Lochy - mamki: zmiany na przestrzeni ostatnich pięciu lat

Obecna sytuacja w branży trzody chlewnej charakteryzuje się wysokimi kosztami produkcji, które bezpośrednio wpływają na ekonomiczną opłacalność działalności. Dlatego też głównym celem dzisiejszych ferm trzody chlewnej jest osiągnięcie równowagi pomiędzy tymi wysokimi kosztami a zyskami generowanymi przez produkcję.

Rentowność fermy loch można mierzyć za pomocą kilku parametrów, ale najczęściej stosowanym jest liczba prosiąt odsadzonych/ lochę/rok. Dlatego też postęp genetyczny na fermach został ukierunkowany na zwiększenie płodności loch. Czasami jest to niekorzystne ze względu na nadmiar prosiąt w stosunku do liczby dostępnych sutków, co powoduje konieczność stosowania loch - mamek.

W poprzednim artykule przyjrzeliśmy się lochom, od których odsadza się zero prosiąt; w niniejszym artykule przeanalizujemy drugą skrajność, lochy, od których odsadza się prawie dwukrotnie więcej prosiąt, niż średnia w gospodarstwie, czyli lochy mamki. W tym celu wykorzystamy bazę danych PigCHAMP Pro Europa.

Wzrost plenności doświadczony w ciągu ostatnich 5 lat jest odzwierciedlony na wykresie 1, który pokazuje prawie jedno prosię więcej urodzone na lochę w 2021 roku w porównaniu do 2017 roku.

Jednak w przeciwieństwie do wzrostu plenności, wzrost liczby loch mamek w ciągu ostatnich 5 lat nie jest tak wyraźny (wykres 2), a ich odsetek wynosi średnio około 2%. Wskazuje to, że obecna hodowla zwierząt prawdopodobnie opiera się na innych metodach zarządzania nadwyżką prosiąt od loch hiperplennych.

Jeśli chodzi o wiek loch, które są wybierane przez producentów na lochy - mamki, baza danych PigCHAMP Pro Europa (wykres 3) ujawnia, że średnia liczba przebytych ciąż wynosi 3,8, przy średniej liczbie 25,2 prosiąt odsadzonych na lochę. Ponadto, lochy - mamki po pierwszej ciąży prezentują najlepsze dane dotyczące całkowitej liczby odsadzonych prosiąt; liczba ta maleje wraz ze wzrostem liczby przebytych ciąż. Wiadomo, że zgodnie z ogólną zasadą, idealnymi lochami - mamkami byłyby lochy po drugiej/trzeciej ciąży, jednakże od loch po pierwszej ciąży jest tendencję do uzyskiwania większych prosiąt; jest wspierany rozwój gruczołu mlekowego. Z drugiej strony, lochy przeznaczone do wybrakowania mają długie, grube sutki i słabszą produkcję mleka, co czyni je najgorszymi kandydatkami do roli loch - mamek.

Różnice w wydajności loch - mamek przy kolejnych porodach w porównaniu z lochami, które nie były wykorzystywane jako mamki, praktycznie nie występują (tab. 1). Długość laktacji jest dłuższa u loch - mamek, zgodnie z oczekiwaniami, jednak w parametrach, które wskazywałyby na problemy z wejściem w ruję, takich jak odstęp między odsadzeniem a pokryciem, nie ma znaczących różnic, a jeśli chodzi o wskaźnik powrotu rui, to jest on nieco wyższy u loch - mamek niż u loch, które nimi nie były. Różnice stają się bardziej zauważalne w danych z porodówki w kolejnym cyklu, przy czym lepsze są dane dla loch pochodzących z odsadzenia, które były wykorzystywane jako lochy karmiące. Może to wynikać z faktu, że matki o lepszej przeszłości, wyższej wydajności mlecznej i bardziej funkcjonalnych sutkach, są zazwyczaj wybierane do wykorzystania jako lochy karmiące, stąd lepsze dane w kolejnych porodach.

Tabela 1. Parametry rozrodu u loch karmiących i nie karmiących 2017-2021 r..

Wejście w ruję po odsadzeniu lochy karmiącej jest parametrem, który najbardziej niepokoi producenta, ponieważ długie laktacje typowe dla loch - mamek mogą prowadzić m.in. do utraty kondycji ciała lub niewykrycia rui w porodówce. Na poniższym wykresie można zaobserwować, że lochy- mamki nie prezentują większych trudności z wejściem w ruję po odsadzeniu niż lochy nieużywane jako mamki, przy średnim odstępie między odsadzeniem a pierwszym kryciem wynoszącym 6 dni. Podobnie jak w przypadku pozostałych loch, lochy mamki, które mają większe problemy z wejściem w ruję, są po pierwszej ciąży (wykres 4).

Podsumowując, wykorzystanie loch - mamek jest rozwiązaniem pozwalającym na uratowanie nadliczbowych prosiąt od loch hiperplennych, a właściwe zarządzanie nimi zapewniłoby, że ich późniejsza wydajność nie będzie zagrożona. Wybór lochy - mamki będzie zależał nie tylko od przeszłości danej lochy, ale konieczne będzie również uwzględnienie różnych parametrów, na które negatywny wpływ miałoby wykorzystanie loch mamek, takich jak odstęp między odsadzeniami, liczba oproszeń/rok oraz dodatkowy czas, jaki locha karmiąca spędza zajmując miejsce w porodówce, a także koszty, jakie się z tym wszystkim wiążą. Z przedstawionych danych wynika, że najbardziej wskazane byłoby stosowanie loch o porodach od 2 do 4, gdyż to one najmniej niekorzystnie wpływają na ogólne dane produkcyjne.