0
Odpowiedź na powyższe pytanie zależy od tego komu je zadamy. Właściciel fermy myśląc o zdrowiu przewodu pokarmowego powie, że oznacza to wysoką produktywność, lekarz weterynarii zdefiniuje zdrowie jako niewystępowanie chorób wśród osobników w stadzie, z kolei specjalista z dziedziny żywienia prawdopodobnie określi je mianem dobrej przyswajalności składników pokarmowych. Kto ma rację? Wszyscy.
W obecnych czasach produkcję trzody charakteryzuje się jako chów bardzo intensywny. Zysk ekonomiczny gospodarstw zajmujących się hodowlą świń jest ściśle związany z utrzymywaniem wysokoplennych loch, które z roku na rok rodzą coraz więcej prosiąt (ale również coraz mniejszych). Zaawansowana selekcja genetyczna osobników z obniżonym współczynnikiem konwersji, niezwykle zmienne ceny surowca i wieprzowiny przyczyniają się do niestabilnej sytuacji w sektorze hodowli świń. Podsumowując, nie ulega wątpliwości że ze względu na obecną sytuację na rynku produkcji wieprzowiny, tylko gospodarstwa mające zupełną kontrolę nad wydatkami będą w stanie zarobić, jednocześnie utrzymując produkcję na optymalnym poziomie. I to jest punkt w którym zdrowy przewód pokarmowy nabiera znaczenia.
Jednym z bardziej istotnych etapów chowu, w którym w szczególności powinniśmy zwrócić uwagę na zdrowie przewodu pokarmowego, jest faza odstawienia prosiąt. Ogólnie ujmując, obecnie na farmach prosięta są odsadzane znacznie wcześniej (pomiędzy 21 a 28 dniem), niż gdyby odbywałoby się to w warunkach naturalnych (około 17 tygodnia, według Jensen and Recén (1989)). Na tym etapie prosięta zmagają się ze zmianami w żywieniu, środowisku i hierarchii, będąc niespodziewanie oddzielone od matki i innych prosiąt z miotu. Wszystkie te czynniki powodują silny stres u prosięcia, który może skutkować obniżonym apetytem bądź jego brakiem i to w bardzo nieodpowiednim momencie rozwoju młodego osobnika- prosięta mają wciąż niedojrzały układ pokarmowy, odpornościowy, a także niedorozwinięte zdolności termoregulacyjne. Poza tym, mikrobiota przewodu pokarmowego jest nadal niestabilna, co czyni je bardziej podatnymi na zakażenia przez drobnoustroje oportunistyczne, które mogą znacząco wpłynąć na dalszą produkcyjność prosięcia. Określa się to mianem zespołu poodsadzeniowego, więcej informacji na ten temat można znaleźć w znakomitych publikacjach Pluske et al., 1997, Lallès et al., 2007, Heo et al., 2013, bądź na załączonym poniżej filmie.
Rozwiązaniem dla tego problemu było wprowadzenie pasz leczniczych z antybiotykami oraz bardzo wysoką koncentracją związków mineralnych (tlenek cynku (ZnO na poziomie terapeutycznym). Jednakże, jak powszechnie wiadomo, użycie antybiotyków jako stymulatorów wzrostu zostało zakazane parę lat temu na terenie Europy (Rozporządzenie (WE) Nr 1831/2003). Ponadto, padają obecnie naciski, aby redukować zużycie środków leczniczych, nie tylko antybiotyków (WHO, 2017), ale także ZnO (CVMP, 2016), gdyż ma to niezwykle istotny wpływ na zdrowie publiczne i środowisko. Rządy i główne ogólnoświatowe organizacje otwarcie mówią, że nastąpił czas, aby OBNIŻAĆ, ZASTĘPOWAĆ i PODDAĆ ZASTANOWIENIU powszechne używanie produktów leczniczych.
Właśnie w tym kontekście można próbować zrozumieć istotę zdrowia przewodu pokarmowego. Z jednej strony hodowle trzody stawiają czoła wyzwaniu produkowania wieprzowiny o wysokiej jakości, w przystępnej cenie. Z drugiej strony, koszty żywienia sięgają ponad 2/3 całkowitych kosztów produkcji (Patience, 2012), co powoduje, że efektywność żywienia jest krytycznym punktem w zarządzaniu fermą. Zatem na przewód pokarmowy należałoby spojrzeć od strony czysto biologicznej, a mianowicie jako na miejsce, gdzie składniki pokarmowe są wchłaniane. Jelita są jednym z najważniejszych narządów odpowiadających za odpowiedź immunologiczną, ponieważ są pierwszą linią obrony przed czynnikami środowiskowymi i patogenami.
Zdrowie przewodu pokarmowego jest obszernym tematem ze swymi jasnymi i ciemnymi aspektami, dlatego powinno się być niezwykle rozważnym w przypadku zarządzania stadem w tym aspekcie. Aktywacja jelitowego układu odpornościowego (który skupia ponad 70% komórek układu odpornościowego całego organizmu) ma bezpośredni wpływ na koszty w zakresie energetyczności pasz, a więc również na wydajność produkcyjną (Willing et al., 2012). Obecna sytuacja na rynku spowodowała, że opłaca się utrzymywać jedynie zwierzęta o szybkim przyroście masy w krótkim czasie, w warunkach, które maksymalnie ograniczają możliwość narażenia stada na choroby oraz stosując pasze zapewniające osiągnięcie jak największej wydajności. Przemysł trzody chlewnej podlega obecnie silnym naciskom od strony prawodawczej, środowiskowej, ekonomicznej, zdrowia i opinii publicznej. Czy temat zdrowia jelit i przewodu pokarmowego jest kolejnym zagrożeniem dla branży? Odpowiedzią na to pytanie jest zdecydowane NIE. Co więcej, może być to rozwiązaniem na wiele zarzutów kierowanych w stronę producentów wieprzowiny. Zdrowie przewodu pokarmowego jest narzędziem do zarządzania stadem świń, aczkolwiek niełatwym. Wyzwaniem jest znalezienie strategii i produktów, które pozwolą nam uplasować się w tej idealnej strefie pomiędzy zdrowiem a chorobą, a co idzie w parze- pomiędzy kosztami produkcji a zarobkami. W kolejnym artykule opiszemy jak ten cel osiągnąć.
