0
Wstęp
Pod koniec lata 2014 roku pojawiły się problemy z kulawiznami u loszek remontowych. Problem o podobnym przebiegu pojawił się w różnych fermach w Belgii: loszki z zakupu były zdrowe i w dobrej kondycji podczas pobytu na kwarantannie. Po dwóch tygodniach na kwarantannie zaczynały kuleć. Leczenie amoksycyliną nie pomagało. Zwierzęta zdrowiały po podawaniu wysokich dawek (10 mg/kg) makrolidów i spektynomycyny.
Opis ferm
Problem analizowano w trzech fermach o cyklu zamkniętym liczących po około 300 loch I produkujących w systemie 3-tygodniowym:
Ferma 1:
Do fermy zakupiono 120 duńskich loszek od producenta w Belgii. Do Belgii trafiły one w wadze 20 kg. W wieku 180-240 dni przetransportowano je do opisywanego stada. Po przybyciu loszki otrzymały tulatromycynę w iniekcji. Karmiono je paszą dla tuczników ad libitum i miały stały dostęp do wody. Loszki były w dobrej kondycji ciała.
Pomiędzy 8 i 10 dniem po przybyciu niemal połowa zwierząt zaczęła kuleć. Problem dotyczył tylko tylnych kończyn, których stawy były nieco obrzmiałe. Najwyraźniej loszki odczuwały ból przy poruszaniu się.
Ferma 2:
Loszki zakupiono w różnych fermach zarodowych w Danii i przetransportowano bezpośrednio do fermy w Belgii. Na kwarantannie przebywały przez 15 tygodni. Pierwszą inseminację przeprowadzono w wieku około 9 miesięcy. Loszki karmiono dwa razy dziennie paszą dla tuczników i miały stały dostęp do wody. Do porodu loszki co tydzień suplementowano 50 g fosforanu wapnia.
U ponad 80% loszek wystąpił obrzęk stawów i różny stopień kulawizny. Niektóre przyjmowały pozycję siedzącego psa.
Ferma 3:
Loszki zakupiono u tego samego dostawcy co w przypadku fermy 1. Loszki karmiono paszą dla karmiących samic ad libitum, i miały one stały dostęp do wody. U loszek i tuczników w tej fermie zaobserwowano kulawiznę.
Analiza
Możliwe przyczyny osłabienia kończyn u loszek:
1. Niezbalansowane żywienie
- Niedobór wapnia i fosforu w paszy dla tuczników. Sulementacja paszy w Danii jest wyższa niż w Belgii w związku z czym u loszek mogło dojść do nagłego niedoboru tych składników i w efekcie do kulawizny.
- Pasza w opisanych fermach pochodziła od różnych producentów.
- Analiza paszy z duńskich ferm skąd pochodziły loszki nie była możliwa.
- Zbadano paszę, którą loszki otrzymywały na kwarantannie (tabela 1).
► Nie stwierdzono znaczących niedoborów.
Tabela 1: Wyniki analiz pierwiastków w paszy z trzech ferm.
| ppm Ca | ppm Cu | ppm Fe | ppm K | ppm Mg | ppm Mn | ppm Na | ppm P | ppm Zn | |
| Pasza dla tuczników ferma 1 | 9200 | 27.7 | 350 | 6610 | 2090 | 82.7 | 4370 | 4500 | 130 |
| Pasza dla tuczników ferma 2 | 9760 | 12.2 | 411 | 6810 | 2180 | 75.6 | 1970 | 5970 | 136 |
| Pasza dla loch ferma 3 | 8050 | 12.8 | 306 | 7010 | 1930 | 88.4 | 1720 | 5110 | 82.8 |
Ponadto, w fermie 2 zbadano wodę do picia (tabela 2)
► Stwierdzono zbyt dużą liczbę komórek bakterii Clostridium i jelitowych enterokoków. Zalecono czyszczenie i dezynfekcję rur wodociągowych.
Tabela 2: Wyniki badania wody na kwarantannie w fermie 2.
| Liczba coli | Liczba Clostridia | Enterokoki | Liczba kolonii (22°C) | Liczba kolonii aerobe (37°C) | Amoniak | Azotany | Azotyny | Siarczany | sól | pH | |
| Wynik | 9 | 15 | 19 | 3800 | 2200 | 0.54 | <2.00 | 0.18 | 76.8 | 205.6 | 7.9 |
| Norma | <100 | <1 | <1 | <100000 | <100000 | <2.0 | <200 | <0.5 | <250 | <3000 | 4-9 |
| Jednostka | Cfu/ml | Cfu/20ml | Cfu/100ml | Cfu/ml | Cfu/ml | Mg/l | Mg/l | Mg/l | Mg/l | Mg/l |
2. Badania surowicy loszek na poziom wapnia i fosforu (tabela 3).
- Wyniki badań wykazały prawidłowy poziom wapnia u loszek wykazujących objawy kulawizny. Stwierdzono zbyt wysoki poziom fosforu w surowicy loszek ze wszystkich ferm. Stosunek Ca/P wynosił >4.
Podłoże tej nieprawidłowości pozostało nieznane. Loszkom podawano fosforan jednowapniowy, które jest źródłem głównie fosoru. Możliwe, że krew pobierano od loszek krótko po karmieniu, co skutkowało tak wysoką koncentracją fosforu w próbkach surowicy. Z drugiej strony loszki miały nieograniczony dostęp do wody i z tego względu powyższa hipoteza mogła zostać odrzucona. - Koncentracja osteokalcyny była zbyt niska w pierwszej partii loszek w fermie 1, a w fermie 3 jej poziom był minimalny. Wartości poniżej 15 µg/l wskazują na nieprawidłowości w rozwoju tkanki kostnej. Przyczyny tego mogą być różne: zmiany hormonalne (estrogeny wpływają negatywnie na formowanie kości), zbyt dużo leptyn (obniżenie formowania kości), lub niedobory wapnia, fosforu, magnezu i/lub witaminy D.
Ponadto, CTx, który jest markerem mobilizacji kości, również miał zbyt niski poziom we wszystkich fermach. Ze względu na dodatkową suplementację wapnia i fosforu nie dziwi, że poziom CTx był obniżony.
Tabela 3: Wyniki badania surowicy loszek z trzech ferm.
| Ferma 1 | Ca (mmol/l) | P (mmol/l) | Osteokalcyna (µg/l) | CTx (µg/l) |
| Loszka 1 | 2.21 | 8.93 | 6.70 | 0.10 |
| Loszka 2 | 2.74 | 8.60 | 6.70 | 0.10 |
| Loszka 3 | 2.67 | 9.22 | 6.70 | 0.10 |
| Loszka 4 | 2.65 | 8.98 | 6.70 | 0.10 |
| Loszka 5 | 2.79 | 7.42 | 6.70 | 0.10 |
| Loszka 6 | 2.13 | 8.11 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 7 | 2.75 | 9.98 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 8 | 2.86 | 8.92 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 9 | 2.64 | 9.51 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 10 | 2.75 | 9.84 | 11.90 | 0.10 |
| Ferma 2 | ||||
| Loszka 1 | 2.77 | 4.18 | 19.7 | 0.10 |
| Loszka 2 | 2.88 | 3.90 | 19.7 | 0.10 |
| Loszka 3 | 2.65 | 3.45 | 19.7 | 0.10 |
| Loszka 4 | 2.63 | 3.82 | 19.7 | 0.10 |
| Loszka 5 | 2.79 | 5.35 | 19.7 | 0.10 |
| Ferma 3 | ||||
| Loszka 1 | 2.24 | 10.41 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 2 | 2.54 | 10.88 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 3 | 1.59 | 10.55 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 4 | 2.50 | 11.90 | 11.90 | 0.10 |
| Loszka 5 | 2.60 | 10.32 | 10.60 | 0.10 |
| Loszka 6 | 2.30 | 11.03 | 10.60 | 0.10 |
| Loszka 7 | 2.62 | 10.65 | 10.60 | 0.10 |
| Loszka 8 | 2.56 | 10.23 | 10.60 | 0.10 |
Wartości prawidłowe:
- Ca: między 1.62 i 2.85 mmol/l
- P: między 1.16 i 2.97 mmol/l
- Osteokalcyna: między 11 i 22 µg/l
- CTx: między 0,15 i 0,75 µg/l
3. Badanie sekcyjne chorych loszek.
Dwie loszki z objawami kulawizny poddano eutanazji. Obie ważyły około 100 kg. Stwierdzono co następuje:
- Brak zmian w płucach, sercu, wątrobie, nerkach i przewodzie pokarmowym.
- Guzy kulszowe były prawidłowe – stwierdzono niewielkie uszkodzenia chrząstki główki kości udowych.
- Torebka stawu kolanowego wypełniona płynem zabarwionym krwią – niewielkie uszkodzenia chrząstki kłykci.
- Stawy nadgarstkowe bez zmian.
- Prawidłowa budowa kręgosłupa.
- U jednej loszki stwierdzono uszkodzenie chrząstki kręgu szczytowego.
- Badanie histologiczne:
- Błona maziowa: loszka 1, bez zmian; loszka 2, silny rozrost i przerost błony maziowej. Nacieki komórek plazmatycznych, makrofagów i okrągłych komórek, z tendencją do tworzenia pęcherzyków. Nacieki okołonaczyniowe sugerujące podostry przebieg zapalenia stawów o podłoży zakaźnym (E. rhusiopathiae? M. hyosynoviae?)
- Badanie bakteriologiczne:
- Wzrost Staphylococcus sp. z wymazów z torebki stawu kolanowego.
- PCR M. hyorhinis: wynik ujemny
- PCR H. parasuis: wynik ujemny
- PCR M. hyosynoviae: jeden wynik ujemny i jeden wynik dodatni
Diagnostyka różnicowa
- Uraz
- OCD, słabość kończyn, …
- Niedobór wapnia powodujący niewielkie lecz bolesne deformacje kości i uszkodzenia chrząstki. Nieprawidłowości stwierdzone w badaniach dotyczyły raczej poziomu fosforu niż wapnia, i najprawdopodobniej wynikały z podawania fosforanu jednowapniowego.
- Zakażenia bakteryjne: choroba Glassera, różyca, M. hyorhinis lub M. hyosynoviae. Bardzie prawdopodobne te drugie, ze względu na wynik dodatni w PCR, zmiany mikroskopowe i poprawę uzyskaną w wyniku leczenia antybiotykowego.
Rozpoznanie
Zapalenia stawów wywoływane przez mykoplazmy zwykle nie wywołują większych problemów na farmach. W niektórych stadach mogą się pojawia problemy z M. hyosynoviae i nowo wprowadzanych loszek.
Lochy mogą być nosicielami drobnoustroju, który rezyduje w nosie i gardle i jest okresowo siany, mogąc prowadzić do zakażeń prosiąt. Lochy jednak przekazują przeciwciała siarowe przeciw mykoplazmom, które chronią prosięta do 12 tygodni życia. U prosiąt nie występują więc objawy kliniczne ale może dochodzić do kolonizacji.
Stres może być przyczyną uogólnienia infekcji M. hyosynoviae i w jego wyniku bakterie drogą krwi mogą docierać do stawów. Loszki transportowane do ferm produkcyjnych narażone są na stres co może przyczyniać się do wymienionego zjawiska. Zwykle potrzeba około 2 tygodni do rozwoju objawów klinicznych zapalenia stawów. M. hyosynoviae kolonizuje błonę maziową stawów wywołując stan zapalny, skutkujący bólem i obrzękiem.
Leczenie
Leczenie wysokimi dawkami (10 mg/kg) makrolidów i spektynomycyny doprowadziło do poprawy stanu zdrowia.
Zalecono zapobiegawcze podawanie linkomycyny przez 10 dni po dostawie loszek. Antybiotyk aby był skuteczny w leczeniu zapalenia stawów musi penetrować płyn stawowy w odpowiedniej koncentracji. Zalecono również iniekcje witamin A, D3 i E. Witamina D jest niezbędna dla umożliwienia wchłaniania wapnia z jelita. Można podawać również niesterydowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Poza suplementacją jednowapniowego fosforanu, podawano również kredę aby podwyższyć zawartość wapnia.
Ważnym elementem profilaktyki jest ograniczenie stresu. Należy pamiętać o optymalnym zagęszczeniu zwierząt, warunkach środowiskowych (temperatura, wilgotność, jakość powietrza itp.), żywieniu ad libitum. Należy również unikać uszkodzeń stawów w trakcie transportu a także o dobrze zbalansowanej diecie i zwalczaniu zakażeń wirusowych takich jak PCV2 i PRRSV.
Wnioski
Prawdopodobnie lochy na fermach skąd pochodziły loszki prawdopodobnie były nosicielami M. hyosynoviae i zakażały prosięta. U zakażonych bezobjawowo loszek w wyniku stresu dochodziło do rozprzestrzenienia mykoplazm z krwią, przedostanie się do stawów, co w efekcie prowadziło do zapalenia stawów, obrzęku i kulawizny, w dwa tygodnie po dostawie na fermę.
Leczenie wysokimi dawkami antybiotyków (makrolidów i spektynomycyny, 10 mg/kg) i lekami przeciwzapalnymi rozwiązało problem.
Dla uniknięcia podobnych problemów w przyszłości zalecono zapobiegawcze podawanie antybiotyków i witamin po dostawie loszek, oraz ograniczenie stresu i lepsze żywienie.
Początkowo problem wydawał się dotyczyć tylko loszek czystej krwi ale później stwierdzono go również u loch hybrydowych. Obecnie w fermie gdzie nie kupuje się loszek z zewnątrz również występują zapalenia stawów wywołane M. hyosynoviae. Próby zastosowania autoszczepionek opartych o wyizolowane mykoplazmy czekają na ocenę skuteczności.
