Żywienie fazowe loch ciężarnych

Celem nowoczesnej produkcji świń jest maksymalizacja ilości i jakości mięsa wieprzowego wyprodukowanego przez lochę rocznie - lub przez cały okres życia - przy minimalnych kosztach. Pierwszym krokiem jest upewnienie się, że świnia produkuje wystarczającą liczbę prosiąt w miocie, na rok lub przez całe życie. Odżywianie i zarządzanie lochami w czasie ciąży ma zatem zasadnicze znaczenie w realizacji tych celów.

W czasie trwania ciąży celem jest takie żywienie lochy, które zapewni minimum 14 prosiąt w miocie, odpowiedni przyrost masy i grubości słoniny, a także uzyskanie 3,5 punktów kondycji masy ciała w okresie okołoporodowym (skala od 1 do 5).

Ilość paszy zwykle dostarczana lochom w okresie ciąży jest oparta na ich zapotrzebowaniu na energię i zawartość energii w diecie (30 MJ ME / dzień dostarczanej przez dietę zawierającą 12,5 MJ ME / kg wymaga 2,5 kg paszy / dzień). W odniesieniu do aminokwasów zakłada się, że lizyna jest najbardziej ograniczającym aminokwasem. Jeśli znane jest zapotrzebowanie na nią, a także ilość zapewnianej paszy można wyliczyć jej ilość w diecie (15 g SID lizyny/dzień jest zapewnione w 2,5 kg paszy zawierającej 6 g lizyny SID w kg paszy). Większość wymagań dla aminokwasów bazuje na standaryzowanej strawności w jelicie krętym (SID) i faktycznie lepiej to odpowiada dostępności aminokwasów biorąc pod uwagę aminokwasy, które nie są dostępne dla procesów trawiennych, a także straty endogenne w przewodzie pokarmowym.

Zapotrzebowanie na energię i paszę

Priorytety i wymagania dotyczące składników odżywczych w okresie ciąży ulegają zmianie i wpływają na ilość potrzebnej paszy. Wykres 1 ilustruje jak zmienia się zapotrzebowanie.

* Idealna kondycja ciała lochy (3.0-3.5 punktów) podczas ciąży
Wykres 1. Priorytety w karmieniu loch ciężarnych: 140 kg masy ciała w momencie krycia* (od: Foxcroft, 2009)

We wczesnej ciąży (Dzień 1–28) celem jest utrzymanie jak największej liczby zarodków, a także uzupełnić rezerwy organizmu, których braki powstały po poprzedniej laktacji i przed kryciem. W przypadku loch, których kondycja znacznie spadła, uzasadnione będzie podawanie większej ilości paszy. Jest to potrzebne do uzyskania i utrzymania prawidłowej przemiany materii i równowagi hormonalnej, co jest istotne dla przetrwania i rozwoju zarodków. W swoich badaniach Hoving i in. (2011) wykazał, że zwiększenie dawki pokarmowej z 2,5 kg do 3,25 kg/dzień dla loch, które doświadczyły znacznego spadku masy ciała, spowodowało wzrost liczebności prosiąt z 13,2 do 15,2 / miot. Jednak po uzyskaniu prawidłowej masy ciała należy wrócić do normalnej dawki pokarmowej.

W środku ciąży (Dzień 29–84) zapotrzebowanie na energię wzrasta o 2–3 MJ/dzień, co odpowiada zwiększeniu dziennej dawki paszy o 0,15- 0,20 kg w tym okresie. Większość tej energii pokrywa zapotrzebowanie na przyrost masy, dzięki której zwierzę utrzyma prawidłową kondycję.

W późnej ciąży (Dzień 85–115), gdy występuje największy rozwój zarodków i gruczołów mlekowych, dzienne zapotrzebowanie żywieniowe znacznie wzrasta o 0,5 kg lub więcej, zależnie od kondycji lochy i warunków środowiskowych. To także chroni lochę przed katabolizmem, co negatywnie wpływałoby na rozwój płodów. Konsekwencją byłaby niska masa urodzeniowa i większe zróżnicowanie miotu.

Pewne propozycje zmian wymagań żywieniowych w poszczególnych fazach ciąży podano w tabeli nr 1, dla loch wieloródek i pierwiastek, w zależności od kondycji i przybierania masy ciała. Widać wyraźnie zmienne zapotrzebowanie w zależności od etapu ciąży a masy ciała lochy w momencie krycia.

Tabela 1. Zapotrzebowanie energetyczne i na lizynę u loch o różnej masie ciała w momencie krycia i przyrostów masy ciała w czasie ciąży (a = GfE, 2006; b = NRC, 2012)

Zapotrzebowanie na aminokwasy

Jeśli znane jest zapotrzebowanie na lizynę, można także określić zapotrzebowanie na pozostałe aminokwasy. Dawniej uważano, że w czasie całej ciąży jest na stałym poziomie. Jednak najnowsze szacunki wskazują na to, że zapotrzebowanie zmienia się nie tylko podczas różnych etapów ciąży, ale nawet wpływ na nie ma ilość przebytych ciąży. Na przykład, w odniesieniu do lizyny, istnieją duże różnice w rozkładzie - zwłaszcza dla treoniny, tryptofanu i metioniny+cystyny (tabela 2). Uzasadnia się to faktem, że w czasie wczesnej i środkowej fazy ciąży głównym celem jest dostarczanie aminokwasów matce, natomiast w czasie późnej ciąży zapotrzebowanie skierowane jest na płody i gruczoły mlekowe. Ponadto starsze lochy potrzebują więcej aminokwasów do pokrycia własnego zapotrzebowania, co zmienia idealne stosunki białek.

Tabela 2. równowaga aminokwasów w ciąży: % w odniesieniu do lizyny (based on NRC, 2012)

Zakres, w którym zmienia się bilans aminokwasów dla treoniny został niedawno opisany przez profesora Rona Balla i wsp., University of Alberta, Kanada (tabela 3). Zauważył on, że to treonina zamiast lizyny może być pierwszym aminokwasem ograniczającym dla loch w zaawansowanej ciąży. Obecnie prowadzone są badania nad innymi aminokwasami. Skutki zmieniającego się zapotrzebowania aminokwasów może wymagać różnych diet w czasie ciąży, choć wpływ na wzrost i rozwój prosiąt musi zostać poddane dalszej ocenie.

Tabela 3. Wymagania dla lizyny i treoniny dla loch w ciąży (g/dzień)
(Samuel et al. 2010; Levesque et al. 2011; Moehn et al. 2012)

* wcześniej oceniano jako 70-80%, niezależnie od fazy ciąży

Bazując na najnowszych informacjach w tabeli 4 zawarto zmiany poziomów lizyny i treoniny w dicie loch w zależności od liczby porodów i etapu ciąży

Tabela 4. Zawartość lizyny i treoniny (g/kg) w diecie podczas ciąży*

* W oparciu o wartości przedstawione w tabeli 3 oraz and normalną ilość przyjmowanej paszy

Wnioski

Wymagania odżywcze dla loch w czasie ciąży ulegają zmianom i dostarczana pasza musi sprostać temu zapotrzebowaniu; stąd potrzeba karmienia fazowego. W zakresie energii, jedna strategia żywieniowa może wystarczyć (12,5 MJ ME / kg), przy czym zapotrzebowanie wzrasta po 85 dniu ciąży. Wymagania aminokwasowe także rosną, ale może zmienić się także równowaga aminokwasów pomiędzy pierwszym/środkowym i późnym okresem ciąży, oraz liczby porodów, co może wymagać zastosowania diet o różnym składzie aminokwasowym.

W praktyce zróżnicowane żywienie loch może być możliwe za pomocą komputerowych stacji paszowych. Alternatywą może być wzbogacanie podstawowej paszy "posypką" - suplementem od 84 dnia ciąży. Pozostaje jednak pytanie, czy takie postępowanie faktycznie przełoży się na lepszą wydajność rozrodczą loch i jakość miotów, a co za tym idzie większą opłacalność. Należy to sprawdzić w komercyjnych systemach produkcyjnych.