Mimo faktu, że inseminacja zaszyjkowa loch (Post-Cervical Artificial Insemination -PCAI) jest techniką stosowaną od niedawna, to jej odkrycie i opisanie metodologii datuje się na 1959 rok, przez J.L. Hancocka. Następnie została zapomniana na wiele lat, ale od kilku lat jest stosowana na poziomie ferm. Mimo, że metoda jest rozpowszechniona na całym świecie i jest stosunkowo łatwa do wprowadzenia do swojej technologii rozrodu, musimy pamiętać, że powodzenie i wydajność jej stosowania zależy od kilku krytycznych punków. Po pierwsze musimy mieć na względzie, że inseminacja zaszyjkowa nadaje się wyłącznie dla loch, które już kiedyś rodziły. Przy inseminacji zaszyjkowej musi być też odpowiedni status rui (Fot. 1A) i aby być pewnym, że tak jest musimy wziąć pod uwagę fizjologię układu rozrodczego samicy: maksymalne rozszerzenie szyjki macicy pojawia się w rui blisko terminu owulacji i właśnie wtedy kaniula wewnętrzna może przejść bez problemu przez szyjkę, żeby dotrzeć do trzonu macicy.
Z drugiej strony, knur "szukarek" może być obecny przy wykrywaniu rui (Fot. 1A) ale nie podczas samej inseminacji aby zmniejszyć skurcze szyjki macicy, co ułatwia wprowadzenie kaniuli wewnętrznej. Między wykryciem rui a inseminacją zaleca się odczekanie.
Fot 1. A) Ruja i) Identyfikacja lochy w rui jest dokonywana poprzez obserwację reakcji na uciskanie grzbietu i (ii) na obecność knura szukarka. iii) Obserwuje się obecność kilku objawów rui - takich jak odruch tolerancji, postawione uszy i obrzęk i zaczerwienienie sromu
Higiena jest kolejnym istotnym czynnikiem PCAI ( Fot 1B). Biorąc pod uwagę fakt, że naturalnie podczas zapłodnienia nasienie jest deponowane w szyjce, która stanowi barierę dla mikroorganizmów aby nie przedostały się do macicy, inseminacja PCAI nie jest "fizjologiczna". Wobec tego zaleca się dokładne oczyszczenie sromu w celu uniknięcia zawleczenia mikroorganizmów do dróg rodnych samicy podczas wkładania sprzętu do inseminacji.
Fot. 1. B) Higiena: i-ii) Srom musi być oczyszczony przed inseminacją, więc zaleca się stosowanie chusteczek. Mycie powinno odbywać się od wewnątrz do zewnątrz sromu. ii) Zachowanie opakowania kateteru może zapobiec zabrudzeniom sprzętu do inseminacji, co zwiększa higienę wykonania całego zabiegu.
Kiedy samica jest gotowa, należy poczekać 1-2 minuty aby szyjka się rozluźniła, a następnie bez problemu włożyć kaniulę wewnętrzną. Podczas umieszczania kateteru-kaniuli musimy się upewnić, że sprzęt jest prawidłowo ustawiony (Fot. 2A). W tym celu wkładamy kateter-kaniulę dogłowowo. Jeśli kaniula nie odwraca się w stosunku do katetera, pozycja jest prawidłowa.
Fot 2. A) Sprzęt do inseminacji: i) Przed wprowadzeniem kateteru powinniśmy odczekać aż szyjka się rozluźni. ii) Po kilku minutach kaniula wewnętrzna może być włożona bez problemów. Jeśli kateter/kaniula są odpowiednio ułożone, należy niezwłocznie wprowadzić nasienie.
Fot 2. B) Refluks: i-ii) Refluks podczas PCAI nie powinien mieć miejsca bądź powinien być bardzo nieznaczny; jednak dość często zdarza się wypływ nasienia po inseminacji. Nasienie można zebrać do dalszej analizy za pomocą torebki przyczepionej do sromu
Fot 2. C) Kończenie inseminacji: i) Kaniula jest natychmiast usuwana. ii) Kaniula wewnętrzna powinna być sprawdzona po przejściu przez szyjkę żeby upewnić się, że nadal ma swój charakterystyczny kształt ( brak pofałdowań).
Kiedy już kateter- kaniula są odpowienio umieszczone w drogach rodnych, jesteśmy gotowi do wprowadzenia dawki nasienia. Musimy brać pod uwagę kilka aspektów. Porównywalne wyniki przy inseminacji PCAI w stosunku do tradycyjnej inseminacji (3000 × 106 plemników / 80-100 ml) uzyskuje się stosując koncentrację nasienia 1000 × 106 i 2000 × 106 w 26-60 ml. Stosowanie bardziej lub mniej skoncentrowanej dawki w przypadku PCAI zależy od kilku czynników, co może być tematem na osobny artykuł. Z drugiej strony ważna jest jakość nasienia ponieważ użycie mniejszej ilości plemników może obniżyć jakość nasienia a to z kolei ma swoje konsekwencje widoczne w postaci płodności i plenności. Inseminacja musi być przeprowadzona szybko, aby być pewnym, że dawka trafiła do rogów macicy. Przy PCAI nie powinno występować zjawisko refluksu ( chociaż jest to powszechne w pierwszych minutach po inseminacji). Jeśli zaobserwujemy refluks, może być to znak, że szyjka nie była do końca rozluźniona i musimy poczekać kilka minut więcej zanim powtórzymy proces. Inną możliwą przyczyną jest fakt, że być może za wcześnie przeprowadzamy inseminację ( początek rui) lub zbyt późno ( końcówka), kiedy to szyjka nie jest do końca otwarta. Kiedy już zdeponujemy dawkę nasienia, kaniula musi być natychmiast wycofana z dróg rodnych w celu zapobieżenia wniknięcia patogenów do macicy. Po usunięciu kaniuli wewnętrznej zaleca się sprawdzenie, czy jej kształt odpowiada kształtowi szyjki, która nie posiada fałdów ( Fot. 2C), co wskazuje na fakt, że inseminacja była przeprowadzona prawidłowo. Jeśli zaobserwujemy opór przy wprowadzaniu kaniuli, ważne jest aby nie kontynuować czynności aby nie uszkodzić wyściółki macicy i nie doprowadzić do krwawienia; krew jest wówczas widoczna podczas usuwania sprzętu do inseminacji z dróg rodnych.
Biorąc pod uwagę fakt, że niewielkie błędy jakie mogą zdarzyć się podczas inseminacji mogą wpłynąć na wynik końcowy stosowania inseminacji zaszyjkowej i różnić się od tego, czego oczekiwaliśmy, należy przeanalizować każdy z wymienionych krytycznych punktów ( Tabela 1).
Tabela 1. Lista kontrolna czynników do sprawdzenia podczas inseminacji zaszyjkowej: krytyczne punkty kontroli.
Punkty krytyczne | Opis | Odnośniki | |||
1. Typ samicy | Wieloródka czy pierworódka. | Watson and Behan, 2002 Diehl et al. 2006 Hernández-Caravaca et al. 2012 Sbardella et al. 2014 |
|||
2. Ruja | OOptymalny moment – Maksymalne rozszerzenie szyjki | Rigby, 1967 | |||
3. Knur szukarek | Wykrywanie rui i stymulacja macicy. Nieobecny podczac inseminacji. | Langendijk et al. 2005 | |||
4. Higiena | Oczyszczanie sromu. | Araujo et al. 2009 García-Vázquez et al. 2015 Hernández-Caravaca et al. 2015 |
|||
5. Sprzęt | Odpowiednia pozycja kateteru- kaniuli | Watson and Behan, 2002 | |||
6. Dawka nasienia | Koncentracja i objetość. Jakość nasienia. | García-Vázquez et al. 2015 Hernández-Caravaca et al. 2012 y 2015 |
|||
7. Refluks | Brak lub nieznaczny przy inseminacji zaszyjkowej. Częsty po inseminacji. | Steverink et al. 1998 Dallanora et al. 2004 Mezalira et al. 2005 Hernández-Caravaca et al. 2012 |
|||
8. Krew | DNie wkładać kaniuli wewnętrznej na siłę. Ryzyko uszkodzenia macicy. | Serret et al. 2005 Sbardella et al. 2014 |