Obecna sytuacja ASF w Europie

W ciągu ostatnich kilku lat pojawiło się w Unii Europejskiej kilka chorób podlegających zgłoszeniu. Możemy tu wymienić np. o klasyczny pomór świń (CSF), pryszczycę (FMD), chorobę niebieskiego języka (BTV) lub o tę, o której mowa w artykule: afrykański pomór świń (ASF).

Znaczenie tych chorób stanowi w dużej mierze ich wpływ na rynek. W dzisiejszych czasach takie choroby powinny zostać sklasyfikowane jako zagrożenie, tak jak jest w przypadku afrykańskiego pomoru świń..

Choroba ta spowodowała już poważne problemy w przeszłości. Resztki jedzenia z afrykańskiego samolotu wprowadziły chorobę do Portugalii w 1957 r. i do Hiszpanii w 1960 r. Wirus rozprzestrzenił się na różne kraje europejskie i został także zdiagnozowany na Kubie, w Brazylii, na Dominikanie i na Haiti. Z wyjątkiem Sardynii, gdzie choroba jest uważana za endemiczną, poza kontynentem afrykańskim, choroba została wyeliminowana. Niektóre kraje, jak Hiszpania, potrzebowały 35 lat na uwolnienie się od ASF. Obszary, w których dziki żyją w bliskości dużych jednostek produkcji świń, były ostatnimi, które uznano za wolne od wirusa.

Rozprzestrzenianie się choroby

W ciągu ostatnich kilku lat ASF rozprzestrzenił się w całej Afryce. Fakt ten zwiększa ryzyko rozprzestrzeniania się choroby i dotarcia do UE.

W 2007 r. ASF ponownie pojawia się w Europie, na Kaukazie. Pierwsze ogniska pojawiają się w pobliżu portu, a choroba rozprzestrzenia się przez Armenię, Azerbejdżan i Rosję. W ciągu kilku lat choroba rozprzestrzenia się głównie lokalnie, do roku 2011, kiedy rozprzestrzenia się w regionach geograficznych dalej i bliżej UE.

Wbrew ogólnej opinii, że w ciągu kilku miesięcy uda się dokonać eradykacji, choroba dotarła do UE i rozprzestrzeniła się niekontrolowanie na Estonię, Łotwę, Litwę i Polskę, gdzie zgłaszano przypadki choroby głównie u dzików, ale także ogniska u świń domowych.

ASF rozprzestrzenił się również na południe: na Ukrainę, Mołdawię, zbliżając się do Słowacji, Węgier, Rumunii itd. Bardzo wysoki odsetek gospodarstw w tych krajach to farmy przydomowe o bardzo niskiej bioasekuracji z niewieloma narzędziami do monitorowania choroby, co sprzyjałoby wczesnemu wykryciu ognisk. Wszystkie te argumenty sprawiają, że jesteśmy przekonani, że jeśli wirus dotrze do tych krajów, bardzo trudno będzie go kontrolować.

Rozprzestrzenianie się choroby wskazuje, że wdrożone środki kontrolne nie odniosły sukcesu w zwalczaniu zakażenia.

Niektóre czynniki, które mogłyby wyjaśnić rozprzestrzenianie się choroby w północnej części Europy to:

• Wysoka gęstość występowania dzików, która wciąż rośnie.
• Wiele chorób pojawiało się właśnie poprzez zarażone dziki.
• Lokalizacja gospodarstw rolnych z niską bioasekuracją w obszarach o wysokiej gęstości występowania dzików. Na tych obszarach zlokalizowane jest wiele gospodarstw, w tym gospodarstw podwórzowych, gdzie brak jest tak podstawowych środków profilaktycznych jak płot.

Wzrost populacji dzików w całej Europie jest czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę przy ocenie ryzyka wprowadzenia, rozprzestrzeniania się i trwania wirusa na danym obszarze.

.

Wprowadzono pewne środki, skupiające się na populacji dzików: selektywne polowanie na samice, eliminacja dodatkowej żywności i współpraca z myśliwymi w celu zmniejszenia ryzyka występowania w środowisku wirusa pochodzącego z krwi, a także ryzyka związanego z przenoszeniem i cięciem potencjalnie zakażonych martwych dzików. Niestety, nie ma skutecznej szczepionki przeciwko tej chorobie, która mogłaby pomóc nam w kontrolowaniu jej u dzików.

W przeszłości, gdy populacja dzików była mniejsza, likwidacja tej choroby była i tak dużym wyzwaniem. Szacuje się, że w ciągu ostatnich kilku lat liczba dzików potroiła się, a na wielu obszarach w których produkcja trzody chlewnej jest duża, gęstość występowania populacji dzików jest znaczna. W przypadku zawleczenie choroby do tych obszarów jej kontrolowa byłaby trudna.

Jakie będą konsekwencje wprowadzenia ASF? W przypadku kraju eksportowego, po wprowadzeniu ASF dojdzie do zamknięcia granicy, a to spowoduje całkowitą zapaść przemysłu trzodziarskiego. Straty spowodowane przez rosyjskie embargo dla mięsa z UE były częściowym ostrzeżeniem jak może to wyglądać.

Najlepsze sposoby na przygotowanie się obejmują:

• Szkolenie w celu rozpoznania choroby we wczesnym stadium u świń domowych i dzików.
• Uaktualnione protokoły nadzoru oparte na rzeczywistym ryzyku.
• Zwiększenie świadomości wśród lekarzy weterynarii, rolników i myśliwych.
• Poprawa bezpieczeństwa biologicznego, szczególnie w stadach śródleśnych na świeżym powietrzu / na dużych obszarach, gdzie istnieje większe ryzyko kontaktu zwierząt domowych i dzików.
• Plany kontroli populacji dzików.
• Szukanie nowych rynków

Innym ważnym czynnikiem jest poważniejsze traktowanie tego zagrożenia. Złożoność kontroli ASF, zwłaszcza w obecnych warunkach wysokiej gęstości występowania dzików i znaczące konsekwencje dla sektora trzody chlewnej w przypadku wprowadzenia choroby, oznacza, że musimy podjąć grupowe starania w celu zapobiegania przedostawaniu się tej choroby do UE i upewnienie się, że jesteśmy gotowi do walki z chorobą, jeśli się pojawi.