Pobieranie próbek w celu monitorowania grypy świń

W ostatnich latach zauważalny jest stały wzrost zainteresowania programami nadzoru epidemiologicznego grypy świń. Jednym z najważniejszych czynników wzrostu zainteresowania jest aspekt wysokich strat finansowych hodowców w wypadku wystąpienia tej jednostki chorobowej. Dostrzegalne jest także rosnące zainteresowanie stworzeniem drzewa filogenetycznego wirusów grypy, występujących u świń ze szczególnym uwzględnieniem tych występujących pandemicznie.

Zazwyczaj grypa świń była diagnozowana na podstawie próbek tkanek. Najczęściej dotyczyło to wycinków płuc pobranych od świń chorych z objawami oddechowymi (nadzór bierny). W ostatnich latach propaguje się nadzór aktywny, aby uzyskać ogólnoświatową reprezentację szczepów krążących wśród trzody chlewnej. Założeniem tych programów jest zidentyfikowanie szczepów o szerokim spektrum zjadliwości. Określenie, które z nich atakują świnie w różnym wieku i niezależnie od pochodzenia geograficznego, a tym samym ulepszenie sposobów identyfikacji tych szczepów, co w dalszej perspektywie pozwoli na produkcję skutecznych szczepionek.

Klasyczne oraz alternatywne metody pobierania próbek.

Aby zrealizować powyższe cele, konieczne jest pobranie próbek od żywych zwierząt, mieszcząc się w rozsądnych kosztach. Zazwyczaj próbką do badań był wymaz z jamy nosowej pobrany od indywidualnych osobników. Niestety pobieranie próbek od pojedynczych zwierząt jest drogie, wyspecjalizowane i przedstawia wyniki badań ograniczonej liczby zwierząt w danej populacji. Aby zapobiec tym ograniczeniom, pojawiły się nowe techniki monitorowania populacji, które pozwalają na ocenę większej ilości osobników. Metody te są bardziej dokładne, pozwalając na wykrycie infekcji nawet w populacjach o niskim wskaźniku występowania choroby. Najpowszechniejszą techniką wykorzystywaną w tym celu w Ameryce Północnej jest użycie sznurów do pobrania próbki śliny oraz innych wydzielin nosowo-gardłowych.

Metoda ta pozwala na monitorowanie dużej grupy zwierząt jednocześnie, nie jest kosztowna, a próbka może być wykorzystana w molekularnych testach diagnostycznych takich jak PCR. Niestety największym ograniczeniem jest wysoka trudność w uzyskaniu wystarczającej ilości próbki u młodych zwierząt przed odsadzeniem. Ten rodzaj próbki nie jest także idealnym materiałem do izolacji wirusa. Skuteczna izolacja wirusa jest konieczna aby określić szczepy genetyczny. Pozwala to na zdefiniowanie epidemiologii oraz ewentualną ocenę skuteczności szczepionek. Monitoring prosiąt przed odsadzeniem jest istotnym elementem, pozwalającym ocenić skuteczność strategii kontroli na fermach w cyklu zamkniętym. Aktualnie opracowywane są nowe metody monitoringu dla prosiąt przed odsadzeniem między innymi: użycie wymazów z jamy nosowo-gardłowej, wymazów ze skóry pokrywającej gruczoł mlekowy lochy, a także wykorzystanie folii aluminiowej do wykrycia cząstek obecnych w powietrzu.

Wymazy z jamy nosowo-gardłowej

Wymazy z jamy nosowo-gardłowej są alternatywą dla wymazów pobranych z jamy nosowej. Mimo że pobranie wymazów z jamy nosowej nie jest trudne, obsługa chlewni często woli pobierać wymazy z jamy nosowo-gardłowej, a wyniki są porównywalne zarówno w aspekcie izolacji jak i badania PCR w poszukiwaniu wirusa. Ta sama próbka może być również użyta do wykrycia wirusa PRRS.

Folia aluminiowa do wykrycia cząstek zawartych w powietrzu

Aktualnie opracowywane są również inne metody pobierania próbek reprezentatywnych dla populacji ze środowiska. Od kiedy wiadomo, że grypa przenoszona jest drogą aerogenną, próbki pochodzące z powietrza mogą być przydatne zwłaszcza w przypadku infekcji typu ostrego. Niestety, koszt przyrządów do pobierania próbek powietrza jest wysoki. Alternatywą jest pobieranie próbek z poziomych powierzchni, na których cząsteczki zostały osadzone w wyniku oddziaływania sił grawitacji. W tym celu w środowiskach z niewielką wentylacją mogą zostać użyte jednorazowe folie aluminiowe, na których osadzają się cząsteczki. Ta metoda może mieć zastosowanie zarówno w diagnostyce molekularnej jak i w izolacji wirusa- w drugim przypadku jednakże wrażliwość jest mniejsza.

Chusteczki do pobierania próbek z wymienia

Inną opisaną w ostatnim czasie metodą do monitoringu miotów prosiąt przed odsadzeniem jest użycie ściereczek do pobrania wymazów ze skóry wymienia karmiących loch. Podczas karmienia, prosięta zostawiają zarówno ślinę jak i wydzielinę z nosa na skórze wymienia loch. Udowodniono, że ten rodzaj próbki jest wysoce wrażliwy na wykrywanie pozytywnych miotów przed odsadzeniem, a także pozwala na wyizolowanie wirusa. Aktualnie przeprowadzane są dalsze badania nad efektywnym pobieraniem tego typu próbki w celu łatwiejszego i mniej kosztownego monitorowania prosiąt przed odsadzeniem.

Podsumowując, prowadzenie badań nad nowymi metodami monitoringu zarówno populacji jak i środowiska ma na celu poprawę efektywności programów nadzoru epidemiologicznego grypy świń oraz zmniejszenie jego kosztów. Użycie nowych technik może pomóc hodowcom i lekarzom weterynarii w poprawie skuteczności wykrywania i kontroli wirusa grypy świń.