Do stosowania w produkcji zwierzęcej lub w leczeniu weterynaryjnym jest dopuszczonych ponad 5000 farmaceutyków. Obejmują one antybiotyki, szczepionki, hormony, biocydy i wiele środków terapeutycznych, środki uspokajające i znieczulające. Pomagają utrzymać zdrowie zwierząt i produktywność, przez co hodowla może być rentowna. Jednak niewłaściwe użycie lub niezamierzona ekspozycja może spowodować chorobę,urazy i ronienia u producentów i pracowników. Różne klasy tych produktów niosą ze sobą różne zagrożenia. Produkty te mogą zadziałać na organizmy ludzi przez igłę iniekcyjną, aerozol, paszę lub wodę. Zdecydowanie najczęstszym i najbardziej oczywistym zagrożeniem dla zdrowia pracowników jest przypadkowe zakłucie się igłą. W tym artykule skoncentrujemy się na przypadkowych zakłuciach igłami, zagrożeniach z nich płynących i ich zapobieganiu.
Jako były lekarz weterynarii specjalizujący się w trzodzie, wielokrotnie przypadkowo zakłuwałem się igłą. Miałem szczęście, że żadna z tych sytuacji nie skończyła się poważnymi problemami. Wielu innych pracowników i lekarzy weterynarii miało mniej szczęścia, kończąc na pobytach w szpitalu, amputacjach i chorobach towarzyszących.
Zakłucie igłą
Zakłucie igłą stanowią jeden z najczęstszych urazów zawodowych związanych z produkcją trzody chlewnej, zwłaszcza na sektorach porodowych, po odsadzeniu i wczesnym tuczu. W 2011 r. przeprowadziliśmy przegląd literatury i statystyk szpitalnych dotyczących zakłuć. Okazało się, że co roku 80% producentów i pracowników z branży doświadcza niezamierzonego zakłucia igłą. Igły są niebezpieczne z następujących powodów:
1. Igły prawdopodobnie są zanieczyszczone, ponieważ są wielokrotnie używane i są zanieczyszczone zarazkami obecnymi w środowisku, pochodzącymi od zwierzęcia, które otrzymało iniekcję lub obecnymi na rękach osoby wykonującej iniekcje.
2. Igła sama z siebie powoduje uszkodzenie tkanki, ponieważ są duże i mogą być stępione lub haczykowate po kilkukrotnym użyciu (Fot. 1). Zakłucie się mocno zużytą igłą znacznie zwiększa ryzyko uszkodzeń i zakażeń.
3. Po zakłuciu substancje zawarte w igle mogą być szkodliwe. Najczęstszą przyczyną są szczepionki. Mogą to być szczepionki żywe (jak na przykład niektóre szczepionki przeciwko różycy), które mogą powodować chorobę. Szczepionka może też zawierać adjuwant, który spowoduje bardzo poważne odczyny, zwłaszcza w przypadku olejów mineralnych.
Przypadkowe zakłucie się oksytocyną lub prostaglandynami przez kobiety może spowodować ronienia ( w mojej opinii kobiety w ciąży nie powinny mieć w ogóle do czynienia z tymi substancjami w pracy). Przypadkowe zakłucie antybiotykami (tylmikozyna) może spowodować śmiertelne uszkodzenie serca. (Proszę zauważyć, że te substancje są stosowane nie tylko w leczeniu świń, ale także przeżuwaczy).
Zbadaliśmy dziewięciu hospitalizowanych producentów zwierząt gospodarskich, którzy przypadkowo zakłuli się igłą. Wszystkie zakłucia były związane z iniekcjami szczepionek. Najczęstszą lokalizacją zakłucia była ręka niedominująca. Zakłucia dłoni wymagają bacznej uwagi, ponieważ obrzęk i zakażenie może zmniejszyć przepływ krwi i napięcie nerwowe, powodując utratę tkanki skórnej lub nawet palców (Fot. 2).
Sześć osób było hospitalizowanych przez wiele dni. Cztery osoby musiały przejść operację w celu wykonania toalety rany i usunięcia uszkodzonej tkanki (Fot. 3). Jedna z nich miała zakażenie kości, a inna operację dłoni, potrzebną, by zachować palec. Produktem wstrzykniętym co najmniej w dwóch przypadkach była szczepionka zawierająca cirkowirusa świń + szczepionka przeciwko mykoplazmie. Ponieważ produkty te są szczepionkami zabitymi, uraz był wynikiem zakłucia w połączeniu z zapaleniem wywołanym adiuwantem na bazie oleju.
Zapobieganie przypadkowym zakłuciom
Producent-właściciel /operator, pracownicy i weterynarze mają wpływ na zapobieganie niezamierzonemu zakłuciu igłą. Właściciele / operatorzy / pracodawcy ponoszą ostateczną odpowiedzialność za bezpieczeństwo ich rodzin i pracowników. Pracownik jest odpowiedzialny za przestrzeganie protokołów i procedur bezpieczeństwa określonych przez pracodawcę. Lekarz weterynarii ma obowiązek kształcić właściciela / operatora w zakresie możliwych zagrożeń związanych z produktami, które przepisują lub wydają, a także ogólnie w zakresie zarządzania ryzykiem związanym z zagrożeniami bezpieczeństwa.
Podstawowe zasady zapobiegania zakłuciom:
- Wdrożyć i utrzymywać dobre systemy i praktyki związane z przytrzymywaniem zwierząt (do większości przypadkowych zakłuć dochodzi podczas prób iniekcji szamotającego się zwierzęcia). Wielkość zwierzęcia dyktuje metodę, jaką należy zastosować. Prosięta trzymane są blisko ciała. Gdy jedna osoba trzyma prosię, a druga podaje zastrzyk, zwiększamy bezpieczeństwo.
- Prosięta odsadzone i tuczniki są zazwyczaj przytrzymywane między kolanami. W tym wypadku też bezpieczniej jest, gdy jedna osoba przytrzymuje zwierzę, a druga podaje zastrzyk.
- W przypadku większych świń i loch znacznie bezpieczniejszy jest poskrom. Jeśli używany jest ryjochwyt, należy go używać odpowiednio, przez przeszkoloną i doświadczoną osobę.
- Jeśli tylko jest możliwość, zaleca się używanie tylko jednej ręki, ponieważ najczęściej niezamierzone zakłucia dotyczą ręki, która nie podawała zastrzyku. Ponieważ obecnie większość zastrzyków ma być podawana pod skórę (a nie domięśniowo), można używać krótkich igieł (1/4-1/2'') i wykonywać iniekcję pod skórę za uchem lub z boku, jedną ręką.
- Używanie środków ochrony indywidualnej
- Chronienie ręki niedominujacej (rękawice chroniące przed igłami, rękawiczki z podwójnego nitrylu zapewnią pewną ochronę).
- Stosowanie czapsów do polowań podczas przytrzymywania świń między nogami chroni w pewnym stopniu nogi. Fot. 6.
- Czytanie karty charakterystyki / etykiet dotyczących zagrożeń związanych z używaniem leków. Przechowywanie kart charakterystyki (MSDS), a w przypadku zakłucia się daną substancją, dostarczanie jej do lekarza, który udziela pomocy.
- Używanie jednej dawki na strzykawkę lub systemu wielokrotnego podawania.
- Zatykanie igły osłonką, gdy nie jest w użyciu. Zachowanie szczególnej ostrożności przy wymianie osłony igły, ponieważ często wtedy dochodzi do zakłuć.
- Nie trzymać strzykawki z lekiem w ustach lub kieszeni.
- Stosowanie iniekcji bezigłowych.
- Stosowanie strzykawek z cofającą się igłą.
- Noszenie okularów ochronnych, aby zapobiec dostania się zawartości strzykawki do oczu w przypadku przypadkowego naciśnięcia tłoka strzykawki.
- Często wymieniać igły, tak by nie były stępione, haczykowate i zanieczyszczone.
- Upewnienie się, że skuteczny programu szkoleń dla pracowników jest wdrożony i praktykowany.
- Opracowanie protokołu usuwania zużytych igieł. Przechowywanie leków, strzykawek i igieł w czystym i bezpiecznym systemie przechowywania.
Podsumowując, zakłucia igłami są częste; powodują one znaczną utratę sprawności, straty czasu pracowników oraz straty ekonomiczne. Można in zapobiegać. Zapobieganie wiąże się jednak z koniecznością przygotowania protokołu do konkretnej czynności, przestrzegania powyższych zasad oraz ciągłego kształcenia i szkolenia pracowników.