Zespół rozrodczo-oddechowy świń (PRRS) nie przestaje być przyczyną strat ekonomicznych producentów trzody chlewnej na całym świecie. Mimo, ze lekarze weterynarii opracowali wiele strategii kontroli i eliminacji choroby ze stad świń, ryzyko reinfekcji pozostaje wysokie nawet przy stosowaniu najlepszych metod zarządzania i bioasekuracji. Walcząc z PRRS przez prawie 30 lat przygotowałam listę 10 najważniejszych punktów, których stosowanie jest absolutnie niezbędne i umożliwiające odsadzanie prosiąt wolnych od wirusa PRRS (PRRSV) co jest wstępem do przyszłej eliminacji drobnoustroju.
1. Prawidłowa aklimatyzacja loszek |
2. Nasienie wolne od PRRSV |
3. Ograniczenie krażenia PRRSV |
4. Skuteczna bioasekuracja |
5. Klasyfikacja statusu PRRS fermy/obszaru na podstawie badań laboratoryjnych |
6. Planowanie zwalczania w oparciu o obraz kliniczny, sposób produkcji i wyniki badań diagnostycznych |
7. Przepływ zwierząt, transport |
8. Szkolenie personelu |
9. Aktualna baza danych |
10. Indywidualny czy reginalny program zwalczania? |
Ryc. 1. 10 najważniejszych punktów umożliwiających skuteczną kontrolę i przyszłą eliminację PRRS
Aklimatyzacja loszek
Pierwszym i najważniejszym warunkiem, który powinien stanowić początek programu kontroli PRRSV jest przerwanie krążenia wirusa w stadzie podstawowym. Naiwne loszki wprowadzane do stada w którym jest obecny PRRSV są wrażliwe na zakażenie. Również lochy po przechorowaniu wcześniejszego zakażenia mogą być wrażliwe na infekcję odmiennym antygenowo (heterologicznym) szczepem PRRSV. Dlatego też aklimatyzacja loszek jest pierwszym i kluczowym elementem programu zwalczania PRRS. Zabezpieczenie przed recyrkulacją wirusa w stadzie loch i budowa wysokiego poziomu odporności przeciw PRRSV jest najważniejsze. Kilku badaczy wykazało, że nawet 15% dorosłej populacji może reagować ujemnie w testach ELISA w 2-3 miesiące po zakażeniu stada PRRSV. Zakażenie trwałe (długotrwała obecność patogenu w organizmie, po zakończeniu ostrej, objawowej fazy choroby) stwierdzono do 157 dni po doświadczalnej infekcji warchlaków. Zakażenie trwałe u loch może trwać krócej (do 135 dni). Jeśli takie zwierzęta sieją wirus, wrażliwe świnie mogą ulec zakażeniu, co skutkuje nieregularnymi okresami występowania objawów klinicznych PRRS w stadzie.
Co jest istotą aklimatyzacji loszek w procesie zwalczania PRRS na fermie. Pierwszy potrzebny element to:
Stosowanie podstawowych zasady kwarantanny
♦ Lokalizacja poza fermą, izolowana, najlepiej z filtrami powietrza (w celu zabezpieczenia okolicznych ferm)
♦ Kluczowe elementy postępowania
- Aklimatyzacja loszek w młodym wieku tak aby po immunizacji zanikła wiremia i zwierzęta pozbyły się wirusa z organizmu.
- Jednocześnie należy wprowadzać kilka grup wiekowych loszek, na przykład w wieku między 3-4 i 16-17 tygodni życia.
- Jeśli to możliwe należy wprowadzać loszki naiwne.
- W budynku należy stosować zasadę całe pomieszczenie pełne-całe pomieszczenie puste. Kiedy loszku wysieją wirus (ca najmniej 20-21 tygodni po zakażeniu), mogą być przeniesione do sektora karmienia do woli, 21 dni przed pierwszą inseminacją (około 200 dzień życia).
- Loszki aklimatyzowane i wolne od wirusa mogą być przemieszczone do sektora krycia. Należy pamiętać, że mamy 13 grup wiekowych (przykładowo w fermie 500 loch z 50% współczynnikiem remontu stada potrzebujemy co najmniej 5 aklimatyzowanych loszek na inseminowaną grupę, na tydzień. Trzynaście grup oznacza co najmniej 65 miejsc dla loszek w trakcie aklimatyzacji i w sektorze krycia.
- Drugą opcją jest naprzemienne, co 13-14 tygodni, wykorzystywanie 2 sektorów aklimatyzacji
- Należy pamiętać, że nie wolno wprowadzać loszek do sektora aklimatyzacji, przed jego całkowitym opróżnieniem, myciem, dezynfekcją i suszeniem.
- Immunizuj wszystkie loszki żywym wirusem w tym samym czasie
- Szczepem wirusa lokalnie występującym na fermie i/lub
- Użyj żywej szczepionki atenuowanej (co najmniej 3 tygodnie po ekspozycji na szczep terenowy)
- Powtórz szczepienie szczepionką żywą atenuowaną w 21 i 25 tygodniu życia
- Monitoruj czy immunizacja była skuteczna:
- Potwierdź ekspozycję na wirus badając płyn ustny metodą PCR i przez sekwencjonowanie (1 sznur na kojec) w 7 dniu
- Potwierdź brak siewstwa badając płyn ustny (1 sznur na kojec) w 140 dniu
♦ Używaj kalkulatora remontu stada tak aby zawsze mieć do inseminacji odpowiednią liczbę aklimatyzowanych loszek (możesz go znaleźć tu:https://www.3trzy3.pl/symulator_remontu_stada/ )
Dlaczego aklimatyzacja loszek jest tak ważna?
- Obecnie współczynnik remontu na poziomie 40-50% jest standardem w produkcji świń, dlatego też grupa ta stanowi ważną część populacji fermy
- Aklimatyzacja pomaga w zwalczaniu PRRS, PED, Mycoplasma hyopneumoniae, grypy i innych chorób.
- Wzmacnia odporność stada co sprzyja większej wydajności produkcji i zwrotowi nakładów inwestycyjnych.
- Pozwala na odsadzanie wolnych od PRRSV prosiąt co jest wstępem do przyszłej eliminacji wirusa z fermy