotykamy przy próbach uwolnienia stada od choroby jest możliwość upewnienia się, że patogen rzeczywiście został wyeliminowany. Wydaje się to proste, lecz uzyskanie 100% pewności nie jest łatwe. Możliwości potwierdzenia eliminacji drobnoustroju zależą od jego charakterystyki, dostępności metod diagnostycznych i klinicznych objawów zakażenia.
W przypadku wirusa PRRS pytanie to jest kluczowe dla określenia czy program się powiódł i czy naiwne loszki mogą być ponownie wprowadzane do stada. Ponadto, wiedza czy PRRSV został wyeliminowany może pomóc w przyszłości, w razie powtórnego wybuchu choroby.
W stadach loch w trakcie uwalniania od PRRSV poprzez zamknięcie stada, liczba loch i loszek zakażonych wirusem będzie się zmniejszała w czasie, w miarę jak wirus będzie eliminowany z organizmu zakażonych zwierząt. W efekcie liczba świń zakażonych w trakcie laktacji również powinna ulec zmniejszeniu. Istnieje jednak ryzyko, że wirus stale krąży w stadzie podstawowym z powodu stosowania takich elementów zarządzania jak mieszanie miotów i stosowanie zasady całe pomieszczenie pełne-całe pomieszczenie puste.
Które subpopulacje zwierząt należy badać?
Kiedy planujemy program monitoringu w stadzie podstawowym należy pamiętać, że mamy do czynienia z trzema populacjami: loszek, loch i prosiąt. Loszki mają największą szansę być zakażonymi, jeśli uległy zakażeniu jako ostatnie. Zakażenie loch jest najmniej prawdopodobne jeśli stado było "stabilne" w momencie zamknięcia, to znaczy, że lochy przeszły infekcję przed włączeniem do rozrodu. Jeśli jednak proces uwalniania rozpoczął się w stadzie świeżo zakażonym, zarówno lochy jak i loszki uległy infekcji w podobnym czasie. Należy również pamiętać o prosiętach, z których niektóre mogły się urodzić zakażone śródmacicznie, i jako takie stanowić źródło infekcji, a inne wolne od wirusa i wrażliwe na zakażenie w okresie laktacji. Z tego punktu widzenia subpopulacje, na których powinien się skupiać monitoring, to loszki i prosięta na porodówkach.
Po zakończeniu fazy zamknięcia stada podczas procesu eliminacji PRRSV absolutnie konieczne jest badania zwierząt remontowych wprowadzanych do stada uznawanego za uwolnione od wirusa. Jeśli wirus ciągle jest obecny w populacji, grupa naiwnych loszek będzie w największym stopniu wrażliwa na infekcję, stanowiąc najlepszą grupę sentineli. Monitoring loszek remontowych powinien się rozpocząć wtedy kiedy zwierzęta te miały szansę na kontakt z wcześniej zakażonymi lochami (>30 dni) i powinien trwać przez kilka miesięcy. Pewność, że program eliminacji się powiódł, rośnie z czasem, przy potwierdzaniu ujemnego statusu loszek w kolejnych badaniach. Również monitoring prosiąt przed odsadzeniem powinien być kontynuowany, równolegle z badaniem loszek. Poleganie wyłącznie na wynikach badania prosiąt może opóźnić odkrycie, że zastosowany program uwalniania od PRRSV jednak się nie powiódł.
Częstotliwość badania i wielkość próby
Należy pamiętać, że badanie powinno być powtarzane wielokrotnie w długim okresie czasu. Linhares i wsp. (2012) podkreśla, że w przypadku stad uwalnianych populacja prosiąt na porodówkach powinna być badania wielokrotnie. W swoich badaniach wykazał, że w 17 fermach spośród 60 analizowanych, po uzyskaniu ujemnego wyniku badania PCR wszystkich próbek w danym miesiącu, w kolejnych znowu otrzymano wyniki dodatnie. W 4 fermach dodatnie wyniki PCR otrzymano po dwóch miesiącach nie wykrycia wirusa tą metodą. Szanse na wykrycie wirusa wzrastają w przypadku badania najstarszych i słabych prosiąt (Cano i wsp., 2008).
Loszki stanowią dobrą grupę do badania. Jeśli są utrzymywane w kojcach, najlepiej rozważyć badanie płynu ustnego.
Jak wyżej wspomniano, w miarę obniżania się występowania PRRSV w populacji, liczba próbek niezbędna do zbadania musi rosnąć. Cano i wsp. (2008) opisał fermę, w której tylko 7 % odsadzanych prosiąt było zakażonych PRRSV. Dla wykrycia wirusa z 95% prawdopodobieństwem przy tak niskim jego występowaniu, musimy zbadać 41 świń, zakładając 100% dokładność testu. W praktyce wiele z programów próbobrania ogranicza się do badania 30 próbek, co pozwala na wykrycie z 95% prawdopodobieństwem jednej dodatniej świni przy występowaniu zakażenia u 10% populacji (przy 5% występowaniu liczba próbek powinna wynosić 60). Prawdopodobieństwo niewykrycia zakażenia maleje w miarę powtarzania badania w czasie. Dlatego też czas jest naszym sprzymierzeńcem we wdrażaniu i prowadzeniu programu monitoringu stada.
Wybór testu
Wybór testu ma kluczowe znaczenie w diagnostyce PRRSV. Ponieważ nie istnieje test ELISA zdolny do różnicowania zwierząt szczepionych od zakażonych, dodatnie wyniki serologiczne powinny być interpretowane jako dowód infekcji. Dlatego też serologia ma ograniczone zastosowanie w monitoringu uprzednio zakażonej populacji i prosiąt posiadających we krwi przeciwciała siarowe. Z drugie strony serologia ma główne znaczenie w monitoringu populacji naiwnych, takich jak zwierzęta remontowe pochodzące z wolnego od wirusa źródła.
Ponadto, dodatnie wyniki testu ELISA powinny być potwierdzane w teście immunofluorescencji (IFA), ze względu na fakt, że specyficzność testów ELISA jest mniejsza niż 100%.
Test PCR jest głównym testem w monitoringu prosiąt. W przypadku tych zwierząt najlepszym materiałem jest krew, ponieważ płyn ustny może być trudny do uzyskania od młodych zwierząt. Testem PCR można również badać próbki migdałków. Jest to dobra metoda identyfikacji dorosłych nosicieli wirusa. Pobieranie materiału z migdałków może być jednak trudne do stosowania rutynowego.
Podsumowując, dowodzenie ujemnego statusu stada w trakcie procesu uwalniania od PRRSV może być trudne i kosztowne. Jednak badanie najbardziej wrażliwych populacji powtarzane w czasie znacznie zwiększa szanse na sklasyfikowanie stada zgodne ze stanem faktycznym. W odniesieniu do PRRSV należy wymienić tu serologiczny monitoring naiwnych loszek remontowych wprowadzanych do nowo otwartego stada. Monitoring prosiąt przed odsadzeniem wykonywany testem PCR jest zalecany w celu określenia kiedy lochy przestaną siać wirus, czyli określenia momentu, w którym można stado otworzyć dla remontu naiwnymi loszkami.
