Aktualne dane na temat bezobjawowych zakażeń cirkowirusem świń typ 2

Do niedawna szczepienie przeciw cirkowirusowi świń typ 2 (PCV2) stosowano głównie do zwalczania klinicznych postaci zakażeń. Dlatego też zainteresowanie skupiało się na chorobach związanych z PCV2 (PCVD), a głównie na uogólnionej postaci infekcji PCV2 (PCV2-SD, wcześniej znanej jako PMWS). Od samego początku skuteczność szczepionek w odniesieniu do zwalczania tej postaci była bardzo wysoka. Ponadto obniżeniu ulegała śmiertelność, niekiedy do poziomu notowanego ponad 20 lat wcześniej. Ponieważ efekty szczepień były tak dobre, niektórzy lekarze weterynarii i hodowcy podjęli decyzję o stosowaniu szczepień również w stadach gdzie nie obserwowano objawów klinicznych zakażenia PCV2. Szczepienia w takich sytuacja również przyczyniły się do poprawy wskaźników produkcji. Dziś, pod koniec 2013 roku, mamy już dość szeroką wiedzę na temat skuteczności szczepień przeciw PCV2 w stadach zakażonych bezobjawowo PCV2.

Antygen PCV2 uwidoczniony techniką immunohistochemii. Tak niewielka ilość może być stwierdzana w węzłach chłonnych świń zakażonych bezobjawowo.	Antygen PCV2 uwidoczniony techniką immunohistochemii. Tak duża ilość komórek zakażonych wirusem może być stwierdzana w przypadku infekcji uogólnionej.

Jak zdefiniować bezobjawowe zakażenie PCV2 (PCV2-SI)? Na podstawie wyników badań serologicznych w kierunku PCV2 uważa się, że zakażenia te występują ubikwitarnie podczas gdy kliniczne postaci infekcji są znacznie rzadsze. Z drugiej strony, pierwsze dowody na zakażenia PCV2 pochodzą z roku 1962, podczas gdy uogólnioną infekcję (PCV2-SD) rozpoznano dopiero w połowie lat 1980-tych. Biorąc to pod uwagę, najpowszechniej występującą postacią zakażeń PCV2 była i jest postać bezobjawowa. Również w stadach gdzie występuje PCV2-SD, większość zwierząt jest zakażona bezobjawowo. Czym jednak jest PCV2-SI z punktu widzenia diagnostycznego? Kryteria zawarte są w tabeli 1. To prawda, że do obniżenia dziennych przyrostów dochodzi w przypadku wieku chorób, i można to uznać za skutek kliniczny a nie subkliniczny. Jednak skutek ten może być określony wyłącznie w przypadku wielokrotnie prowadzonych pomiarów wagi, a nie na podstawie badania klinicznego.

Tabela 1. Efekty kliniczne i kryteria proponowane do rozpoznania PCV2-SI.

Jak dotychczas wykazano, że szczepione przeciw PCV2 prosięta zakażone w wyżej opisany sposób bezobjawowy przyrastają lepiej, śmiertelność spada a grupy zwierząt są bardziej wyrównane. Prawdą jest jednak, że skutki te nie były oceniane na tej samej fermie, w tym samym czasie. Z drugie strony istnieje cała masa obserwacji terenowych potwierdzających, że jeden lub więcej pozytywnych skutków szczepień występuje. Z całą pewnością badania nad skutecznością szczepień w odniesieniu do zakażeń bezobjawowych zasługują na wykonanie. Jednym z brakujących elementów dotyczy ekonomii, a głównie zwrotu nakładów inwestycyjnych (ROI) poniesionych na szczepienie. Brak jest wyników badań dowodzących, że szczepienia w przypadkach zakażeń bezobjawowych są zawsze skuteczne, lub skuteczne jedynie w określonych sytuacjach. Jeśli prawdziwy byłby ten drugi przypadek to czy potrafimy określić takie sytuacje? Odpowiedź brzmi: nie. Pojawiają się tu również problemy diagnostyczne. Czy potrafimy określić poziom infekcji PCV2 przy którym zwróciłyby się nakłady na szczepienia? Nie. Prawdopodobnie lekarze praktycy być może nie zastanawiają się nad tymi pytaniami ponieważ szczepienia przeciw PCV2 są dziś powszechne a w wielu krajach dotyczą 90-100% populacji świń. Czy szczepienie wszystkich lub prawie wszystkich ferm według jednego programu przynosi najlepsze efekty? Być może w przyszłości powstaną procedury pozwalające na tworzenie zindywidualizowanych programów szczepień pozwalające na lepsze wykorzystanie możliwości ochronnych szczepionek przeciw PCV2 (termin szczepień, rodzaj zwierząt - lochy, prosięta lub lochy i prosięta) i jak najwyższy zwrot inwestycji.

Do dziś nie znamy mechanizmów, dzięki którym dochodzi do zakażeń objawowych lub bezobjawowych. Stosunkowo najlepiej poznano zakażenia uogólnione - PCV2-SD. Niektóre badania wskazują, że zakażenia bezobjawowe PCV2 mogą prowadzić do ograniczenia skuteczności szczepień (odnosi się to do skuteczności szczepień stosowanych w okresie infekcji PCV2). Inne wyniki badań nie wykazały natomiast negatywnego wpływu infekcji bezobjawowej PCV2 na odpowiedź odpornościową po szczepieniu przeciw chorobie Aujeszkyego. Mimo pewnych rozbieżności, dane zebrane w ostatnich latach dowodzą, że PCV2 ma właściwości umożliwiające modulację odpowiedzi odpornościowej, nie tylko w przebiegu choroby ale również w przypadku infekcji bezobjawowych.

Dziś niewiele osób wątpi w skuteczność szczepień przeciw PCV2 w odniesieniu do prosiąt zakażonych bezobjawowo. A co w przypadku loch? Czy szczepienie przeciw PCV2 może przynieść pozytywne skutki również w przypadku zakażeń bezobjawowych u loch? W tym przypadku powinniśmy się opierać na mocnych dowodach a nie na ogólnych wrażeniach.