Istnieją różne systemy utrzymywania loch prośnych i każdy z nich ma swoje wady i zalety. Chociaż prawdą jest, że każdy z systemów ma swoje słabe punkty, to przy odpowiednim zarządzaniu stadem możemy zawsze uzyskać optymalne rezultaty.
Od czasu wprowadzenia w życie wymogów dotyczących dobrostanu zwierząt, można zaobserwować trzy efekty dostosowania się do nich:
- Gospodarstwa, w których produkcja jest na wyższym poziomie (w niektórych różnica jest znacząca) niż przed zmianami.
- Gospodarstwa, w których produkcja utrzymuje się na podobnym poziomie.
- Gospodarstwa, w których produkcja spadła (na nich skupia się ten artykuł).
Mimo innych czynników, na przykład zmiany statusu zdrowotnego stada, dwoma najważniejszymi elementami, które spowodowały, że przystosowanie się do nowych wymogów wiązało się ze stratami, są projekt pomieszczeń i problemy w zakresie zarządzania.
Głównymi efektami (produkcja/finanse) były:
- Spadek liczby nowo narodzonych prosiąt.
- Wzrost liczby dni nieprodukcyjnych.
- Spadek wskaźnika oproszeń.
- Wzrost zużycia paszy.
- Zwiększona liczba loch do brakowania.
- Zwiększona liczba śmiertelności przedodsadzeniowej i gorsza kondycja prosiąt odsadzanych.
Te wszystkie czynniki miały istotny wpływ na kondycję ekonomiczną ferm.
Na poziomie stada najczęściej spotykane problemy, które wpływają na powyższe parametry, obejmowały:
- Wzrost resorpcji płodów i ronień.
- Wzrost problemów z układem ruchu.
- Trudności z indywidualnym nadzorem loch.
- Różnice w kondycji zdrowotnej loch.
- Większe problemy z utrzymaniem temperatury w budynkach zimą ze względu na mniejsze zagęszczenie zwierząt.
Główne różnice w odniesieniu do zmiany przepisów o dobrostanie obejmują:
- Wzrost walk między zwierzętami (nieodłączne w tym systemie)
Czas, w którym łączy się lochy w kojcach grupowych negatywnie wpływa na ich produkcyjność: 28 dni po kryciu (dane terenowe wskazują, że problem jest znacznie mniejszy gdy łączy sie zwierzęta po 35 dniu od krycia). Alternatywą może być przeniesienie zwierząt do kojców ciążowych 4 dni po kryciu.
2. Niekiedy zagospodarowanie przestrzeni i system zarządzania obniża komfort życia zwierząt w kojcach (co nie powinno mieć miejsca):
- Elementy w kojcu mogą powodować uszkodzenia fizyczne np. ostre krawędzie i przedmioty, źle utrzymany ruszt, śliska nawierzchnia itd. W przypadku zwierząt utrzymywanych w grupie prawdopodobieństwo urazu rośnie.
- Brak przestrzeni do odpoczynku: ważny jest nie tylko metraż kojca ale także przestrzeń wolna od przeszkód, np. pojemników, poideł.
- Spadek temperatury zimą skutkuje większym zapotrzebowaniem na paszę. W niektórych przypadkach może być to zagrożeniem w utrzymaniu ciąży.
3. Niemożność karmienia zwierząt indywidualnie i jednocześnie (nieodłączne w tym systemie):
Jedynym sposobem na indywidualne karmienie zwierząt jest system elektronicznego skarmiania. Jednak wówczas zwierzęta nie mogą jeść wszystkie na raz, tak jak to leży w ich naturalnym behawiorze.
W pozostałych systemach karmienia lochy utrzymywane w grupach otrzymują tę samą ilość pokarmu (co powoduje to, że lochy w różnej kondycji, które są skupiane w kojcach grupowych, również w różnej kondycji ten kojec opuszczą), lub część zwierząt będzie jadła więcej (staną się zbyt otłuszczone), a część mniej (ich kondycja spadnie).
Jest to ogólna charakterystyka systemów utrzymywania loch prośnych w grupach. Każdy system (specyficzny w zasadzie dla gospodarstwa) ma pewne cechy szczególne, które należy wziąć pod uwagę w celu rozwiązania zaistniałych problemów. Poniższe tabele przedstawiają te skutki w różnych systemach.
Tabela 1. Ocena systemów żywienia świń
System | Przestrzeń | Podłoga | Spożycie | Utrzymanie |
Żywienie Ad libitum | *** | *** | * | * |
Żywienie z posadzki | ** | ** | ** | ** |
Żywienie płynne | ** | * | ** | ** |
System slow-feeding | ** | *** | *** | *** |
Wolny dostęp | *** | *** | **** | **** |
System elektroniczny (statyczny) (1) | **** | *** | **** | *** |
System elektroniczny (dynamiczny) | **** | *** | **** | ** |
Przegrody długie (nie zamykane) (2) | *** | *** | *** | *** |
Przegrody krótkie (nie zamykane) (3) | *** | *** | *** | ** |
(*) = Złe, (**) = Średnie, (***) = Dobre, (****) = Bardzo dobre.
Autor: Bjarne Pedersen (Danish Farm Design)
(1) Oryginale tabele nie rozróżniały żywienia statycznego od dynamicznego.
(2) i (3) dodane przez autora ze względu na dużą popularność w Hiszpanii.
Tabela 2. Ocena systemów pod względem precyzji skarmiania
System | Indywidulane | Grupowe | Bez kontroli |
Żywienie Ad libitum | * | ||
Żywienie z posadzki | ** | ||
Żywienie płynne | ** | ||
System slow-feeding | * | ||
Wolny dostęp (zablokowana tylna bramka) | ** | ||
System elektroniczny (statyczny) (1) | ** | ||
System elektroniczny (dynamiczny) | ** | ||
Przegrody długie (nie zamykane) (2) | * | ||
Przegrody krótkie (nie zamykane) (3) | * |
(*) W odniesieniu do stopnia precyzji jest mniej wydajne
(**) W odniesieniu do stopnia precyzji jest bardziej wydajne