Układ immunologiczny jest zorganizowany w
centralnych
(grasica, szpik kostny) orazobwodowych
(węzły limfatyczne, śledziona, MALT, migdałki oraz układ odpornościowy skóry) narządach i tkankach.1)
Centralne narządy limfatyczne
są zaangażowane w produkcję, różnicowanie oraz selekcję limfocytów.Grasica jest odpowiedzialna za produkcję i dojrzewanie limfocytów T. Powstaje około 3 tygodnia życia płodowego, by około 8 miesiąca po narodzinach zacząć stopniowo ulegać inwolucji oraz zanikowi (inwolucja grasicy). Rozwój limfocytów T ma miejsce w części korowej. Komórki progenitorowe pochodzące ze szpiku kostnego dojrzewają w Tymocyty, które to z kolei są poddawane selekcji pozytywnej lub negatywnej zanim mogą stać się dojrzałymi limfocytami T. Jedynie Tymocyty posiadające zdolność do ekspresji receptora TCR, zdolne do rozpoznawania cząsteczek MHC (Major Histocompatibility Complex) oraz nierozpoznawające autoantygenów ulegną zróżnicowaniu w specyficzne dojrzałe, nieautoreaktywne limfocyty. Limfocyty wykazujące autoreaktywność podlegają usunięciu na drodze apoptozy..
Grasica jest także organem wydzielania wewnętrznego. W narządzie tym podlegają sekrecji hormony (tymulina, hormon wzrostu, prolaktyna) wpływające na rozwój i funkcje limfocytów T. Sama grasica posiada także receptory dla wielu hormonów (min. ACTH, kortyzol) oraz prozapalnych cytokin (min. IL-1, TNFa, IL-6).
Szpik kostny jest narządem limfopoetycznym odpowiedzialnym za produkcję:
- Niezróżnicowanych komórek progenitorowych T- które dojrzewają później w grasicy.
- Prekursorów limfocytów B specyficznych dla danego antygenu.,
- Lini komórek szpiczakowatych oraz dendrytycznych komórek prekursorowych..
2)
Obwodowe narządy limfatyczne
zdolne są do wyłapywania antygenów i inicjacji odpowiedzi immunologicznej.Węzły chłonne są miejscem rozpoznawania antygenów przez limfocyty B oraz T. Komórki te ulegają aktywacji i różnicowaniu. U świń, inaczej niż u innych gatunków, węzły chłonne mają charakterystyczną budowę, złożoną z trzech lub większej ilości płacików limfatycznych. Każdy płacik z osobna stanowi funkcjonalny węzeł chłonny ze specyficzną strukturą. Limfa dociera do każdego płata wstępującym szlakiem limfatycznym penetrującym węzeł od torebki do rdzenia. Limfocyty T powracają do ponownego krążenia poprzez drobne naczynia krwionośne (HEV).
Duża liczba limfocytów trafia każdego dnia do śledziony, gdzie filtrowane są antygeny. Zazwyczaj jest ona miejscem aktywacji zarówno odpowiedzi komórkowej jak i humoralnej skierowanej przeciwko infekcjom układowym( bakteriemia). Śledziona ponadto jest miejscem usuwania kompleksów immunologicznych oraz cmentarzyskiem dla erytrocytów..
U świń MALT pełni ważną rolę obronną organizmu. Wiele patogenów wnika do organizmu właśnie przez błonę śluzową (jelit, układu oddechowego lub moczowego). Głównym mechanizmem obronnym jest sekrecja immunoglobuliny A (IgA) w połączeniu z immunoglobuliną G (IgG) oraz komórek będących mediatorami odpowiedzi immunologicznej. Ponadto w MALT ma miejsce także regulacja oraz aktywacja tolerancji immunologicznej.
Migdałki są pojedynczymi bądź skupionymi miejscami występowania tkanki limfatycznej na terenie blaszki podniebiennej (migdałki podniebienne) oraz przy podstawie języka (migdałki językowe). Migdałki są miejscem krążenia limfocytów pomiędzy krwią oraz tkanką limfatyczną.
GALT (tkanka limfatyczna błony śluzowej jelit) występuje w różnych odcinkach jelita. Zwykle występuje w postaci nieotorbionych skupisk tkanki limfatycznej zwanych kępkami Peyera, w pęcherzykach limfatycznych oraz węzłach chłonnych krezki. Ponadto limfocyty T efektorowe są zlokalizowane pomiędzy enterocytami na błonie podstawnej wraz z limfocytami B oraz makrofagami.
Na terenie układu oddechowego komórki odpornościowe (limfocyty oraz makrofagi) są zlokalizowane w wielu miejscach. Grudki limfatyczne występujące w ścianie oskrzeli tworzą BALT (tkankę limfatyczną oskrzeli). Tkanka ta rozwija się po stymulacji antygenowej. Komórki immunokompetentne obecne są w zrębie, wewnątrznaczyniowo oraz na blaszce podstawnej komórkach śródbłonka.
Elementy układu odpornościowego zdolne do zapoczątkowania wrodzonej i humoralnej odpowiedzi immunologicznej są zlokalizowane także w skórze( układ immunologiczny skóry). Główną immunoglobuliną podlegającą lokalnej sekrecji jest IgA. Immunoglobuliny IgG oraz IgM także mogą wstępować na terenie skóry. Ponadto keratynocty są w stanie odpowiedzieć na kontakt z patogenem poprzez aktywację TLR oraz zapoczątkowanie procesu zapalnego.