1
Od niedawna istnieje realne zagrożenie dla Unii Europejskiej afrykańskim pomorem świń (ASF). Aby zapobiec dalszemu jej szerzeniu, niezwykle ważne jest więc ostrzeganie i informowanie na temat choroby. W tym celu przygotowaliśmy poniższe podsumowanie, które przedstawia pewne praktyczne aspekty ASF; jak rozpoznawać i jakie należy podjąć kroki.
Czym jest ASF?
ASF jest chorobą wieloukładową. Z powodu wywoływania zmian krwotocznych obecnych w przebiegu ostrym i podostrym jest zaliczana do chorób posocznicowych.
Obecnie ASF występuje jedynie w Afryce, Sardynii, Rosji i krajach kaukaskich. Sardynia jest jedynym endemicznym rejonem występowania ASF od roku 1978, czyli od kiedy choroba została zawleczona na wyspę. Poza pojedynczym wybuchem choroby w północnych Włoszech w latach 80tych, nie obserwowano żadnych ognisk na innych terenach. Dla odmiany Afryka i Rosja są uważane za potencjalne zagrożenie zawleczenia ASF do UE. W ostatnich latach obserwowano zwiększoną migrację wirusa na terenie Afryki, a zatem również więcej zainfekowanych zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego. Z kolei od 2007 roku w Rosji i krajach ościennych choroba wystąpiła w formie ostrej, powodując znaczące straty ekonomiczne i wciąż sytuacja pozostaje nieopanowana.
Biorąc pod uwagę ostatnie wybuchy ognisk w rejonach dotkniętych chorobą i wysoką podatność świń europejskich na zakażenie ASF, najbardziej przewidywalnym scenariuszem w przypadku zawleczenia choroby do UE będzie jej wystąpienie w formie ostrej. Zarazek najprawdopodobniej zostanie wprowadzony poprzez skażone przedmioty, nielegalny handel i zanieczyszczone odpadami z Afryki bądź Europy Wschodniej.
Zdjęcie 1: Świnia dotknięta ASF z zasinieniem małżowin usznych.
Kliniczne formy choroby
W przypadku nadostrej formy ASF zwierzęta padają w ciągu kilku dni ( mniej niż tydzień) bez żadnych wyraźnych objawów poza gorączką i tłoczeniem się zwierząt razem, w jednym miejscu kojca.
Zdjęcie 2: Charakterystyczny obraz powiększonej, silnie przekrwionej śledziony u zwierzecia z ASF.
W ostrej formie choroby zwierzęta wykazują charakterystyczne dla ASF przekrwienia, wyborczyny na skórze kończyn, brzucha, ryja i uszu, gorączka, wyniszczenie, możliwy jest także wstrząs krwotoczny (wypływ z nosa, biegunka), a w końcowych etapach problemy z oddychaniem spowodowane obrzękiem płuc. Zwierzęta padają między 5 a 9 dniem po zakażeniu. W obrazie sekcyjnym dominują zmiany krwotoczne i przekrwienie układu trawiennego i węzłów chłonnych, którym towarzyszy przekrwienie zwykle powiększonej, ciemnej i kruchej śledziony. Można zaobserwować także zmiany takie jak punkcikowate wybroczyny w korze nerek, w różnym stopniu przekrwione węzły chłonne, zwłaszcza żołądkowo- wątrobowe, nerkowe i żuchwowe, a także obrzęk płuc.
Zdjęcie3: Silnie przekrwiony węzeł chłonny żołądkowo- watrobowy u świni z ASF.
W przypadku lżejszego przebiegu choroby objawy nie są tak wyraźne, zwierzęta padają po około 20 dniach po infekcji, często z powodu powikłań trombocytopenii wywołanej wirusem. U takich zwierząt zmiany krwotoczne są dobrze wyrażone w węzłach chłonnych, krwawienia są także widoczne w innych narządach takich jak płuca, nerki, serce i żołądek.
Zdjęcie 4: Punkcikowate wybroczyny na powierzchni nerek świni z ASF.
Przebieg i postać choroby w Rosji
Objawy towarzyszące chorobie w Rosji i krajach sąsiadujących wskazują na typowy ostry przebieg afrykańskiego pomoru świń. Zwierzęta padają między 7 a 15 dniem po infekcji. Obserwowane objawy obejmują gorączkę, tłoczenie się razem z powodu odczuwanego zimna i uszkodzenia opisane powyżej. Jeżeli do UE dotrze ten sam izolat należący do genotypu II, należy się spodziewać podobnych objawów, dzięki czemu nie będzie większych problemów z rozpoznaniem choroby.
Co robić w przypadku podejrzenia ASF?
W takim przypadku niezbędne jest wykonanie odpowiedniego rozpoznania różnicowego, biorąc pod uwagę takie jednostki chorobowe jak klasyczny pomór świń, różycę, ostra postać salmonellozy, chorobę Aujeszkiego ( ze względu na aborcje) lub zespół skórno- nerkowy. Należy pamiętać, że początkowe etapy choroby mogą być podobne do powyższych. Dlatego w przypadku podejrzenia warto przeprowadzić sekcję zwłok i przywiązać szczególną wagę do dezynfekcji sprzętu, obuwia czy odzieży aby zapobiec transmisji wirusa.
Próbki do badania laboratoryjnego powinny zawierać krew i surowicę, a także w miarę możliwości zmienione węzły chłonne i wątrobę. Można także pobrać tkankę płucną, watrobę, nerki i w miarę potrzeb inne narządy.
ASF jest chorobą powodującą bardzo poważne straty ekonomiczne. Jednak dzięki wczesnemu rozpoznaniu można skutecznie temu zapobiec lub w dużym stopniu zminimalizować. Ważne jest aby znać objawy kliniczne choroby, zwłaszcza towarzyszące postaci ostrej, która obecnie występuje na terenie Rosji. Podobnie musimy pamiętać o uwzględnianiu ASF w diagnostyce różnicowej innych chorób krwotocznych i o możliwościach diagnostyki laboratoryjnej.
