Wpływ grypy na wydajność produkcji świń

Potencjał zoonotyczny grypy świń jest powszechnie znany jednak wpływ grypy na produkcję nie jest dokładnie poznany. W USA grypa jest uznawana za drugi najważniejszy patogen układu oddechowego świń a szczepienia profilaktyczne są włączone w programy szczepień ne fermach. W Europie wpływ grypy na produkcję jest traktowany różnie w różnych krajach, obszarach czy firmach produkcyjnych. Możliwym wytłumaczeniem różnic w rozumieniu ważności grypy może być brak widocznej zależności między obecnością wirusa grypy w fermie i występowaniem wyraźnych objawów klinicznych. W niektórych przypadkach wynika to z niewłaściwie prowadzonej diagnostyki.

Dla lepszego zrozumienia wpływu grypy na produkcję, należy przeanalizować dwie różne sytuacje: 1) grypa epidemiczna charakteryzująca się występowaniem ostrych objawów oddechowych i wysoką zachorowalnością, i 2) grypa endemiczna charakteryzująca się zachorowaniami przebiegającymi subklinicznie lub w postaci nawrotów typowych objawów oddechowych.

Z przebiegiem epidemicznym mamy do czynienia kiedy wirus grypy zakaża stado w pełni wrażliwe. W takim przypadku wpływ na produkcję jest zmienny i zależy od różnych czynników (środowisko, budynki, zarządzanie, choroby towarzyszące). W niektórych przypadkach zakażeń o przebiegu epidemicznym mogą występować powarzne zaburzenia rozrodcze. Taki przypadek zaprezentowano w czasie “Swine days”, w Autonomous University of Barcelona (Casanovas, 2012). Do wybuchu grypy wywołanego szczepem H3N2 doszło na hiszpańskiej fermie loch liczącej 800 sztuk. Stwierdzono istotny wzrost liczby poronień a nawet padnięcia loch. Ogółem na skutek gorączki padło 21 sztuk i doszło do 14 poronień. Przypadek ten miał miejsce w czerwcu 2011 roku kiedy najprawdopodobniej wysoka temperatura powietrza wpłynęła na ostry przebieg zakażenia. W przypadkach grypy o przebiegu epidemicznym można też obserwować nieregularną ruję, która może występować nawet u 15% loch (Lorenzo, Avances, 2014). Wpływ takiej postaci grypy na inne parametry produkcji jest mniejszy pod warunkiem, że zakażenia wtórne są pod kontrolą. Śmiertelność zwykle nie przekracza 1% i w większości przypadków dochodzi do kompensacji przyrostów.

Grypa endemiczna pojawia się na fermach, gdzie wirus jest obecny w populacji przez długi czas. Wpływ takich zakażeń jest trudny do oceny ze względu na interakcje z innymi patogenami wirusowymi lub bakteryjnymi. W literaturze można znaleźć dwie szczegółowe analizy dotyczące wpływu krążenia wirusów grypy w warchlakarniach (Gillespie 1999, Torremorell et al., 2009). Oba opisy są zbliżone i dotyczą: 1) objawów oddechowych w każdej kolejnej grupie prosiąt, 2) wzrostu śmiertelności do około 2% i 3) obniżenia wagi odsadzeniowej od 10% w pierwszej pracy do 30% w drugiej pracy. Ponadto stwierdzano bakteryjne infekcje wikłające grypę, których leczenie zwiększało koszty produkcji.

W Europie istnieje niewiele danych na temat oceny wpływu endemicznej grypy na produkcję świń. W badaniach przeprowadzonych na Autonomous University of Barcelona (2012, dane niepublikowane), ocenie poddano wpływ grypy na wydajność tuczu. Oceniano dane produkcyjne 137 grup prosiąt z ferm należących do tego samego systemu. Wśród nich stwierdzono 33 przypadki choroby układu oddechowego. W 20 z nich, w płynie ustnym stwierdzono obecność wirusa grypy testem RT-PCR. Grupy, w których występowała grypa wykazywały istotne różnice w porównaniu do grup zdrowych w: 1) liczbie dni tuczu (+3 dni), 2) liczbie dni zasiedlenia budynku (+2,5 dni) i 3) śmiertelności (+24,6%) (tabela 1). Straty związane z występowaniem grypy endemicznej wyniosły około 0,66 € na tucznika w porównaniu do grup, w których nie stwierdzano objawów oddechowych (tabela 2). Ponadto, należałoby dodać do tego koszty leczenia zaburzeń oddechowych. Oczywiście dane te należy traktować jako wstępne. Należy również pamiętać, że obliczenia opierały się na analizie danych retrospektywnych.

Tabela 1. Analiza danych produkcyjnych w tuczrniach, w których stwierdzano wirusa grypy.
Wstępne dane uzyskane ze 137 grup z jednego systemu.

a>b>c P-value < 0,05

Tabela 2. Straty związane z grypą w przeliczeniu na tucznika.

	Różnica	Komentarz	Koszty
Zużycie paszy na świnię	NIE	-	-
Waga sprzedaży	NIE	-	-
Śmiertelność	TAK	Śmiertelność w porównaniu do zdrowych grup = +0.827%; wzrost względny = +24.6%	→ Cena warchlaka (Hiszpania, 2012) = 42€ → Utrata zysku związana z padnięciem = 7€ → Koszt całkowity = 42+7 = 49€ → Wzrost śmiertelności związany z grypą = 0.827 x liczba zwierząt w tuczarni → Sprzedane świnie = liczba tuczników – całkowita śmiertelność (4.1% w stadach z grypą) → Koszt w przeliczeniu na sprzedanego tucznika  = (całkowite straty związane z upadkami x wzrost upadków związanych z grypą) /sprzedane świnie = 0.42€ na sprzedaną sztukę
Czas do uzyskania wagi rzeźnej	TAK	Wzrost czasu do uzyskania wagi rzeźnej na skutek zakażenia wirusem gryoy, w porównaniu do zdrowych grup = + 3 dni	Nie bierze się pod uwagę jeśli nie ma różnicy w konsumpcji paszy do uzyskania wagi rzeźnej
Czas do opróżnienia tuczarni	TAK	Wzrost średniego czasu kiedy wszystkie tuczniki trafiają do rzeźni = +2.6 dni	Koszt przebywania w tuczarni  (Hiszpania, 2012) = 0,095€ Koszt na sprzedanego tucznika = 0.095€/dzień x 2,6 dni = 0.247€
			CAŁKOWITY WZROST KOSZTÓW W PRZELICZENIU NA TUCZNIKA SPRZEDANEGO Z FERMY ZAKAŻONEJ WIRUSEM GRYPY = 0.667€

W podsumowaniu należy stwierdzić, że grypa świń może mieć negatywny wpływ na wydajność fermy. Wpływ grypy epidemicznej pojawiającej się stosunkowo rzadko, jest mniejszy. Grypa endemiczna występuję częściej i stale wpływa na obniżenie wydajności produkcji. Niestety w literaturze można znaleźć niewiele informacji na temat wielkości tego wpływu. Wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi: 1) jaki jest wpływ endemicznej grypy na wydajność rozrodu, szczególnie u loszek, 2) jaki wpływ ma utrzymywanie się wirusa na porodówkach, skoro wiadomo, że prosięta ssące mogą stanowić rezerwuar wirusa w fermach zakażonych endemicznie?