Sztuczna inseminacja za szyjkę macicy (PCAI) lub inseminacja wewnątrzmaciczna jest z powodzeniem stosowana u loch pierworódek i wieloródek i jest dobrze ugruntowaną techniką u tych zwierząt. Nadal jednak istnieje niewiele badań lub są one bardzo niedawne, dotyczących tej techniki stosowanej u loszek, i które prezentują różne wyniki i podejścia.
Zastosowanie techniki PCAI u loszek jest nadal ograniczone trudnością w przejściu kateteru przez dogłowową część szyjki macicy, która wyraźnie stanowi istotną barierę ze względu na swoje mniejsze wymiary. Dlatego też, ze względu na to ograniczenie, nadal konieczne jest utrzymywanie przez fermy w swojej rutynie obu technik (tradycyjnej i zaszyjkowej), a dostawcy nasienia muszą produkować dawki nasienia o różnej objętości i liczbie plemników.
Przez długi czas PCAI nie było zalecane u loszek ze względu na trudności związane z wprowadzeniem kateteru. Jednakże, gdy możliwe jest wykonanie PCAI u loszek, nie ma różnicy w wynikach rozrodu w porównaniu do tradycyjnego (szyjkowego) sztucznego zapłodnienia (Will i in., 2021a). Do tej pory istnieje niewiele badań, które uwzględniały tę kategorię samic lub wykorzystywały katetery specjalnie dla loszek. Jednak wraz z udoskonaleniem kateterów (bardziej elastyczny materiał), radami dotyczącymi wyeliminowania ekspozycji na knura podczas PCAI, a także zwiększonym doświadczeniem pracowników, wzrósł wskaźnik sukcesu zastosowania PCAI u loszek. W obliczu tego od 2017 roku wznowiono badania nad PCAI u loszek, które zostały opublikowane w ostatnich latach. Jednak wskaźnik sukcesu zastosowania tej techniki u loszek nadal różni się między badaniami (tabela 1).
Tabela 1. Efektywność rozrodu przy zastosowaniu wewnątrzmacicznej sztucznej inseminacji (IUAI) z różną liczbą plemników (spz) i objętością dawki nasienia u loszek.
Źródło | n1 | Technika AI | Typ kateteru+ kaniuli2 | Nº spz (x109)3 | Obj (mL)4 | Wskaźnik zpaładn. (%) | Wskaźnik porodów (%) | TB5 | SR6 (%) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Dimitrov et al. (2007) | 28 | CAI7 | - | 3.0 | 100 | - | 87.5 | 10.3 | - |
19 | PCAI8 | - + M | 1.5 | 50 | - | 89.5 | 9.1 | - | |
Hernández-Caravaca et al. (2017) | 47 | CAI | - | 3.0 | 80 | - | 93.6 | 13.7 | - |
56 | PCAI | M + M | 1.5 | 40 | - | 82.6 | 13.1 | 19.6 | |
54 | PCAI | G + M | 1.5 | 40 | - | 93.3 | 13.2 | 37.0 | |
63 | PCAI | G + G | 1.5 | 40 | - | 84.3 | 13.9 | 60.3 | |
Tenus et al. (2017) | 273 | PCAI | - | 2.5 | 80 | - | 89.4 | 11.6 | - |
279 | PCAI | - | 1.5 | 40 | - | 91.8 | 11.8 | 91.4 | |
Suárez-Usbeck et al. (2019) | 324 | CAI | - | 3.0 | 90 | 91.4 | 85.8 | 18.3 | - |
248 | PCAI | G + G | 1.5 | 45 | 92.3 | 88.7 | 18.5 | 77.5 | |
Llamas-López et al. (2019) | 130 | CAI | - | 2.5 | 85 | 87.5 | 83.6 | 13.7 | - |
1036 | DpCAI9 | G + G | 1.5 | 45 | 89.8 | 87.5 | 13.1 | 88.9 | |
Will (2021b) | 158 | CAI | - | 1.5 | 50 | 96.5 | 93.7 | 14.5 | |
159 | CAI | 2.5 | 80 | 97.7 | 95.6 | 14.5 | |||
90 | PCAI | M +G | 1.5 | 50 | 98.0 | 94.4 | 14.8 | 58.9 | |
97 | PCAI | M + G | 2.5 | 80 | 95.3 | 93.8 | 14.5 |
1 Liczba inseminowanych samic. 2 Kateter szyjkowy dla loch wieloródek (M) lub loszek (G) + kateter zaszyjkowy użyty u loch wieloródek (M) lub loszek (G). 3 Liczba plemników (spz) w dawce inseminacyjnej (x 109). 4 Objętość dawki inseminacyjnej. 5 Liczba urodzonych prosiąt ogółem. 6 SR: Wskaźnik powodzenia przejścia kateteru szyjkowego. 7 CAI: Doszyjkowa sztuczna inseminacja 8 PCAI: Zaszyjkowa sztuczna inseminacja. 9 Dp-CAI: głęboka szyjkowa sztuczna inseminacja. W żadnym badaniu nie stwierdzono różnic między zabiegami. Źródło: Will et al. (2021a).
To, co utrudnia zrozumienie powodzenia przejścia kateteru, to definicja stosowana do określenia odsetka przejścia, która często nie jest jasna w opisie metodologicznym badań. Odsetek może bowiem uwzględniać samice, u których możliwe było wprowadzenie kateteru we wszystkich inseminacjach w czasie rui, odsetek samic, które otrzymały przynajmniej jeden PCAI w czasie rui, czy nawet odsetek przejścia kateteru na wykonaną inseminację. Dodatkowo, brak informacji o wymiarach stosowanych urządzeń utrudnia identyfikację tych, które mają największe możliwości zastosowania w PCAI. Brakuje również standaryzacji w zakresie charakterystyki loszek w momencie inseminacji (wiek, masa ciała, kondycja, liczba przebytych rui), co utrudnia wnioskowanie o możliwościach stosowania PCAI u loszek.
Biorąc pod uwagę trudności z wprowadzeniem kateteru przez szyjkę macicy, rozważano opracowanie specyficznych urządzeń do PCAI dla loszek. W związku z tym Will i wsp. (2021b), stosując kaniulę opracowaną dla loszek (o średnicy 3,0 mm, sięgającą do 13 cm poza końcówkę kateteru), zaobserwowali wskaźniki sukcesu wprowadzenia kateteru po szyjce macicy bliskie 60%, biorąc pod uwagę loszki, u których możliwe było wprowadzenie kaniuli (≥ 7 cm) we wszystkich inseminacjach wykonywanych podczas rui. Ponadto, w tym samym badaniu zaobserwowano, że do przejścia potrzebne były średnio dwie próby (z przerwą 5 minut pomiędzy nimi). Zatem czas wykonania techniki nie uległ skróceniu w porównaniu z CAI, ze względu na trudności z przejściem przez szyjkę macicy, co pokazuje, że zastosowanie PCAI u loszek pozostaje wyzwaniem.
Kolejnym pytaniem jest wpływ wieku i masy ciała loszek na powodzenie PCAI. Will i wsp. (2021b) zaobserwowali znaczną szansę (>60%) na wprowadzenie kateteru u cięższych loszek w momencie pierwszego wykrycia rui (≥ 124 kg) oraz u loszek starszych (≥ 225 d) i z wyższą oceną kondycji ciała (>3) w momencie inseminacji (tab. 2). Należy zatem rozważyć ewentualny wpływ wieku i masy ciała loszek na sukces zastosowania PCAI. Nadal brakuje reprezentatywnych informacji uwzględniających przejście w różnych liniach genetycznych ze względu na różnice w pokroju fizycznym, a także zalecenia dotyczące wieku i masy ciała przy pierwszej inseminacji. Cechy te są stosunkowo łatwe do zmierzenia w rutynowych procesach w gospodarstwie i zrozumienia ich wpływu na zalecenia PCAI u loszek.
Dlatego też stosowanie techniki PCAI u loszek pozostaje wyzwaniem ze względu na trudności w szybkości przejścia kaniuli przez szyjkę macicy. Ponadto, czas wymagany do wykonania PCAI, w porównaniu do loch wieloródek, ma tendencję do wydłużania się. Możliwy wpływ czynników genetycznych i cech fizycznych loszek nadal wymaga dalszego zrozumienia w celu udoskonalenia techniki i zalecania jej stosowania na szeroką skalę.
Tabela 2. Wskaźnik skuteczności (%) przejścia przez szyjkę macicy u loszek w zależności od wieku, wizualnej oceny kondycji ciała (BC), jednostek pomiarowych oraz masy ciała w okresie rui przed inseminacją.
Zmienne fizyczne | n | Wiek (dni)1 | Wartości P | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
≤224 | 225-241 | ≥242 | Wiek | Zmienna | Wiek*Zmienna | ||
n | 80 | 157 | 82 | ||||
BC1 | <0.01 | 0.27 | 0.09 | ||||
2.5 | 65 | 36.8by | 60.6by | 61.5by | |||
3 | 177 | 53.1by | 57.0by | 54.8by | |||
>3 | 77 | 33.3by | 71.1bx | 88.9ax | |||
Miara1 | 0.01 | 0.34 | 0.10 | ||||
<13 | 68 | 52.4bx | 55.9bx | 61.5bx | |||
13-14 | 170 | 47.7bx | 60.2bx | 55.8bx | |||
>14 | 81 | 33.3bz | 67.5by | 88.5ax | |||
Waga (kg)3 | 0.01 | 0.04 | 0.06 | ||||
<124 | 78 | 36.7bx | 50.0bx | 42.9bx | |||
124-140 | 162 | 60.5ax | 59.6bx | 62.9ax | |||
>140 | 79 | 25.0by | 76.5ax | 81.8ax |
1 Dane dla zmiennych wiek, BC i kaliber były zbierane w momencie inseminacji (2. ruja). 2 Zmienne fizyczne. 3 Zmienność masy była mierzona w rui przed inseminacją. W tym badaniu wskaźnik powodzenia został zdefiniowany jako odsetek loszek, u których kateter przeszedł przez szyjkę macicy we wszystkich inseminacjach, którym poddały się w okresie rui. Interakcja została uznana za tendencję (P > 0,05 i P ≤ 0,10). a-b kolumna wskazuje na trend różnic pomiędzy klasami zmiennych dotyczących ciała. x-z w wierszu wskazuje na trend różnic pomiędzy klasami wieku. Źródło: Will et al. (2021a).