Mamy grudzień, czyli okres podsumowania mijającego roku. Takie podsumowanie dobrze zacząć od określenia tego, jak kształtuje się obecna opłacalność produkcji Trzody chlewnej w Polsce. Niewątpliwie na przestrzeni ostatnich miesięcy spadał nie tylko cena, ale przede wszystkim koszty, które pozwalają nam, producentom, hodowcom optymistycznie patrzeć na bilans finansowy działalności, której produkujemy. Dla przykładu, w przeciągu ostatnich 3-4 miesięcy (porównanie początku sierpnia z początkiem grudnia) cena podstawowego zboża paszowego, jakim jest jęczmień, spadła o około 110 zł na tonie, czyli o 13,75%. W tym samym czasie cena żywca spadła o 1,35 zł, czyli o 12,46%. Już patrząc na samą tą relację widzimy, ze pomimo spadków na skupach, to obecnie produkcja powinna być bardziej opłacalna (mowa tu o cyklu zamkniętym, gdzie koszt poniesiony na pozyskania prosięcia nie jest zależna od ceny zakupu zwierzęcia). Teraz aby przekonać się, czy zarabiamy więcej, czy mniej niż na początku sierpnia 2023 przedstawię analizę kosztów produkcji i porównam do tej, którą przeprowadziłem właśnie na początku sierpnia 2023.
Obecnie koszt paszy dla Loch prośnych, którą wykorzystuje w moim gospodarstwie, kształtuje się na poziomie 1 219,07 zł, natomiast loch karmiących - 1 470,22 zł. Sposób wyliczenia tych cen, oraz udział poszczególnych komponentów w dawce przedstawia tabela poniżej:
Locha prośna | Locha karmiąca | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Nazwa/ Komponent |
Cena za tonę | % zawartość | Koszt | Nazwa/ Komponent |
Cena za tonę | % zawartość | Koszt |
Jęczmień | 690,00 zł | 41,25% | 284,63 zł | Jęczmień | 690,00 zł | 29,72% | 205,07 zł |
Pszenżyto | 680,00 zł | 22,00% | 149,60 zł | Pszenica | 750,00 zł | 27,00% | 202,50 zł |
Otręby pszenne | 780,00 zł | 10,00% | 78,00 zł | Śruta sojowa | 2 720,00 zł | 12,50% | 340,00 zł |
Dodatek włókna | 2 560,00 zł | 7,00% | 179,20 zł | Otręby pszenne | 780,00 zł | 7,50% | 58,50 zł |
Buraczane wysłodki | 1 000,00 zł | 5,00% | 50,00 zł | Pszenżyto | 680,00 zł | 5,00% | 34,00 zł |
Śruta sojowa | 2 720,00 zł | 4,00% | 108,80 zł | Dodatek włókna | 2 560,00 zł | 4,00% | 102,40 zł |
Wytłoki jabłkowe | 1 200,00 zł | 4,00% | 48,00 zł | Premix 4% | 5 620,00 zł | 4,00% | 224,80 zł |
Groch | 920,00 zł | 3,00% | 27,60 zł | Wysłodki buraczane | 1 000,00 zł | 3,00% | 30,00 zł |
Premix 2,5% | 5 220,00 zł | 2,50% | 130,50 zł | Wytłoki jabłkowe | 1 200,00 zł | 3,00% | 36,00 zł |
Olej sojowy | 6 000,00 zł | 0,50% | 30,00 zł | Groch | 920,00 zł | 2,50% | 23,00 zł |
Zakwaszacz | 11 770,00 zł | 0,20% | 23,54 zł | Olej Sojowy | 6 000,00 zł | 1,50% | 90,00 zł |
zabezpieczenie | 33 100,00 zł | 0,05% | 16,55 zł | Zakwaszacz | 11 770,00 zł | 0,20% | 23,54 zł |
Probiotyk | 1 870,00 zł | 0,50% | 9,35 zł | zabezpieczenie | 33 100,00 zł | 0,05% | 16,55 zł |
Usługa mieszania | 83,30 zł | 100,00% | 83,30 zł | Probiotyk | 1 870,00 zł | 0,03% | 0,56 zł |
Usługa mieszania | 83,30 zł | 100,00% | 83,30 zł | ||||
Razem: | 1 219,07 zł | Razem: | 1 470,22 zł |
Biorąc powyższe dane i wyliczając ilość odchowanych prosiąt na poziomie nieco ponad 11 prosiąt na lochę na cykl, koszt uzyskania prosięcia kształtuje się na poziomie 165,09 zł. Warto tutaj zaznaczyć, ze przy lepiej prowadzonej produkcji, ta wartość będzie niższa.
W mojej analizie tym razem pominę koszty wyprodukowania zwierząt hodowlanych, a skupię się jedynie na tucznikach, jako produktu finalnego. Na chwilę obecną koszty wyprodukowania paszy dla tuczników z podziałem na Starter, Grower oraz Finiszer kształtują się następująco:
Pasza typu starter | |||
---|---|---|---|
Komponent | Cena za tonę | % udział | Koszt |
Jęczmień | 690,00 zł | 35,00% | 241,50 zł |
Pszenica | 750,00 zł | 32,25% | 241,88 zł |
Koncentrat | 4 550,00 zł | 27,00% | 1 228,50 zł |
Premiks | 6 800,00 zł | 0,80% | 54,40 zł |
Olej sojowy | 6 000,00 zł | 1,50% | 90,00 zł |
Zakwaszacz | 11 770,00 zł | 0,40% | 47,08 zł |
Zabezpieczenie | 20 000,00 zł | 0,05% | 10,00 zł |
Probiotyk | 14 000,00 zł | 0,50% | 70,00 zł |
Fermentowana soja | 5 600,00 zł | 2,50% | 140,00 zł |
Usługa mieszania | 83,30 zł | 100,00% | 83,30 zł |
Razem | 2 206,66 zł |
Pasza typu Grower | Pasza typu Finiszer | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Komponent | Cena za tonę | % udział | Koszt | Komponent | Cena za tonę | % udział | Koszt |
Jęczmień | 690,00 zł | 41,75% | 288,08 zł | Jęczmień | 690,00 zł | 29,55% | 203,90 zł |
Pszenica | 750,00 zł | 17,00% | 127,50 zł | Pszenica | 750,00 zł | 0,00% | 0,00 zł |
Premiks | 6 500,00 zł | 2,50% | 162,50 zł | Premiks | 6 500,00 zł | 2,50% | 162,50 zł |
Pszenżyto | 680,00 zł | 12,00% | 81,60 zł | Pszenżyto | 680,00 zł | 37,00% | 251,60 zł |
Olej sojowy | 6 000,00 zł | 1,00% | 60,00 zł | Olej sojowy | 6 000,00 zł | 0,70% | 42,00 zł |
Zakwaszacz | 11 770,00 zł | 0,20% | 23,54 zł | Zakwaszacz | 11 770,00 zł | 0,20% | 23,54 zł |
Zabezpieczenie | 20 000,00 zł | 0,05% | 10,00 zł | Zabezpieczenie | 20 000,00 zł | 0,05% | 10,00 zł |
Probiotyk | 14 000,00 zł | 0,50% | 70,00 zł | probiotyk | 14 000,00 zł | 0,50% | 70,00 zł |
Śruta sojowa | 2 720,00 zł | 11,00% | 299,20 zł | Śruta sojowa | 2 720,00 zł | 7,50% | 204,00 zł |
Pszenica otręby | 780,00 zł | 7,50% | 58,50 zł | Pszenica otręby | 780,00 zł | 12,50% | 97,50 zł |
Groch | 920,00 zł | 6,00% | 55,20 zł | Groch | 920,00 zł | 9,00% | 82,80 zł |
Kreda Pastewna | 320,00 zł | 0,50% | 1,60 zł | Kreda Pastewna | 320,00 zł | 0,50% | 1,60 zł |
Usługa mieszania | 83,30 zł | 100,00% | 83,30 zł | Usługa mieszania | 83,30 zł | 100,00% | 83,30 zł |
Razem | 1 321,02 zł | Razem | 1 232,74 zł |
Biorąc pod uwagę średnie zużycie paszy, okres w jakim powinny te świnie przybierać na wadze otrzymujemy następujące wartości kosztów:
Tucznik | |
---|---|
Koszty bezposrednie | |
Koszt prosięcia | 176,64 zł |
Żywienie etap I | 80,32 zł |
Etap II | 88,77 zł |
Etap III | 103,06 zł |
Etap IV | 92,46 zł |
Woda | 2,26 zł |
Obsługa weterynaryjna | 25,00 zł |
Koszt pracy ludzkiej | 91,20 zł |
Razem koszty bezpośrednie | 659,71 zł |
Na końcu sprawdźmy, jaką obecnie otrzymujemy cenę za tuczniki w skupie. Na chwilę pisania niniejszego artykułu cena w klasie E kształtuje się na poziomie około 9,80 zł za kg. Przy współczynniku wybicia na poziomie 0,8 otrzymujemy cenę 7,84 zł za kg żywej wagi. Powyższe obliczenia dotyczyły świń tuczonych do wagi 110 kg, a więc wartość jaką uzyskamy za takiego tucznika wynosi 862,40 zł. Czyli zysk bez uwzględniania kosztów pośrednich wyniesie: 862,40 zł -659,71 zł = 202,69 zł. Porównajmy to teraz do kwoty zysku (bez kosztów pośrednich) jaką uzyskaliśmy w sierpniu, a było to 280,03 zł. Widzimy teraz czarno na białym, że… obecne stawki, jakie otrzymujemy za świnie dają nam niestety gorszy wynik finansowy aniżeli na początku sierpnia. Przyznam szczerze, że jak siadałem do tego zestawienia, byłem wręcz przekonany, iż koszty produkcji na tyle spadły, że ten zysk będzie jednak lepszy. Jak widać, jak w każdej działalności nie możemy opierać się tylko i wyłącznie na przeczuciach, ale przede wszystkim na faktach, a powyższe wyliczenia pookazują jasno – jest nieco gorzej niż w lato – jednakże moim zdaniem – nadal jest dobrze… a co przyniesie przyszłość?
Obecnie Europa nadal ma najdroższą wieprzowinę na świecie. Nie sprzyja to handlowi międzynarodowemu, przez co towar, który miał trafić na rynki trzecie co raz częściej ląduje na rynku wewnątrzunijnym – a to zaczyna wpływać na ceny, które po okresie około bożonarodzeniowym przekierują się na spadki. Nadal mamy jednak bufor bezpieczeństwa w opłacalności, przez co na razie możemy na te zmiany patrzeć spokojnie, ale z mocną uwagą – chodzi o to, aby zabezpieczyć się na okres niższych cen. Czy świat dąży do jeszcze niższych cen? W krótkiej perspektywie tak, a w dłuższej? Tutaj pojawiają się czynniki, które ten trend mogą zmienić. Po pierwsze czy Brazylia, która w obecnym momencie ma bardzo niski próg opłacalności, będzie się dalej rozwijać w produkcji, a przez to wpływać na niższe stawki na świecie? Jak zachowa się produkcja w USA, która cenowo stara się konkurować z Brazylią, ale ich ceny są daleko od zadowolenia wśród amerykańskich farmerów, którzy już nie mają z czego dokładać do produkcji… jak w tym wszystkim odnajdzie się Europa, która przez ostatnie lata stawia na poprawę dobrostanu, poprawę środowiska w wyniku czego zwiększa koszty produkcji i produkuje towar co raz bardziej z rodzaju „elitarny” – czy będzie wstanie utrzymać eksport na takim poziomie by nie załamać produkcji na starym kontynencie? Czy produkcja w Chinach utrzyma się na tak wysokim poziomie jak obecnie, pomimo wysokich kosztów produkcji i co raz większych problemów, z jakimi zmierzają się tamtejsze chlewnie wynikające z koncentracji produkcji? Wiele zależy tutaj nie tylko od rynku, ale i polityków…
Bartosz Czarniak