Transmisja PRRSV z nasieniem

Wirus zespołu rozrodczo oddechowego świń (PRRSV) jest jednym z najważniejszych ekonomicznie patogenów trzody chlewnej.

Jedną z możliwych dróg transmisji jest sztuczna inseminacja loch nasieniem zawierającym wirus. Siewstwo z nasieniem zależy od różnych czynników i jest trudne do przewidzenia. Szczep wirusa i jego zjadliwość odgrywają swoją rolę lecz również cechy osobnicze wpływają na obecność i ilość PRRSV w nasieniu. Wirus może być stwierdzony w nasieniu od drugiego dnia po infekcji ale częstotliwość i czas trwania mogą być bardzo zróżnicowane. U niektórych knurów nigdy nie stwierdza się PRRSV w nasieniu lub ma to miejsce tylko w krótkim czasie po infekcji, podczas gdy u innych wirus jest wykrywany przez dłuższy czas. W jednym z badań wykazano, że knur siał PRRSV z nasieniem przez 92 dni po infekcji (tabela 1). Ponadto siewstwo może być ciągłe lub okresowe. Nawet jeśli PRRSV jest obecny w nasieniu, nie każda locha inseminowana takim nasieniem ulegnie infekcji. Zależy to od takich czynników jak ilość wirusa w nasieniu jak i od minimalnej dawki zakaźnej, która może być różna u różnych loch, lub różna u różnych szczepów.

Tabela 1. Wybrane wyniki badań określające czas trwania i częstotliwość siewstwa PRRSV w nasieniu po doświadczalnym zakażeniu knurów (DPI = dni po inokulacji)

Mając świadomość problem firmy genetyczne stworzyły stada knurów wolne od PRRSV, które regularnie są poddawane monitoringowi w tym kierunku. Nie odbywa się to bez problemów. Po pierwsze nie istnieją żadne standardowe procedury monitoringu. Odbywają się w formie co tygodniowego lub co dwutygodniowego badania aż do corocznego, mimo że wiadomo, że najbardziej przydatne procedury, najlepiej chroniące inseminowane lochy, polegają na jak najczęstszym badaniu knurów (Rovira et al., 2007, Nathues et al., 2013). Innym problemem jest wykorzystana metoda badania. Powszechnie wykorzystywany monitoring serologiczny niesie ryzyko nie wykrycia świeżego zakażenia (przeciwciała są wykrywalne po 7-14 dniach po zakażeniu). Odpowiednią alternatywę stanowi wykrywanie wirusa w surowicy testem PCR. Ponieważ wiremia u dorosłych zwierząt trwa zwykle 10-14 dni po zakażeniu, optymalną, chociaż kosztowną metodą byłoby wykorzystanie obydwu metod. Ryzyko nie wykrycia zakażonych knurów, u których już nie ma wiremii a które jeszcze nie wytworzyły przeciwciał, może być zmniejszone przez badanie odpowiedniej liczby zwierząt. Niektóre stada wykorzystują badanie nasienia testem PCR ponieważ ma to zaletę braku konieczności pobierania krwi. Z jednej strony badanie nasienia w kierunku PRRSV jest trudne ze względu na cechy tego materiału. Z drugiej strony wspomniana wyżej charakterystyka siewstwa wirusa oznacza, że wynik ujemny PCR nie dowodzi, że knur jest wolny od PRRSV. Możliwość wykorzystywania alternatywnego materiału, jak na przykład płyn ustny, cały czas wymaga dokładniejszych badań.

Z wymienionych powodów nie tylko dochodzi do powtarzających się infekcji stad knurów ale również następującego po tym zakażania stad loch. Jednym z przykładów kiedy import nasienia doprowadził do wybuchu PRRS w kraju wolnym od wirusa, jest przykład Szwajcarii. W listopadzie 2012 roku, PRRSV wykryto w trzech stadach loch po tym jak sprowadzono do nich nasienie z niemieckiego stada knurów. Wybuch choroby został skutecznie zwalczony dzięki współpracy szwajcarskich służb weterynaryjnych, importera i producenta nasienia. Mimo to wybuch PRRS przyczynił się do znacznych strat ze względu na konieczność badania wielu potencjalnie zagrożonych stad (tabela 2) oraz konieczność likwidacji jednego ze stad. Mimo, że stado knurów było badane w kierunku PRRSV co dwa tygodnie (częściowo poprzez analizę nasienia), nie zapobiegło to transmisji wirusa na liczne fermy loch. Przykład ten obrazuje, że monitoring stad knurów jest często niewystarczający do wykrycia zakażenia w porę, a zakup nasienia z certyfikowanych, wolnych od PRRS stad, nie gwarantuje 100% bezpieczeństwa ferm loch.

Tabela 2. Badania diagnostyczne wykonane po wybuchu PRRSV w 2012/2013 roku w Szwajcarii: liczba badanych szwajcarskich ferm loch i zastosowane testy (RT-qPCR i ELISA; badanie potwierdzające zawsze po co najmniej 21 dniach po pierwotnym badaniu)

Kilka z krajów wolnych od PRRSV zastosowało ścisłe regulacje importu nasienia. Niektóre, jak Szwecja, w ogóle nie importują nasienia z krajów gdzie występuje PRRSV. Szwecja, Finlandia i Norwegia podpisały porozumienia o wymianie materiału genetycznego (nasienia). Norwegia i Nowa Zelandia zezwalają na import nasienia z krajów gdzie PRRSV występuje, wyłącznie pod pewnymi warunkami, takimi jak rygorystycznie przestrzegana kwarantanna i częste badania dawców nasienia i inseminowanych nimi loch. Zasady wprowadzone po wybuchu PRRS w Szwajcarii wymagają badanie nasienia i surowicy testami PCR i ELISA w przypadku każdego dawcy, w dniu pobierania nasienia przeznaczonego na eksport do Szwajcarii. Wyniki muszą być dostarczone do administracji weterynaryjnej danego kantonu, a nasienie może być użyte wyłącznie w przypadku kiedy wszystkie wyniki badań są ujemne. Ze stad loch nie wolno transportować zwierząt do czasu aż badanie 15 inseminowanych loch, badanych co najmniej 28 dni po ostatniej inseminacji importowanym nasieniem, da wynik ujemny.